Şenay BÜYÜKKÖŞDERE
Dizi sektörü, Türkiye’nin dış pazarlardaki yumuşak gücü. Türk dizileri Ortadoğu’dan Güney Amerika’ya kadar pek çok bölgede reyting rekorları kırıyor. Sadece popüler bir dizi ülkeye milyonlarca dolar kazandırabiliyor. Bununla da kalmıyor, yayınlandığı ülkeden gelen turist sayısını 3-4 katına çıkarıyor. Türk dizi sektörü, 2017 yılı itibarıyla 350-400 milyon dolar ihracata ulaştı. Hükümetin 2023 için belirlediği hedefse 1 milyar dolar. Dizi ihracatı denince ilk akla gelen isimlerden biri İzzet Pinto. Global Agency’nin sahibi Pinto, 2008’den bu yana 80’in aşkın diziyi yurtdışına sattı. Geçen yıl da Cannes’deki TV formatı fuarında dünya televizyon sektörüne yön veren 4 kişiden biri olarak seçildi. İzzet Pinto’yla Türk dizi ihracatını konuştuk.
-Televizyon işine nasıl girdiniz?
15 yıl önce Türk yazarların kitaplarını yurtdışına açıyordum. Fakat bu işin ticari olarak fazla getirisi yoktu. Sonra babamın kurduğu ayakkabı şirketinin başına geçtim. Tam o sırada 2006’da televizyon sektöründe çalışan bir kuzenim bana yurtdışına format satmamı önerdi. Ben de o dönem Türkiye’de çok popüler olan gelin kaynana formatının temsilciliğini aldım. Ve farklı ülkelerde tekrar çekilmesini sağladım. İlk İtalya’da yayınlandı. Sonra Ortadoğu’da çok tuttu. 10 ülkede yayınlandı ve bu işten çok keyif aldım. ‘Benim hayatımın işi budur, artık bu işi yapacağım’ dedim.
ELİMDEKİ DEĞERİ FARKETTİM
-Peki dizi işine nasıl geçtiniz?
Ortadoğu’dak bir müşterim ‘Niçin Türk dizilerini de getirmiyorsun’ dedi. Açıkçası Türk dizilerine yurtdışından rağbet olacağını düşünmüyordum. Ama ısrar edince, 2008’de Binbir Gece dizisini temsil etmeye başladım ve ilk olarak Bulgaristan’a sattım. İnanılmaz bir başarı yakaladı. O sayede elimde çok değerli bir ürün olduğunu farkettim. Sonra Binbir Gece hangi ülkede yayınlansa rekorlar kırdı.
KAPIYI ‘BİNBİR GECE’ AÇTI
-Binbir Gece mihenk taşı oldu yani…
Binbir Gece, Türk dizilerine kapı açan iştir. Sonra yine güçlü bir dizi arayışına girdim. Tam o sırada Muhteşem Yüzyıl çıktı. Cannes’da ilk defa bir Türk dizisi için 500 kişilik bir parti verdim. Tüm billboardları aldım. Varımı yoğumu harcadım. Fuardan 3-5 ay sonra ciddi talep geldi.
-Kaç dizi sattınız bugüne kadar?
Bugüne kadar 80 dizi sattım. Bazıları Muhteşem Yüzyıl gibi 100’e yakın ülkeye satıldı. En fazla ülkeye satılan dizilerde ilk 5 şöyle: Muhteşem Yüzyıl, Binbir Gece, Paramparça, Aşk ve Ceza, Anne. Son dönemin en ses getiren dizisi Anne oldu. Yayınlandığı her ülkede birinci oldu.
Kadında Beren Saat, erkekte Halit Ergenç
-Peki dizilerin yapım aşamasına da dahil oluyor musunuz?
Dizilerin hazırlık aşamasında yapımcılarla oturup konuşuyoruz. Hatta bizden bazen destek de istedikleri de oluyor. Yurtdışındaki popüler oyuncuların isimlerini istiyorlar. Çünkü her sene ilk 5 değişiyor. Bu sene ilk 5’te erkeklerde sırasıyla Halit Ergenç, Engin Akyürek, Burak Özçivit, Kıvanç Tatlıtuğ ve Erkan Petekkaya var. Kadınlarda ise Beren Saat, Bergüzar Korel, Cancu Dere, Hazal Kaya ve Nurgül Yeşilçay var.
HIZLI BÜYÜYOR, 2023 HEDEFİ 1 MİLYAR DOLARA ULAŞMAK
-Şu anda Türk dizi sektörünün dünyadaki konumu nasıl?
100 ülkeye ihracat yapılıyor. 2008 öncesi yıllık ihracat 100 bin dolardı. Şu anda 300-350 milyon dolar civarında dizi ihracatı yapılıyor. Ama bu rakam hala düşük. Kulağa milyar dolarlık bir sektör gibi geliyor. Hükümetin 2023 hedefi ise 1 milyar dolar. Türk dizileri Türkiye’nin ‘yumuşak gücü’ olarak görülüyor. Hatta o kadar büyük etkisi var ki, CNN ve BBC sırf bu konuyu işlemek için Türkiye’ye geldi. Oyuncularla röportaj yaptılar, halkla röportaj yaptılar. Politikacıların yapamadığını, dizi oyuncuları ve yapımcılar yapabiliyor. O yüzden devlet de bizi destekliyor. Her sene en başarılı olan yapımlara ödüler veriyorlar. Bu da bence sektörde heyecan yaratıyor.
BU EYLÜL DÖNEMİ ÇOK ÖNEMLİ
-Son dönemde Muhteşem Yüzyıl gibi çok popüler diziler yok sanki...
18 aydır sektörde sıkıntı var. Gelen projelerin yüzde 10’u ihraç ediliyor. Ama bu eylül dönemi çok önemli. Birçok yapımcı çok güçlü işler üzerinde çalışıyor. İyi projeler çıkarsa ihracat 400 milyon doları geçer.
ÇOCUKLARA ŞEHRAZAT İSMİNİ KOYUYORLAR
-Türk dizileri genellikle en çok hangi ülkelerde izleniyor?
Türk oyuncular şu anda dünyada 3 bölgede popülerler. Balkanlar, Güney Amerika ve Ortadoğu. Güney Amerika’da ciddi bir Türk dizisi furyası var. Hatta Güney insanlar çocuklarına Türk isimleri veriyorlar. Düşünün Güney Amerika’da çocuklarına Onur, Şehrazat gibi isimler koyanlar bile var.
-Peki bugüne kadar en fazla gelirgetiren dizi hangisi oldu?
En çok gelir getiren dizi Muhteşem Yüzyıl oldu. Hatta dünyada en çok ihraç edilen dizi ünvannı kazandı. Hatta ondan sonra 2017’nin en fazla ihraç edilen dizisi de Kösem oldu.
NETFLIX SEKTÖRÜMÜZ İÇİN BÜYÜK BİR TEHDİT
-Netflix sizin için ne ifade ediyor, etkiler mi sektörü?
Bence Netflix bütün TV sektörü için büyük bir dezavantaj. İlerleyen dönemde TV’ler kan kaybedecek gibi görünüyor. Netflix’in kurucusuyla tanıştım. Televizyonların her yıl yüzde 2 kan kaybettiğini söyledi. Bu yüzden keşke Netfix olmasaydı... Avrupa kanalları bile bir araya gelip, Netflix’e rakip yerel platformlar kuruyorlar. Bu bizim için avantaj olabilir.
Balkanlar’da,Ortadoğu’da ve Güney Amerika’da Türk dizilerinin satış fiyatı Amerikan dizilerinin en az 5 katı.
AVRUPA’DA TAHMİNİN 10 KATI ÇOK İZLENİYOR
-Fatmagül’ün suçu ne Fransa’da iyi bir izlenme oranı yakalamış. Önümüzdeki dönemde Avrupa da bizim için iyi bir pazar olabilir mi?
Avrupa pazarı yeni yeni açılmaya başladı. Ancak şu an için çok yüksek bedeller ödenmiyor. Çünkü şimdiye kadar Türk dizilerine daha çok ikinci sınıf gözüyle baktılar. O yüzden fiyatlar da henüz yüksek değil. Anca şimdi görüyorlar ki, bu diziler tahminlerinin çok çok üzerinde reyting getiriyor. Şöyle söyleyeyim, tahminlerinin 10 katı izleniyor. Belki bir iki sene sonra orası da iyi gelir getirebilir. Tahminimce Avrupa pazarı da büyüyecektir.
Türk dizileri sayesinde turist sayısında yüzde 300 - 500 artış görüldü. Diziler ‘made in Turkey’ markasına katkı sağlıyor.