HABER MERKEZİ
Detroit'te çocuklarda astım sorunu, son yıllarda ciddi bir halk sağlığı meselesi haline geldi. Michigan Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı'nın yayımladığı son verilere göre, 2019-2023 yılları arasında Detroit'te yaşayan 17 yaş altı çocukların astım nedeniyle hastaneye yatış oranı, eyalet genelindeki çocuklara kıyasla neredeyse üç kat daha fazla olarak kaydedildi. Aynı dönemde, Detroit'teki çocuklarda astıma bağlı ölüm oranının ise Michigan ortalamasının dört katından fazla olması, şehirdeki çocuk sağlığı açısından alarm verici bir tabloyu gözler önüne seriyor. Astım, çoğunlukla önlenebilir olmasına rağmen, Detroit'te çocuklar için ciddi bir tehdit olmaya devam ediyor.
Detroit, Astım ve Alerji Vakfı'nın 2025 yılı astım başkentleri sıralamasında, ABD genelinde astımla yaşamanın en zor olduğu şehir olarak ilk sırada yer aldı. Bu sıralama, ülkenin en büyük 100 şehri arasında yapılan kapsamlı bir incelemenin sonucunda açıklandı. Detroit'in bu olumsuz listenin başında yer almasının başlıca nedenleri arasında, şehirdeki düşük gelirli nüfusun fazlalığı ve yoğun hava kirliliği öne çıkıyor. Özellikle düşük gelirli ailelerin yaşadığı bölgelerde, çocukların astım riski daha da artıyor. Hava kirliliği, ev içi ve dışı alerjenlerin fazlalığı ile birleştiğinde, çocuklarda astım semptomlarının şiddetlenmesine ve hastalığın kontrol altına alınmasının zorlaşmasına yol açıyor. 2024-25 eğitim yılında, Detroit'teki Focus: HOPE erken çocukluk eğitim merkezinde astım tanısı konan çocuk sayısında yüzde 20'lik bir artış yaşandı. Bu artış, şehir genelindeki sağlık verileriyle de örtüşüyor ve astımın Detroit'te çocuklar arasında giderek yaygınlaştığını gösteriyor.
Astım, çocukların günlük yaşamını ve ailelerin rutinini önemli ölçüde etkileyebiliyor. Hafif astım atakları dahi, öksürük veya burun tıkanıklığı gibi belirtilerle çocukların okula devamını engelleyebiliyor. Bu durum, ebeveynlerin işten izin almak zorunda kalmasına ve aile içinde stresin artmasına neden oluyor. Özellikle Eylül ayı, çocuklarda astım alevlenmelerinin en sık görüldüğü dönem olarak öne çıkıyor. Okulların açılmasıyla birlikte çocuklar, küf, polen ve solunum yolu virüsleri gibi çeşitli tetikleyicilere daha fazla maruz kalıyor. Bu da astım semptomlarının artmasına ve hastaneye başvuruların yükselmesine yol açıyor. Astım, yalnızca çocuğun sağlığını değil, aynı zamanda ailelerin sosyal ve ekonomik yaşamını da olumsuz etkileyen bir hastalık olarak dikkat çekiyor.
Astım, çocuklarda akciğerlerin hava yollarını etkileyen kronik bir hastalık olarak biliniyor. Hava yollarında şişme ve daralma meydana gelirken, bazen ekstra mukus üretimi de nefes almayı zorlaştırıyor. Sonuç olarak, öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi semptomlar ortaya çıkabiliyor. Astım her zaman alerjik bir hastalık olarak tanımlanmasa da, vakaların büyük bir kısmı alerjiyle bağlantılı. Son yıllarda, iklim değişikliği, çevresel faktörler, kentleşme, kapalı alanlarda daha fazla zaman geçirilmesi, obezite oranlarının artması ve temizlik ürünlerinin yoğun kullanımı, astım ve alerji vakalarının dünya genelinde yükselmesine neden oluyor. Detroit'te ise özellikle hava kirliliği, çocuklarda astım semptomlarının ağırlaşmasında başlıca etkenlerden biri olarak öne çıkıyor. Şehirdeki sanayi tesisleri ve trafik yoğunluğu, zararlı partikül ve gazların havada birikmesine yol açıyor. Bu durum, çocukların solunum yollarını olumsuz etkileyerek astım ataklarını tetikliyor.
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar, hastalığın kontrol altına alınmasında kritik bir öneme sahip. Acil durum inhalerleri, günlük uzun etkili inhalerler, kombinasyon inhalerleri ve nebulizatör cihazları, astım yönetiminde en sık başvurulan ilaçlar arasında yer alıyor. Ancak, birçok ebeveyn çocuklarının steroid içeren astım ilaçlarını kullanması konusunda endişe duyuyor. Özellikle bu ilaçların uzun vadede direnç veya yan etki oluşturabileceği düşüncesi, ailelerde tereddüt yaratıyor. Uzmanlar ise inhalasyon yoluyla alınan steroidlerin doğrudan akciğerlere ulaştığını ve sistemik steroidler gibi tüm vücudu etkilemediğini vurguluyor. Bu ilaçlar, akciğerlerdeki iltihabı kontrol altına alarak astım ataklarının önlenmesine yardımcı oluyor. Ağızdan alınan kortikosteroidler ise, genellikle kısa süreli ve şiddetli alevlenmelerde tercih ediliyor. Bu tür tedaviler, çocuğun acil servise başvurma ihtiyacını azaltıyor ve hastalığın kontrolünü kolaylaştırıyor.
Toplumda, çocukların büyüdükçe astımdan tamamen kurtulacağına dair yaygın bir inanış bulunuyor. Ancak, hafif semptomları olan bazı çocuklar zamanla iyileşse de, çoğu çocuk özellikle polen, çim veya dış ortam alerjenlerine maruz kaldığında risk altında kalmaya devam ediyor. Basit bir tarlada koşmak ya da yüksek polen günlerinde dışarıda oynamak bile ciddi astım ataklarına yol açabiliyor. Çocukları astım atağından korumak için, sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla birlikte kişiye özel bir astım eylem planı hazırlanması öneriliyor. Ayrıca, inhalerlerin net şekilde etiketlenmesi, aşıların güncel tutulması ve dış alerjenlere maruziyetin mümkün olduğunca azaltılması, çocukların sağlığını korumada önemli adımlar olarak öne çıkıyor. Özellikle Detroit gibi hava kirliliğinin yoğun olduğu şehirlerde, bu önlemler daha da büyük bir önem taşıyor.
Çocukların okula güvenli bir şekilde devam edebilmesi için, her okulun astım konusunda hazırlıklı olması gerekiyor. Okul personelinin, öğrencilerin astım alevlenmeleriyle ilgili acil durum planlarını, tetikleyicileri ve ilaç protokollerini bilmesi büyük önem taşıyor. Çocukların bireyselleştirilmiş astım eylem planlarıyla okula gitmesi, olası bir atak durumunda hızlı ve doğru müdahale yapılmasını sağlıyor. Bu planlarda, öksürük, hırıltı, yorgunluk veya karın ağrısı gibi belirtiler ortaya çıktığında hangi adımların atılacağı, hangi ilaçların ne dozda ve ne sıklıkta verileceği, acil durumda ebeveyn veya sağlık ekiplerinin ne zaman aranacağı ayrıntılı şekilde yer alıyor. Planlar, sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından imzalanmalı ve çocuğun ilaçlarıyla birlikte okulda muhafaza edilmeli. Ayrıca, inhalerlerin üzerinde çocuğun adını belirten reçete etiketlerinin bulunması, ilaçların kaybolmasını veya karışmasını önlüyor. Okulda, özellikle oyun alanı gibi kalabalık ortamlarda, ilaçların doğru çocuğa ulaşması için bu tür önlemler hayati önem taşıyor.
Solunum yolu virüsleri, çocuklarda ciddi astım ataklarını tetikleyebiliyor ve bronşit veya zatürre gibi komplikasyonlara yol açabiliyor. Bu nedenle, çocukların yıllık aşılarının özellikle grip ve COVID-19 aşılarının güncel tutulması büyük önem taşıyor. Aşılar, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirerek, solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlıyor ve astım semptomlarının ağırlaşmasını önlüyor. Detroit gibi büyük şehirlerde, toplu yaşam alanlarında virüslerin hızla yayılabildiği göz önüne alındığında, aşıların önemi bir kez daha öne çıkıyor. Ebeveynlerin, çocuklarının aşı takvimini düzenli olarak takip etmeleri, hem kendi çocuklarının hem de toplumun sağlığını korumada kritik bir rol oynuyor.
Detroit'te çocuklarda astım oranlarının eyalet ortalamasının çok üzerinde seyretmesi, şehirdeki sağlık politikalarının ve toplumsal farkındalığın artırılması gerektiğini gösteriyor. Düşük gelirli ailelerin yaşadığı mahallelerdeki hava kirliliği, yetersiz sağlık hizmetleri ve çevresel riskler, çocukların astım riskiyle karşı karşıya kalmasına yol açıyor. Astımın önlenebilir ve yönetilebilir bir hastalık olduğu göz önüne alındığında, ailelerin, okulların ve sağlık çalışanlarının iş birliği içinde hareket etmesi büyük önem taşıyor. Detroit'te çocukların sağlığını korumak ve astım kaynaklı hastaneye yatış ile ölüm oranlarını azaltmak için, toplumsal düzeyde bilinçlendirme çalışmaları ve etkili önlemler hayata geçirilmelidir.