Böbrek taşlarıyla savaş başlasın!

Op.Dr.Adil GÜRTUĞ (Üroloji Uzmanı)
adil.gurtug@florence.com.tr

Böbrekler, vücudumuzdaki kanı süzen yani filtre görevi gören organlarımızdır. Bu süzme işlemi esnasında yararlı maddeler vücuda geri emilir, diğerleri ise, idrarla dışarı atılır. İdrar yoğunluğunun  arttığı durumlarda normalde idrarla atılan maddeler( mineraller, tuzlar) böbreklerin iç yüzeyinde bulunan ve emilimi sağlayan bölümlerde kristaller tarzında birikerek, zamanla taşa dönüşecek yapılar ortaya çıkar ve böylelikle taş oluşumu başlar. 

Sıvı tüketimine dikkat! 

Böbrek taşları, idrarda kalsiyum veya ürik asidin yüksek olduğu durumlarda bu kristallerin birbirlerine yapışmasına ve böylelikle taş oluşumunun engellenmesini sağlayan sitrat dediğimiz maddenin de az olması ile oluşurlar. Tabii ki, buradaki en önemli faktör alınan sıvı miktarının az olmasıdır. Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi, üroloji bölümünden, Op. Dr. Adil Gürtuğ  taş oluşumunu önlemek açısından en basit uygulamanın, yeterli miktarda sıvı tüketimi olduğuna dikkat çekiyor. 

Böbrek taşı oluşumunu artıran bazı risk faktörleri nelerdir? 

Bunlar; beslenme şekli, az hareket etmek veya hareketsizlik, yetersiz miktarda sıvı almak, cinsiyet, ırk, ailede taş hastalığı olması ve bazı hastalıklar olarak sıralanabilir. 

Beslenme şekli: Hayvansal proteinden zengin ve liften fakir gıdalarla beslenenlerde taş oluşma ihtimali yüksektir. 
Az hareket etme ve hareket etmeme: Bu durumda vücutta kemiklerde erime olabileceğinden idrardaki kalsiyum oranı artar ve taş oluşumuna zemin hazırlar. 
Yetersiz sıvı almak: İdrarda taş oluşumuna neden olan mineraller yoğun miktarda olacağından en önemli nedenlerden bir tanesidir. 
Cinsiyet, ırk ve yaş: Erkeklerde kadınlara oranla 3 kat fazla görülür. Beyaz ırkta daha sıktır. Ayrıca, sıklıkla 30-50 yaş aralığında görülme oranı oldukça yüksektir. 
Aile hikayesi: Taş hastalığı olan hastanın ailesinde yüzde 25 görülme sıklığı mevcut olup, bazı hastalıkların bu oranı değiştirdiği bilinmektedir. 
Hastalıklar: İdrar yolu enfeksiyonları, Gut hastalığı, kanda kalsiyumun yükselmesine neden olan hastalıklar, geçirilmiş bağırsak ameliyatları ve bazı bağırsak hastalıkları taş oluşumu nedenleri içerisinde yer alır. 

Böbrek taşları nasıl tedavi edilir? 

Küçük taşlar (5 mm'ye kadar) ilaçlar ve bol sıvı alınarak düşürülebilir. Daha büyük taşlarda ise, vücut 
dışından şok dalgalarıyla kırma, üreteroskopi yöntemiyle böbrek ile mesane arasındaki üreter dediğimiz kanalın içerisinde sert ya da kıvrılabilir üreteroskoplarla lazer veya pnömatik taş kırıcılarla taşlar kırılabilir. Bir başka yöntem ise, böbrekte 2 cm'den daha büyük taşlar için kullandığımız böbreğe nefroskop dediğimiz optik aletle ciltten girerek uyguladığımız taş kırma yöntemidir. 

Taş hastalığı tekrarlar mı? 

Ömrünün bir döneminde taş hastalığı geçiren kişide ilk on yıl içerisinde yüzde 35-50 oranında 
tekrarlama ihtimali vardır. Yeterli miktarda sıvı tüketin (günlük ortalama 3 litre ya da 15 bardak). Alınacak tuz miktarına dikkat çok dikkat edin.