Şenay BÜYÜKKÖŞDERE
Gayrimenkul sektörü bir süredir, üretimde de satışta da yavaşlama döneminde. KONUTDER ve Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, bu durumu ‘yumuşak iniş ve dinlenme’ süreci olarak nitelendiriyor. Elmas, “Sürekli 200 km hızla giderseniz motor su kaynatır, dinlenmeniz gerek” diyor. Öte yandan Türkiye’de konut ihtiyacının sürdüğünü ve her ay 65-70 bin konutun satıldığını hatırlatan Elmas, “Bu da mevcut stokun 1 yılda eretileceği anlamına geliyor. 6 ay sonra yatırımlar ufak ufak başlar” diye ekliyor.
Gayrimenkul sektörünün zor bir dönemden geçtiği ifade ediliyor. Nasıl sektörün durumu şu anda?
Aslında yaz kötü geçmedi. Mayıs başında kamu bankalarının da desteğiyle düzenlenen kampanyayla 0.98 faiz uygulayarak, iyi bir ivme yakaladık. Mayıs, haziran, temmuz iyi geçti. Ağustosta tatillerin de etkisiyle biraz durgunluk oldu. Eylülde ise yine bir kampanyaya başladık. O da gayet iyi gidiyor. Tabii bunlar firmaların yaptığı büyük indirimlerle, fedakarlıklarla oluyor.
YENİ BİR DENGE OLUŞACAK
Bon dönemde sektör üst üste kampanyalar düzenliyor. Bu bir yavaşlama anlamına mı geliyor?
Son 2 yıldır yani darbe girişiminden bu yana, en çok üretmeye çalışan, çarkların dönmesi için en çok çalışan sektör gayrimenkul oldu diyebilirim. Tabii ki bu sonsuza dek yürüyecek bir şey değil. Bunun elbette bir yükselme dönemi bir de yumuşak iniş veya dinlenme dönemi olacaktı. Sürekli 200 kilometre hızla gidemezsiniz. Giderseniz motor su kaynatır. Türkiye bir finansal saldırı yaşadı. Alınan önlemlerle bu manipülasyonların önünü aldık ama neticede hasar da aldık. Bundan sonra da zorluklar yaşayacağız. Önümüzde toz pembe bir tablo olduğunu söylemek doğru olmaz. Ama kapkaranlık ucu görünmeyen tünelde de değiliz. Böyle düşünmek haksızlık olur. Bunları iyi göğüsledik. Şimdi yeni bir denge oluşacak.
Sektör buna biraz arz fazlasıyla mı yakalandı?
Evet ama gayrimenkul sektörü bunları 3-5 aydır yaşamıyor. Biz aslında 1 yıldır bunun içerisindeyiz. Elbette ki sektör zorlanıyor. Ama bir şekilde gaz – fren dengesini de ayarlıyor. Biz her şeye rağmen her ay 100 bin konut satıyoruz. Yani ortada konut sektörü çok kötü diyecek bir durum yok. Sadece satılan ürün, dönen nakit atkışı, sektörü eski alışkanlıkları seviyesinde koşturmuyor. Ama hep 200 kilometre koşmamız gerekmiyor ki, biraz da 120-130 koşalım. Bu da bir alışma süreci getirdi sektöre. Bence firmaların büyük çoğunluğu buna adapte oluyorlar.
"Gayrimenkul sektörünün avantajı çok proaktif olması. “Vay biz ne yapacağız” diye köşesine çekilen bir sektör değiliz, çok mücadeleciyiz."
"Bu dönem israf ekonomisinden kurtulmamıza vesile olacak bir dönem. Verimliliği artıracağız. Gayrimenkul sektörünün de biraz sadeleşmeye ihtiyacı var."
'İFLAS LİSTESİ' YAPIP YAYANLARIN PEŞİNDEYİZ
Bu arada sektörün önde gelen firmalarının batacağına dair söylentiler, listeler aldı başını gitti...
Kasten mi yapıldığını düşünüyorsunuz?
Kasıtlı hareketler olduğunu görüyoruz. Bu konuda savcılığa suç duyurusunda da bulunduk. Bu listeleri yayanların kaynaklarını da tespit ettiriyoruz. Bu işi takip edeceğiz ve üstüne gideceğiz.
NE YAPALIM 1-2 SENE KÂRSIZ GEÇERİZ
Arz fazlası sektörü nasıl etkileyecek?
Fazla ürettik diye dövünmenin bir anlamı yok. Ne yapalım, 1-2 sene de kârsız geçeriz. Üretimimiz tabii ki yavaşladı. Zaten yavaşlaması gerekiyordu. Ama ben bunun uzun süreceğini düşünmüyorum. Türkiye’de ayda 65-70 bin konut satılıyor. Bu 1 yıllık stok demek. Yani, yeni üretim yapılmazsa Türkiye’deki toplam stok 1 yılda tükenir. Dolayısıyla mevcut stokun yarısı 6 ay içinde eriyecek. 6 ay sonra ufak ufak tekrar yatırımlar başlar.
İstanbul’da durum nedir?
İstanbul’da da haziranda 180 bin adetlik stok vardı. Şu anda da 150 bin civarına indiğini tahmin ediyoruz. İstanbul’da da 6 ay içinde stok eritilebilir.
10 MİLYARLIK SATIŞI RAHAT YAKALARIZ
Kampanya nasıl gidiyor?
2 aylık kampanya sürecinde 10 milyar TL’lik bir satış hacminin çok rahat yakalanacağını düşünüyorum. Bundan önceki kampanyada bu rakama ulaşmıştık. Bu ondan daha da cazip bir kampanya. Dolayısıyla 10 milyar TL’yi çok rahat geçeriz. Bu da 13 bin konut civarında bir rakama tekabul eder. Ki bu da hedeflerimizin üzerinde bir rakam.
Bu süreçte dolar stoku konuta döner mi?
Döviz yükseldiği zaman insanlar bir duruyor, ama her zirvenin bir inişi var. Hiçbir şey sonsuza kadar zirvede durmaz. İnsanlar stabilite gördükleri zaman konuta dönüyorlar. Ben biraz daha sukunet oluştuğunda doların 5.80- 5.70’lere geleceğini düşünüyorum.
"Sektöre ‘beton ekonomisi’ demek hakarettir. Bu yıl dışarıdan gelen doğrudan sermayenin neredeyse tamamı sektörden geldi."
KDV’LERİ ALSAK HİÇ SORUNUMUZ KALMAZ
Peki şu anda sektörün yaşadığı en büyük problem nedir sizce?
Devreden KDV’ler şu anda sektörün en büyük sorunu. Şu anda devlet bize bu KDV’leri verse, bizim başka hiçbir derdimiz olmaz. 50 milyar TL civarında bir birikmiş KDV’si söz konusu sektörün... Bu paralar en az 4-5 senedir biriken paralar. Şu anda her birimizin alacakları yüzde 35-40 oranında eridi. Sadece Sur Yapı olarak bizim toplam 190 milyon TL KDV alacağımız var. Bu para 4-5 ay önce 60 milyon dolar yapıyordu. Bugün bunun yarısı ediyor.
"Türkiye bir mücadele veriyor. Bu aynı zamanda bir bağımsızlık mücadelesi. Hepimiz bu gemideki payımızı yaşıyoruz."
2 BİN $’A ÇIKMAMIZ İKİ YIL BİLE SÜRMEZ
Vatandaşlık rakamının 250 bin $’a indirilmesi, yabancının konut talebini artırır mı?
Bunun çok yerinde bir karar olduğunu düşünüyoruz. Geniş bir hinterlanddaki insanları Türkiye’den konut almaya teşvik edeceğini düşünüyorum. İstanbul’da metrekare fiyatı 1000 dolara gelmiş durumda. Bir dünya metropolü için bu leblebi çekirdek fiyatı. Bu rakamın 2 bin dolara çıması 2 yıl sürmez. Şu anda yabancıya konut satışı. 4.5 milyar dolarlık bir hacme ulaştı Artış hızlanarak büyüyor. Bu yıl 6 milyar dolara yaklaşabiliriz.
"Biri ev almış, işsiz kalmış bakıyoruz taksitleri hiç aksamıyor. Aile mutlaka yanında... Bu Türkiye için büyük bir avantaj."
AVM VE ENERJİDE DE YATIRIMLAR SÜRÜYOR
Sur Şirketler Grubu’nda işler nasıl gidiyor?
Konut amiral gemimiz. 4 tane AVM’miz var. Ve bu yatırımları büyütmeyi planlıyoruz. Bizim her projemizin bitişiğinde arsamız var. 3-4 yılda AVM’lerimizi büyüteceğiz. Bir de yenilenebilir enerji yatırımlarımız var. 100 milyon kilovatsaat üretim yapan büyüklükte hacmimiz, 42 milyon TL ciromuz var. Önümüzdeki süreçte yeni yatırımlar da planlıyoruz.