Şenay BÜYÜKKÖŞDERE
1 Kasım’da başlayan ÖTV indirimiyle birlikte, eylül- ekim aylarında durma noktasına gelen otomobil satışlarına tekrar hareket geldi. Renault Mais’in CEO’su Berk Çağdaş, “ÖTV indirimi olmasa son 2 ayda 50 bin adet civarı satış olacaktı. Şu an beklentimiz 125 bin. Bu da devlete yaklaşık 5,5 milyar ilave vergi demek” diyor. Ve ekliyor; “Sektör olarak vergi indiriminin bir süre daha tutulmasını istiyoruz. Bu seneyi 620 bin civarında satışla tamamlayacağız. 2019’da ÖTV indirimi sürmezse iyimser bir tahminle 400-450 binlerde kalırız. Kötümser senaryoda ise 300 bine bile ulaşamamak var” diyor.
Otomotiv sektörü 2018’ e iyi başlamıştı değil mi?
Evet, gerçekten de 2018 çok iyi başladık. Yıla 1 milyon civarı adetlerde satış adedi beklentisiyle girdik. Biz de Renault Grubu olarak 2018 için 18,7 pazar payı hedefledik.
Sonra işler beklediğiniz gibi gitmedi. Ne oldu tam olarak?
Ben eski bir bankacıyım, para piyasalarını yakından izliyorum. Bu sene özellikle temmuzdan itibaren Türkiye’ye dışarıdan spekülatif müdahalelerin yapıldığını gördük. Bu döviz ataklarının neticesinde ülkede bir salınım yaşandı. Tabii bu salınımdan ilk etkilenen pazar da otomotiv oldu. Türk halkı dövize risk indikatörü olarak bakar. Döviz birden artarsa, ‘harcamalarımı kısayım’ yaklaşımına girer. Bu süreçte biz bunu gördük. Ağustostan itibaren satışlar yavaşlama trendine girdi, hatta durmaya başladı.
Ne kadar sürdü durgunluk?
Bu süreçte hükümetimizden talebimiz oldu. Hükümet de son derece yerinde bir kararla devreye girdi. Kasım başından itibaren ÖTV indirimini uygulamaya soktu. Bu yapılmasaydı sektör çok ciddi bir durgunluk noktasına giderdi.
2017'ye göre durum nasıl?
Sektör ekimde sadece 21 bin adet araç sattı. Bu bir önceki yıla göre yüzde 80 düşüş demek. Yılbaşından bugüne kadar da satışlar yüzde 33 gerilemiş oldu. Bu gerileme yavaşlayarak devam ediyor ama ay bazında bakınca kasımda satışlar yüzde 175 arttı. Yani daralma sürüyor fakat etkisi yavaşladı.
Kasım-aralıkta toplam satış ne olur bu durumda?
ÖTV indirimi olmasa muhtemelen son iki ayda ancak 50 bin adet satış olacaktı. Şu an beklentimiz 125 bin. Bu da devlete 5,5 milyar ek vergi demek.
SEKTÖR İÇİN 2018 ‘KÂR DEĞİL, AR YILI’ OLDU
Otomotiv firmaları da elini taşın altına koydu, indirimler yaptınız. Kârdan da feragat ettiniz mi?
Bana göre 2018 sektör açısından ‘kâr değil ar yılı’ oldu. Bizim kendi markalarımız açısından konuşursam; biz Oyak Grubu şirketiyiz ve en başta Oyak üyelerine bir katma değer yaratıyor olmalıyız. İkincisi satış ve serviste koşulsuz müşteri mutluluğu stratejimizi sürdürmeliyiz.
Memnuniyette ilk 4 marka arasına girdik
Sık sık müşteri memnuniyeti konusunun altını çiziyorsunuz. Sizin döneminizde performans arttı mı?
Geldiğimde 15 marka içinde satış ve müşteri memnuniyetinde 12 -13’üncü sıradaydık. Düşünün Türkiye’de üretim yapan ve 50 yıldır Türkiye’de olan bir markasınız ama müşteri memnuniyeti yaratamıyorsunuz. Bunu kabul edemezdik. 2,5 yıldır sahada dolaşıyorum. Bayinize dokunmuyorsanız başarı bekleyemezsiniz. Gururla söyleyebilirim ki bugün müşteri memnuniyetinde ilk 4–5 marka içindeyiz. Hedefimizse ‘lovemark’ olmak.
"Bankalar çok haksızlık yaptı. Özellikle de filo kiralama şirketlerine... Kurunun yanında yaşı da yaktılar."
Van’dan Denizli’ye bayi bayi geziyorum
Otomotiv bayilerinde iflaslar olduğunu duyuyoruz, siz bayilerinizi güçlü tutmak için ne yapıyorsunuz?
Mais şebekesi Türkiye’nin en büyük satış şebekesi. 90 ana bayi ve bağlı noktalarla birlikte yaklaşık 185 noktada müşteriye dokunuyoruz. Ben bunların 160’ını gezdim. Bayinin elinden tutuyoruz, zor zamanında stok yükleyip ‘hadi öde’ demiyoruz, vadeleri yumuşatıyoruz, gerekirse konsinye araç gönderiyoruz.
19’uncu kez yine pazar lideriyiz
Pazar payınız ne oldu 2018’de?
Kasımı lider kapattık ve en yakın rakibimizle aramızda yaklaşık 10 bin adet fark var. Kapanması zor bir fark. 2018'i 19’uncu kez binek araç pazar lideri ve 2’nci kez toplam pazarda binek ve ticari toplam markalar liginde pazar lideri olarak kapatmak istiyoruz. Sene başında tahmin ettiğimiz gibi pazar payımız yaklaşık yüzde 18.7 - 19 civarında olacak.
"Fabrikamızda 360 bin otomobil ve 750 bin motor ve vites kutusu üretiliyor. Üretimin yüzde 80 - 85'i ihraç ediliyor."
100 BİN TL’Lİ KARAÇ 83 BİNE İNDİ
ÖTV indirimiyle otomobil alan vatandaş ne kadar karlı çıkıyor?
İndirimi öncesi 100 TL’ ye sattığımız araç ÖTV etkisiyle 90 liraya iniyor. Bunun üzerine biz de ilave 4 lira indirim yaptık. Ayrıca müşterilerimiz kullandığı kredinin faizine destek oluyoruz. Yakın zamana kadar araçların çoğu krediyle satılıyordu. Şimdi vatandaş bankadan kredi alamıyor. Kredi red oranları yüzde 70’e çıktı. Biz de 0 faizli kredi kampanyası başlattık ve araç başına yüzde 4 - 4.5 destek verdik. Dolayısıyla 100 bin TL’lik araç müşteriye 83 bin TL‘ye geldi.
2019'DA BİR İHTİMAL 600 BİNİ GEÇEBİLİRİZ
2019'a dair beklentileriniz nasıl?
Sektör olarak biz vergi indiriminin bir süre daha tutulmasını istiyoruz. Sektör 2018’i 610 - 620 bin civarında satışla tamamlayacak. İndirim sürerse yine 600 bin civarında bir pazar olabilir. Eğer ÖTV indirimi kısa süre daha devam eder ve sonra eski haline dönerse 400-450 binlerde kalırız. Tabii sektörde ‘250 bine ulaşamayız’ diyenler de var ama ben o kadar kötümser değilim.
Türkiye’den dünyaya hibrit motor ihracı
Yani bir kapasite artışı var mu?
Pazar neyi gerektiriyorsa Renault ve Oyak o yatırımı yapar. 2 ay önce dünyadaki en üstün teknoloji olan, alüminyum gövdeli hibrit motorların Bursa’da üretilmesine karar verildi ve temeli atıldı. Bu fabrika 2019'da tamamlanacak ve buradan dünyaya hibrit motor ihracatı yapılacak. Bu motorların bir kısmı da 2020'den itibaren Türkiye’de üretimi yapılan Clio’ya konulacak.