Başarısız tüp bebek tedavisinden sonra ne yapmalı?

PROF. DR. GÜRKAN ARIKAN
gurkanarıkan@gophastanesi.com.tr

Kısırlık çağımızın önemli sorunlarından biri haline geldi. Her on çiftten birinde bu sorunun tedavisi gerekiyor. Kısırlık çiftlerde hormonel veya üreme organlarının yapısal sorunlarına bağlı olabildiği kadar, sigara, aşırı kilo, kötü beslenme, geç evlilikler, enfeksiyon hastalıkları gibi faktörlerle de giderek artış da gösteriyor. Bazı kaynaklar bu sıklığı sekizde bir olarak vermekte. Tüp bebek tedavisi yukarıdaki durumlarda ve bazen sebebi bilinmeyen kısırlık halinde de gebeliği sağlayan etkili bir yöntem. Ancak en iyi merkezlerde dahi her zaman başarılı olmayabilir. Tekrarlayan başarısız tüp bebek tedavileri, anne baba adaylarının umutsuzluğa düşmesine ve hatta pes etmelerine dahi sebep olabilmekte. Oysa en iyi yaklaşım, yeni yöntemlerle yola devam etmek. Öncelikle geçmiş tüp bebek tedavilerinin plan ve sonuçlarının iyice değerlendirilmesi, yeni yöntem ve teknolojiler ile başarının sağlanması mümkün. Daha iyi tedavi protokolleri, daha iyi sperm seçimi, genetik ön eleme yolu ile daha kaliteli embriyoya ulaşılması (aCGH veya NGS yöntemleri ile kapsamlı genetik tarama), rahimin daha iyi hazırlanması, embriyoların dondurularak saklanıp daha sonra doğal koşullarda transfer edilmesi gibi yaklaşımlarla başarı şansı yükseltilebilmekte. 

Tekrarlayan başarısızlıklarda ERA testi: Kişiye özel embriyo transferi 

Giderek artan tecrübemiz, yurt dışında geliştirilmiş olan bu test ile iyi embriyo kalitesine rağmen gebe kalamayan hastalarda umut verici sonuçlar göstermekte. 

Bu test ile dondurulup saklanmakta olan embriyonun transfer edileceğini hesapladığımız gün transfer yerine, rahim iç astar dokusundan (iç kılıf) örnek alınarak 200 kadar genin aktivitesi incelenmekte, ve bu sayede başka hiçbir yöntemle olmadığı kadar kesin olarak, rahimin embriyoyu kucaklamaya (implantasyon) hazır olup olmadığı bulunmaktadır. ERA testi ile hastalarımızın yaklaşık %35’inde embriyo transferinin o gün değil daha önce veya daha sonra yapılmasının daha uygun olacağını bulmaktayız. Bir sonraki ay bu plana göre KİŞİYE ÖZEL embriyo transfer planı yapılarak başarıya ulaşılabilmekte. 

Embriyoların rahim içine transferi için mümkünse 5. Günü (blastokist aşaması) tercih edilir. Bu sırada rahim içi astar doku (endometrium) 5 gün süre ile gebelik hormonu (progesteron) etkisi altında olgunlaşır. Kişiye özel gün tabiri ile, ERA testinin gösterdiği biçimde, bazı anne adaylarında bu olgunlaşma sürecinin embriyoya paralel olarak 5 gün değil, 4, 6 veya 7 gün sürecek şekilde planlanması kast edilmektedir. Bu yöntemi genelde rahim içinin incelenmesine ve gerekirse tedavisine imkân veren histeroskopi yöntemi ile anestezi altında uygulamak mümkündür. Ancak bunun gerekli olmadığı durumlarda rahim içinden örnekleme yapılması lokal anestezi veya bazı durumlarda anestezi uygulanmadan dahi kolayca mümkündür. Tecrübelerimize göre rahim iç astar doku veya kılıf tabir edilen endometrium dokusunun bebeğinizi kabul etmeye en uygun olduğu zaman aralığı (implantasyon penceresi) bazı durumlarda 12 saat kadar kısadır. Embriyo transferinin beklenenden daha geç veya çok erken yapılması halinde, çok iyi kalite embriyolarımız dahi olsa tedaviler başarısız olmaktadır. Kişiye özel embriyo transferi moleküler ve gen teknolojisindeki gelişmelerin sonucu olarak daha da iyileşmeye açık olup, başarısız tedaviler geçirmiş ve doğru seçilmiş çok sayıda çiftin yüzünü güldürecektir.