Dünya aşı için seferber

Koronavirüs pandemisinde vaka ve can kaybı her geçen gün artarken dünya üzerinde 40'tan fazla aşı çalışması yürütülüyor. DSÖ verilerine göre aşı geliştirme yarışına son olarak Johnson & Johnson, Sanofi ve British American Tobacco da katıldı.

Moderna: ABD firması Moderna, 16 Mart’ta insanlar üzerindeki ilk aşı denemesini yaptı. Deneme sürecinde gönüllülere 1 ay arayla iki doz aşı uygulanıyor. Yarışı önde götüren firmanın çalışmalarını 1 Haziran 2021’de tamamlanması bekleniyor.

BioNTech-Pfizer: Alman ilaç firması BioNTech SE, Moderna gibi ‘elçi RNA’ları kullanarak virüse karşı aşı geliştirmeye çalışıyor. Biontech, aşıyı bu ay sonlarında Almanya ve ABD’de insanlar üzerinde denemeye başlayacak.

Inovio Pharma: Merkezi Norveç’te bulunan Salgın Hazırlığı Geliştirme Koalisyonu’ndan (CEPI) 9 milyon dolarlık maddi destek alan Amerikan ilaç firması Inovio, 23 Ocak ve 29 Şubat arasında klinik öncesi deneyleri tamamladı. Bağışıklık tedavileri ve aşı üreten firma bu ay ABD’de 30 katılımcıyla klinik deneylere geçmeyi planlıyor. Hedef 2020 sonuna kadar 1 milyon doz aşı üretmek.

Johnson & Johnson: ABD’li Johnson & Johnson virüse karşı üzerinde çalışılacak aşı adayını belirlediklerini, Eylül’e kadar insan üzerinde deneyleri başlatacaklarını açıkladı. Firma, 2021 başında, acil kullanım yetkisi altında aşıyı hazır hale getirmeyi hedefliyor.

British American Tobacco: British American Tobacco, Amerika’daki biyoteknoloji biriminin tütün yapraklarından çıkarılan proteinleri kullanarak Corona virüsüne karşı aşı geliştirmeye çalıştığını açıkladı. Geleneksel aşı üretiminden daha hızlı ve güvenli aşı üretme potansiyeline sahip çalışma başarılı olursa Haziran itibarıyla haftada 1-3 milyon doz aşı üretilebilecek.

Novavax: Merkezi ABD’de bulunan biyoteknoloji firması Novavax, Şubat ayında yaptığı açıklamada hayvanlar üzerinde birkaç aşı adayının denendiğini ve insanlar üzerinde birinci faz deneylerin Haziran ayında başlayacağını açıklamıştı. Firma 2013’te MERS’e karşı da aşı geliştirmişti.

Sanofi: Merkezi Fransa’da bulunan ilaç şirketi Sanofi de korona aşısı geliştirmek için ABD Biyomedikal İleri Araştırma ve Geliştirme Kurumu (BARDA) ile işbirliği yapıyor. Sanofi, daha önce geliştirmeye başladığı ve Corona virüsü ailesinden olan SARS aşısını temel alıyor. Ancak firma aşının birinci faz klinik deneylerine Mart 2021’den önce başlamayacak. Aşının onaylanması sürecinin en az 3 yıl alacağını belirtiliyor.

Vaxart: Merkezi California’da bulunan Vaxart, 31 Ocak’ta aşı geliştirmeye başladığını duyurdu.

Clover Biopharmaceuticals: Merkezi Çin’de bulunan global biyoteknoloji şirketi olan Clover Biopharmaceuticals, aşı için korona virisünün S-Trimer denilen ve hücrelere bağlanarak viral enfeksiyona neden olan proteinini temel alıyor. Aşının klinik öncesi çalışmalarını bu ay tamamlanması bekleniyor.

Bu firmaların haricinde LineaRx ve Takis Biotech, Entos Pharmaceuticals, Generex, Altimmune, ImmunoPrecise Antibodies, MIGAL Araştırma Enstitüsü, Tonix Pharmaceuticals klinik çalışmalara devam ediyor. Kimi bu ay insan üzerinde çalışmalarını deneyecek kimi ise birkaç ay için de seri üretime geçecek.