Ailelerin Kabusu: Ergenlik

Biruni Üniversite Hastanesi'nden Uzman Psikolog Pınar Hocaoğlu, ergenlik dönemlerindeki sıkıntılarla ilgili uyarıyor: Kaygılarına kapılan ve değişimi baskıcı bir kontrol ile yönetmeye çalışan ailelerde ergenlik dönemi aile içi çatışmaların olduğu zorlu bir sürece dönüşebilmektedir.

Deneyimleyen birey için barındırdığı zorlukların yanı sıra, ergenlik süreci aile içerisinde de kaygılara neden olabildiğini söyleyen Hocaoğlu, ''Gelişen ve değişen bir toplum olmanın yansımalarını gördüğümüz kuşaklar arası beklentiler, istekler ve hedeflerdeki farklılaşmalar; yaşam döngülerinin getirdiği fizyolojik, psikolojik ve sosyal değişimlerin getirdiği dönüşüm, ergenlik döneminin anlaşılmasını zorlaştırır' diye konuşuyor.

BİLİNÇLİ AİLE ŞART

İşte Hocaoğlu'ndan ergen çocuk sahibi ailelere tavsiyeler: Ergenlik sürecinin aile içerisinde sağlıklı atlatılabilmesinin yollarından birisi aile üyelerinin bu dönemin etkileri ile ilgili bilgi sahibi olmasıdır. Bu dönem ile birlikte ebeveyninin sözünden çıkmayan çocuklar, yerlerini özgürlük ve bağımsızlık kazanmaya çalışan bireylere bırakmaya başlamaktadır. Ergenlik dönemindeki birey için anlaşılmak kavramı önem kazanırken; kendi içerisinde yaşadığı kimlik karmaşası nedeniyle hayata dair sorular sorduğu, normali sorguladığı, hayatı, hedeflerini anlamlandırmaya çalıştığı bir süreç başlamaktadır. Bu süreçte ergen bireyin ayrı bir kişiliğinin olduğunun kabulü ve kimliğini ortaya koymasına izin verilmesi çatışmaların azaltılmasında fayda sağlamaktadır. Bağımsızlaşma çabalarının getirdiği gerginliklerin ve öfke patlamalarının aile sistemi içerisinde ‘saygısızlık’ olarak algılanması ve baskıcı kurallarla dengelenmeye çalışılması aile içi gerilimi tırmandırmaktadır. Unutulmaması gereken ergenin öfke patlamalarının bağımsızlaşma çabasının sancılı yansımaları olduğu ve ergenin anlaşıldığını hissettiği noktada çatışmaların azalacağıdır.
 

DERS BASKISI YAPMAYIN

Ergenlik süreci ile ortaya çıkan derse ilgi kaybı, teknolojik cihazlarla geçirilen sürede artış ve arkadaş çevresinin genişlemesi gibi durumlar ailelerde kontrol kaybı kaygısını tetikleyebilmektedir. Bu süreçte ailelerin kendi kaygılarının farkında oluşları yaşanılan değişimin aile sisteminde sağlıklı atlatılmasına fayda sağlayacaktır. Derse ilgi kaybı yaşayan kişiyi çalışmaya zorlamak, aile içi sohbet konularını sadece yapılması gereken işler ve çalışılması gereken konularla kısıtlı tutmak; ergenin çalışma ortamından daha da uzaklaşmasına neden olabilmektedir. Yaşanılan sürecin tüm ailelerin geçtiği bir yaşam döngüsü olarak algılanması ve aile sisteminin, kurallarının ergenin ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde yeniden düzenlenmesi fayda sağlamaktadır. Bu nokta da kasıt edilen ergenlikteki kişinin her isteğine cevap verildiği, hiçbir olumsuz duygunun yansıtılmadığı bir aile ortamı değildir. Yaşanılan olumsuzlukların aile ortamında koşulsuz bir saygı içerisinde ifade edilebildiği, kişilerin birbirlerinin ihtiyaçlarına önem verdiği ve karar ortaklığı yaptıkları bir süreçtir. Bu süreçte aile içi kuralların ve kararların ortak olarak oluşturulması, aileyi ilgilendiren meselelerde ergenlikteki bireyinde fikrinin alınması, aile içi işlerde üstlenebileceği sorumluluklar verilmesi kişide anlaşıldığı ve değer gördüğü hissinin sağlamlaşmasını sağlayacaktır. Bu süreçte ortak kararla belirlediğimiz aile içi aktiviteler hem ebeveynlerdeki kontrol kaybı kaygısını minimalize ederken, ergenlikteki bireyin de aidiyet duygularını besleyebilmektedir. 
 

ONUNLA ZAMAN GEÇİRİN
Aile içerisinde ortak aktivitelerin verdiği birliktelik duygusu kadar, ergenin kendi odasında zaman geçirme isteğine saygı duyulması da ergenin bireyselleşme sürecini desteklemektedir. Onun mahremine saygı duyulduğunun ifade edilmesi, kapısının çalınarak odasına girilmesi, özel eşyalarının ona sorulmadan kullanılmaması gibi birçok minik adım ergenin kendisine saygı duyulduğunu hissetmesini sağlamaktadır. Bu süreçte önemli olan; ‘ergenlikteki kişinin kendi mahreminde kalma isteğine saygı gösterilmesi’ ile ‘ortak planlanan aktivitelerle aile olma bilinci/birliktelik duygusunun’ dengelenmesidir.