Bulunduğu çevrenin kişinin çevresinde dönmesi veya hareket etmesi hissine vertigo denir. Dengesizlikten farkı, bir hareket illüzyonu yaşatması, yani çevredeki objelerin aslında olmadığı şekilde dönüyormuş gibi algılanmasıdır. Göz kararması ve dengesizlikten farklı olarak vertigonun pek çok nedeni olabilir! Temel olarak beyin ve iç kulaktaki denge organıyla ilgili olmak üzere 2 ana bölgeden kaynaklanabilir. İç kulağın iki temel fonksiyonundan birisi işitme, diğeri de dengedir. İç kulak denge organındaki herhangi bir sorun baş dönmesi tablosu ile karşımıza çıkabilir.
İyi huylu pozisyona bağlı vertigo en sık görülen vertigo nedenidir. Ani kafa hareketleriyle ortaya çıkan ve birkaç saniye süren ataklar ile karakterizedir. Nadiren ciddi bir seyir gösterip çoğunlukla tedaviye iyi yanıt verir.
İç kulakta iltihabi bir sürece yol açabilecek herhangi bir olay ani başlangıçlı vertigoya neden olur.İç kulağın iltihabi hastalıklarında işitme ile ilgili kısımlar da etkilenebileceğinden, derecesi değişken olmak üzere işitme kaybı da eşlik edebilir. İç kulak ile ilgili iltihabi bozuklukların en sık sebebi orta kulak iltihabıdır.
Bir diğer kronik vertigo sebebi olan meniere hastalığında, vertigo atakları, kulakta çınlama ve işitme kaybından oluşan karakteristik üçlü yakınmalar görülür. Bu hastalıkta vertigoya eşlik eden ve hastalığın seyri boyunca şiddeti değişebilen işitme kaybı, hastalığın en tipik özelliklerinden birisidir.
NE ZAMAN DOKTORA GİTMELİ?
Çift görme, baş ağrısı, uykuya eğilim, konuşmada güçlük, anormal göz hareketleri, bilinç bulanıklığı, uyaranlara yanıt vermeme, yürüyememe, kol ve bacaklarda güçsüzlük ve koordinasyon bozukluğu gibi ek semptomlar vertigoya eşlik ediyorsa zaman kaybedilmemeli. Vertigolu bir hastanın değerlendirilmesinin temelini fizik muayene ve detaylı bir tıbbi özgeçmiş alınması oluşturur.
- Öncelikle gerçek vertigo olup olmadığı ayırt edilmelidir. Bulantı, kusma, terleme ve anormal göz hareketleri araştırılır.
- Ne kadar süredir olduğu, atakların ne kadar sürdüğü, pozisyon ile ilişkisi, ilaç kullanım hikayesi ve yakın zamanda bir kafa travması geçirilip geçirilmediği sorgulanır.
- İşitme değerlendirilir. Şüphe varlığında işitme ve orta kulak basınç testleri yapılmalıdır.
- Eşlik eden nörolojik semptomlar (uykuya eğilim, bilinç kaybı, konuşma bozukluğu gibi) mutlaka sorgulanmalıdır.
Tuza ve kafeine dikkat!
Kişiye bir kere vertigo tanısı konulmuş ise, özellikle kafa travması yaratacak hadiselerden (egzersiz, spor gibi) kaçınmak gerekir. Varsa yüksek tansiyon kontrol altına alınmalı, kolesterol değerleri normalin üzerindeyse düşürülmeli ve eğer kullanılıyorsa sigara bırakılmalıdır.