HABER MERKEZİ
Organ nakli alanında çığır açan bir gelişme yaşanmış, uluslararası araştırmacı ekibi teoride her hastanın kabul edebileceği evrensel bir böbrek oluşturmayı başarmıştır. Kanada'daki British Columbia Üniversitesi ile Çin'deki kurumlardan oluşan bilim insanları, on yıl süren yoğun çalışmanın ardından bu başarıya ulaşmıştır. Deney organları, ailesi araştırmaya izin veren beyin ölümü gerçekleşmiş bir alıcının vücudunda birkaç gün boyunca hayatta kalarak işlevini yerine getirmiştir.
Araştırmacılar, A tipi bir böbreği O tipi bir böbreğe dönüştürmek için özel enzimler kullanmışlardır. Bu enzimler, A tipi kanın belirteçleri olarak görev yapan şeker moleküllerini, yani antijenleri sıyırmak için tasarlanmıştır. Bilim insanları bu enzimleri moleküler ölçekte çalışan makaslara benzetmişlerdir; A tipi antijen zincirlerinin bir kısmını keserek, O tipi kanı karakterize eden ABO antijensiz duruma dönüştürebilmişlerdir. British Columbia Üniversitesi'nden biyokimyacı Stephen Withers, bu işlemi bir arabanın kırmızı boyasını çıkarıp nötr astarı ortaya çıkarmaya benzetmiştir. Böyle bir işlem gerçekleştiğinde, bağışıklık sistemi artık organı yabancı bir nesne olarak görmemektedir. Bu teknoloji, organ nakli alanında devrim niteliğinde bir adım temsil etmektedir.
Günümüzde farklı kan gruplarının böbreklerini nakletmek mümkün olsa da, bu işlem oldukça karmaşık ve riskli bir süreçtir. Alıcının vücudunu organı reddetmemesi için eğitmek gerekir ve bu yöntem mükemmelden çok uzaktır. Süreç zaman alıcı, pahalı ve riskli olup, ayrıca canlı donörlere ihtiyaç duyar çünkü alıcının hazırlanması için önceden zaman gereklidir. O tipi kanlı insanlar genellikle bir donörden O tipi bir böbreğin müsait olmasını beklemek zorundadır. Bu durum, bekleme listelerindeki insanların yarısından fazlasını oluşturmaktadır. O tipi böbrekler diğer kan gruplarına sahip insanlarda işlev görebildiği için, bu kan grubunun böbrekleri kıt durumdadır ve talep arzı çok aşmaktadır.
İstatistikler, bu sorununun ne kadar acil olduğunu göstermektedir. Sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde her gün 11 kişi böbrek nakli beklerken hayatını kaybetmektedir ve bu ölümlerin çoğunluğu O tipi böbrek bekleyen hastalardan oluşmaktadır. Evrensel böbrek teknolojisi, bu insanların sahip olabileceği uyumlu böbreklerin sayısını önemli ölçüde genişletmeyi vaat etmektedir. Withers, yıllarca süren temel bilimin sonunda hasta bakımıyla bağlantı kurmasının ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır. Keşiflerimizin gerçek dünya etkisine yaklaşmasını görmek, bilim insanlarını ilerlemeye devam ettiren ana motivasyon kaynağıdır.
Canlı insanlarda denemeler yapılmadan önce ileride pek çok zorluk bulunmaktadır. Test sırasında nakledilen böbrek üçüncü güne kadar tekrar A tipi kan belirtileri göstermeye başlamıştır ve bu durum bir bağışıklık tepkisine yol açmıştır. Ancak bu tepki normalde beklenenden daha az şiddetli olmuş ve vücudun böbreği tolere etmeye çalıştığına dair işaretler gözlenmiştir. Bilim insanları, bu sorunu birden fazla açıdan ele almaktadırlar. Domuz böbreklerinden yararlanmak ve yeni antikorlar geliştirmek gibi alternatif yöntemler de araştırılmaktadır. Evrensel böbrek teknolojisinin geliştirilmesi, organ nakli alanında yaşanan krizin çözülmesinde kritik bir rol oynayacağı beklenmektedir.
Sonuç olarak, evrensel böbrek teknolojisi organ nakli alanında umut verici bir gelişme olarak ortaya çıkmıştır. Araştırmacıların başarısı, kan grubu uyumluluğu nedeniyle bekleme listelerinde bulunan binlerce hastaya yeni bir yaşam şansı sunabilir. Böbrek nakli beklerken hayatını kaybeden insanların sayısını azaltmak için bu tür inovasyonlar hayati önem taşımaktadır.