HABER MERKEZİ
Metabolizmayı desteklemek için parkta bir yürüyüş kadar basit bir adım atılabilir. Finlandya'daki Turku Üniversitesi'nden araştırmacılar tarafından gerçekleştirilen yeni bir çalışma, her gün sadece hafif şiddette 30 dakikalık egzersizin vücudun yağları ve karbonhidratları enerjiye çevirme kapasitesini önemli ölçüde artırabileceğini göstermektedir. Bu bulgu, metabolizmayı hızlandırmak için yoğun antrenman programlarına ihtiyaç olmayabileceğini işaret etmektedir.
Randomize kontrollü deneme, herhangi bir tıbbi tedavi gerektiren diyabet veya kalp-damar hastalığı bulunmayan ancak çeşitli sağlık risk faktörlerine sahip 40 ile 65 yaş arasındaki 64 yetişkini kapsam içine almıştır. Çalışmaya katılan gönüllüler, deneme öncesinde tipik olarak günde on saatten fazla oturarak zaman geçirdiklerini bildirmişlerdir. Bu durum, metabolizmayı hızlandırmak için müdahale edilmesi gereken önemli bir sorun olarak belirlenmiştir. Katılımcıların hareketsiz yaşam tarzları, metabolizmayı olumsuz yönde etkileyebilecek risk faktörleri arasında yer almaktadır.
Araştırmanın bir grubuna, ayakta durma aktivitelerini artırmanın pratik yolları hakkında detaylı talimatlar verilmiştir. Bu tavsiyeler arasında ayakta çalışma masası kullanmak, asansör yerine merdivenleri tercih etmek ve hafif yürüyüşler yapmak gibi günlük hayatta kolayca uygulanabilir öneriler yer almıştır. Diğer grup ise kontrol grubu olarak işlev görmüş ve herhangi bir müdahale olmaksızın normal rutinlerine devam etmiştir. Çalışma süresince, tüm katılımcıların ayakta durma ve oturma süreleri kalçaya takılan cihazlar aracılığıyla titizlikle izlenmiştir. İlginç bir şekilde, bu izleme cihazları kontrol grubundaki bazı katılımcıları istemeden hareket etmeye teşvik etmiştir.
Çalışmanın en dikkat çekici bulgusu, hangi grupta yer aldıklarına bakılmaksızın, katılımcıların yaklaşık yarısının hareketsiz zamanlarını günde en az 30 dakika azaltmayı başarmış olmasıdır. Bu sonuç, metabolizmayı hızlandırmanın sadece bilinçli müdahalelerle değil, aynı zamanda çevresel faktörler ve izleme mekanizmaları aracılığıyla da gerçekleştirilebileceğini göstermektedir. Baş araştırmacı ve fizyolog Taru Garthwaite, sonuçların oldukça umut verici olduğunu belirtmiş ve hareketsiz davranışı azaltmanın ile günlük hafif fiziksel aktiviteyi artırmanın metabolizmayı destekleyebileceğini vurgulamıştır. Telefon görüşmesi sırasında ayağa kalkmak veya kısa yürüyüşler yapmak gibi basit hareketlerin bile metabolizmayı hızlandırmaya katkı sağlayabileceği ortaya konmuştur.
Garthwaite ve meslektaşları, 2023 yılından önceki bir çalışmada, hareketsiz zamanı altı ay boyunca azaltmanın insülin duyarlılığını iyileştirdiğini tespit etmişlerdir. Güncel araştırma, metabolizmayı hızlandırmanın diğer yönlerine de benzer faydalar gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu bulgular, kasıtlı egzersiz antrenmanı olmadan bile, hareketsiz yaşam tarzına sahip insanların vücutlarının iç işlevlerini iyileştirebileceklerini açıkça göstermektedir.
Garthwaite, hareketsiz davranışı azaltmanın olumlu metabolik etkilerinin muhtemelen esas olarak fiziksel olarak aktif olmayan ve zaten fazla kilolu ile yüksek hastalık riski taşıyan kişiler için geçerli olduğunu belirtmiştir. Bu grup için metabolizmayı hızlandırmak, yaşam tarzı hastalıklarını önlemede kritik bir rol oynayabilir. Araştırmacı, haftada 2,5 saatlik orta yoğunlukta aktivite yaparak metabolizmayı hızlandırmanın daha büyük faydalar sağlayacağını, ancak fiziksel aktivitede küçük bir artış bile özellikle hareketsiz yaşayanlar için faydalı olduğunu vurgulamıştır.
Son dönem araştırmalar, gün içine sadece beş dakikalık egzersiz eklemenin kan basıncını düşürebileceğini, zihinsel sağlığı iyileştirebileceğini ve beyin fonksiyonlarına fayda sağlayabileceğini göstermektedir. Metabolizmayı hızlandırmanın yanı sıra, gün içinde küçük egzersiz parçaları için zaman ayırmanın kolesterol seviyeleri üzerinde de olumlu etki yaratabileceği belirlenmiştir. Bu bulgular, metabolizmayı hızlandırmanın sadece enerji yakma kapasitesini değil, aynı zamanda genel sağlık göstergelerini de iyileştirdiğini göstermektedir.
Sonuç olarak, metabolizmayı hızlandırmak için karmaşık ve zaman alıcı programlara ihtiyaç olmadığı anlaşılmaktadır. Günlük hayatta yapılan basit aktivite artışları, metabolizmayı destekleyebilir ve özellikle risk altındaki popülasyonlarda yaşam tarzı hastalıklarının önlenmesine yardımcı olabilir. Araştırmanın bulguları, metabolizmayı hızlandırmanın erişilebilir ve sürdürülebilir bir hedef olduğunu göstermektedir.