1
PINAR IŞIK ARDOR
24 Haziran Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem milletvekili seçiminde Türk Milleti sandıkta tüm dünyaya demokrasi dersi verdi. Muhalefetin hedefinde o gece Anadolu Ajansı vardı. Uluslararası alanda faaliyet yürüten milli ajansımız AA, seçim sonuçlarını hızlı ve doğru bir şekilde Türkiye'ye ve dünyaya duyurdu. Ancak CHP, devletin ajansını ‘algı operasyonu’ yapmakla suçladı ve tartışma başladı. 24 Haziran seçim akşamına ilişkin merak edilenleri ve Anadolu Ajansı’nın hedeflerini AA Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Özkaya’yla konuştum.
AA Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Özkaya: Bazı kamuya mal olmuş isimlerin sorumsuz açıklamaları AA’yı büyük bir tehdide maruz bıraktı. AA bir siyasi parti değil, küresel bir haber ajansı. Böyle bir niyet okuması üzerinden siyasi bir söylemin AA’yı sahneye koyması son derece paranoyak bir üslup. Verilen oy kutsaldır. Oyların herhangi birisini maniple etmek, birini fazla, diğerini eksik göstermek son derece ağır bir itham. Bir teröristin terör eylemi kadar büyük bir eylem. Yunus Nadilerin, Halide Ediplerin ve çalışan arkadaşlarımızın hakkını korumak için dava açacağız. AA’yı kimse hedef tahtasına koyamaz.
24 Haziran akşamı sizin açıkladığınız verilere, daha ilk dakikadan itibaren tepkiler gelmeye başladı. Bu ifadeler kim tarafından niçin dile getirildi?
Her seçim öncesi, siyasi partilerin bazıları seçim sonuçlarına ilişkin endişelerini dile getirdiği bir gündem oluşuyor. Maalesef Türkiye’de seçim öncesi süreç çok spekülasyonlu ve anormal bir gündemle işliyor. Çıkan sonuçları kendi kitlesine anlatma konusunda zorluk yaşayacağını düşünen bazı siyasetçiler, seçimle ilgili şaibe iddialarına Anadolu Ajansını da dâhil ederek bir yaygara oluşturuyor. Günün sonunda ise AA’nın verdiği sonuçların aslında reel olduğunu onlar da biliyor ve kendi kitleleri de görüyor. Gerek AA’nın verdiği veriler, gerekse YSK’nın sonuçları tespit etme yöntemleri açısından aslında adil bir seçim süreci yürütüldüğünü kabul ediyorlar. Ama bu şahısların seçim öncesi ve seçim sonrası söylemlerinde 180 derece dönüş yaşayan bir fark olduğunu görüyoruz. Seçim öncesindeki büyük şaibe iddialarının yerini, seçim sonrasında kendi tespitleri ve sandık müşahitlerinin belgelerini dikkate alarak herhangi bir sıkıntı yaşanmadan sürecin tamamlandığı şeklinde açıklamalara bırakıyor. Şaibe veya yanlış sayım iddialarının karşılık bulduğu anda zaten sandıklarla ilgili itirazlarını dile getiriyorlar. Bu her seçimde böyle oldu. Özellikle de son 10-15 yıllık süreçte. Biz de seçim öncesindeki bu söylemlerin seçim sonrasında tamamen tersine döndüğünü hep müşahede ettik. AA seçim sonuçlarını verdiği gibi bu siyasilerin bu iddialarını bile kamuoyuna aktaran bir haber yapılanması.
“ŞAİBEYİ ORTAYA ATAN ÖZÜR DİLEMİYOR”
Aynı kişilerin aslında seçimlerde şaibe olmadığını, bazı konuları tam anlayamadıklarını, ama kendi tespitlerinin de YSK ve AA sonuçlarıyla birebir örtüştüğünü ifade ediyor. Ne var ki, ne bir özür dileme, ‘yanlış yaptık’ ifadesi duyduğumuz gibi, ne de ‘seçim öncesindeki atmosferde çok anormal davrandık, kitlelerimizi çok rahatsız edecek şizofrenik ve paranoyak bir sürece doğru onları ittik’ demiyorlar. Büyük bir pişkinlikle Ajans üzerine dolaylı şaibe imalarını devam ettiriyorlar.
“AA’DA ÇALIŞAN İNSANLARIN HAYATLARINI RİSKE EDEN TEHDİTLER VAR”
AA’da çalışan insanların hayatlarını riske eden tehditler sonrasında tutundukları tavırla ilgili bir özür bile gelmiyor. Ama seçim sonrasındaki atmosfer daha reel elbette. Bizim gibi herkes de bu söylemlerin duvara tosladığını görüyor.
Şimdi bize sistemi anlatır mısınız? Nasıl çalışıldı 24 Haziran’da?
“BİZ SEÇİMDE 3 İŞLEM YAPIYORUZ”
En başta “YSK’ya gidin, orada kamp kurun” söyleminin tutarsız olduğunu söylemeye çalışıyorum. “YSK’da mı bir suiistimal yapılacak, yoksa AA mı sonuçları yanlış tespit ediyor?” Bu kötü niyetli kişiler nerede şaibe olduğu konusunu kitlelerine anlatamıyor. Seçim öncesi kitlelerini ahlak dışı bir yöntemle motive etme amaçlı onları suiistimal ediyorlar. Bir defa, seçim sonuçları sandık başkanı ve en az beş parti müşahidinin gözü önünde sayılarak bir mazbataya yazılıyor. Bu mazbatayı her bir parti görevlisi imzalıyor ve birer kopyasını alıyor. İşte bu mazbatadaki rakamları AA’nın sandık görevlisi merkezimize iletiyor. Bu mazbata aynı zamanda YSK ilçe merkezlerine de gönderiliyor. YSK’ya gönderilmesinin amacı orada sayılması değil, gelecek itirazların korunması amaçlı. En başta şunu söyleyelim ki, AA seçimle ilgili sonuç haberleri yayınlıyor.
Kesin sonucu açıklayan YSK’dır AA değil. Biz seçimde 3 ayaklı bir işlem gerçekleştiriyoruz. Bunların birincisi seçim sandıklarındaki oy sayımlarını takip etmek. Çalıştığımız birçok firma ve saha çalışanlarımız var. Bunlar, her bir seçim bölgesindeki okullarda kayıt altına alınan sonuçları pusulalar henüz ilçe seçim kurullarına ulaştırılmadan önce bize gönderiyor. Yani devasa bir organizasyon.
AA kendi kaynaklarını kullandığı gibi taşeron firmalar üzerinden de hizmet alımıyla faaliyeti yürütüyor. Bunların oranları analiz edilip merkezde muhafaza edilmesi AA’nın ikinci büyük organizasyonu. Üçüncü çalışma, bunun abonelere iletilmesi. O noktada da ikinci gelen bilgiyi korurken giden bilgiyi de korumalısınız. Çünkü saldırı var. AA, topladığı ham sandık sonuçlarını abonelerine her iki dakikada bir hem internet hem de uydu üzerinden gönderdi. Abonelerine ayrıca HAS dediğimiz kendi haber akış sistemi üzerinden bu verileri haberleştirerek yayınladı. Yerel televizyonlar için SeçimTV diye adlandırdığımız Seçim ekranı hizmeti verdi. Bir de kamuoyuna seçim sonuçlarını özet bir şekilde duyurduğu secim.aa.com.tr adlı bir internet sitesi var. Son kullanıcıya da ücretsiz hizmet vermiş olduk. Son olarak da, seçim sonuç ekranı tasarlama imkânı olmayan küçük internet siteleri için de ayrıca seçim sonuç sitesi hizmeti verdi. Yani AA tek bir kanaldan değil, 5 kanaldan Türkiye’deki herkese seçim sonuçlarını haber mantığında en doğru ve en hızlı ulaştıran devasa bir organizasyon gerçekleştirdi. AA, en başta başarılı bir saha organizasyonuyla sandık verilerini topladı, ikincisi bu sandık sonuçlarını güvenli bir şekilde merkezi sistemine aktardı. Son olarak da bu verileri gecikme olmaksızın anlık olarak abonelerine gönderdi. Merkez de verileri depoladı ve bu verileri yazılım aracılığıyla abone modüllerine dönüştürdü. Ayrıca yazılımı, donanımı, güvenliği, uluslararası saldırıları ve kendi içindeki sandıklarda herhangi bir şaibe olmayacak şekilde çok senkronize bir işçilik yürüttü. Son olarak ta bu sonuçları hem internet sitesi üzerinden hem de SeçimTV üzerinden kamuoyu ile paylaştı. Yaptığımız bu işlem aslında bir habercilik işlemi. Biz suyun akışını tespit ediyoruz. Yoksa sandık sonuçlarını açıklayacak olan tabi ki YSK. YSK ile günün sonunda sonuçlarımız örtüştüğü için şaibenin olmadığı çok net ortada.
Sonuçlar nasıl bir organizasyonla toplanıp yayına veriliyor?
“SUİSTİMALE İZİN VERMEMEK İÇİN FARKLI ALGORİTMALAR KULLANIYORUZ”.
Bakın. 3 saat içinde 100 milyondan fazla oyu, aynı anda iki seçime ilişkin sonuçları önce toplayıp sonra tasnif edip bunları tümüyle abonelere ulaştırdık. Bu Türkiye'de benzeri olmayan bilgi toplama ve medyaya ulaştırma operasyonu. Sandık sonuç verilerinin hiçbir suiistimale izin vermeden sağlıklı bir şekilde toplanması için farklı algoritmalar kullanıyoruz. Sonuçlarla ilgili analizler yaparak veri bütünlüğünü kontrol ediyoruz. Bu ikinci işlemi tümüyle AA yapıyor. Bölgelerdeki herhangi bir anormal hareketi de dikkate alıyoruz. Saha görevlisi kendi sandığı dışındaki sandıklara veri giremez. Bir sandığa o sandıktaki seçmen sayısının belli miktar fazlasının üzerinde oy girilemez. Bir sandığı aynı anda iki kişi açamaz. Bu tarz önlemler sandıkta görevli AA çalışanın sehven de olsa yanlış sonuç göndermesini engelliyor. AA çalışanlarının yazdığı bir yazılımla Türkiye’deki bütün partilere göre organize ederek oy oranlarını veri merkezimizde topluyoruz.
Sisteme dışarıdan müdahale etme ya da girme imkânı var mı?
“FETÖ’DE DAHİL DIŞ MİHRAKLAR SİBER SALDIRIYA GEÇTİ”
AA, şu anda Türkiye’nin siber güvenlik alanındaki en güçlü kuruluşlarından biri. Seçimler siber güvenlik ekibimizi diri tutuyor. En güncel yazılım ve donanımları kullanıyoruz. Bize bu seçim akşamı gelen saldırılar, önceki seçimlerde aldığımız saldırıların iki katı civarında. Bu büyüklükteki bir siber saldırı Türkiye’de başka bir kuruma yapılmamıştır.
“AA’NIN KENDİ SİSTEMİNE GİREMEDİLER”
AA’nın kendi sistemine giremediler ama kamuoyuna seçim sonucunu yayınlamak için bulut hizmeti aldığımız Microsoft’un Azure sistemine saldırdılar. Bulut hizmetinde yaklaşık 4 dakikalık bir kesinti yaşadık. Bu kesinti hiçbir şekilde sonuç toplama ve dağıtım sistemimizi etkilemedi. O saldırı o kadar büyük bir saldırı ki; muhtemelen dünyanın birçok bölgesinden çok iyi bir şekilde organize olmuşlar. FETÖ’nün içinde olduğu dış mihraklar Kanada, Amerika, Çin, Hindistan gibi birçok bölgeden kiralanmış zombi bilgisayarlarla DDos dediğimiz Dağıtık Servis dışı Bırakma saldırısında ve çok daha nitelikli saldırılarda bulundular.
24 Haziran gecesi FETÖ’nün AA’ya siber saldırı düzenlediğini söylüyorsunuz.
FETÖ kesinlikle işin içinde. Ama sadece FETÖ’den ibaret olmayan, Türkiye düşmanlığı üzerinden PKK, DEAŞ veya benzeri örgütlerin de küresel destekçilerinin AA’ya saldırdığını biliyoruz. Bu saldırıların birebir kim olduğunu tespit edemiyoruz ama yoğunluktan ve saldırı kalitesinden örgütsel olduğunu anlıyoruz. AA o gece hiçbir şekilde etkilenmedi. Saniyede milyonlarca veri aktarıldı, hiçbir tıkanma olmaksızın her bir sandık sonucu anlık olarak veri tabanımıza kaydedildi. Seçim sonuçları sistemimizde il, ilçe, mahalle, okul ve sandık bazında görülebiliyor.
“SORUMSUZ AÇIKLAMALAR BİZİ TEHDİT ALTINA SOKTU”
Bazı kamuya mal olmuş isimlerin, sorumsuz açıklamaları AA’yı büyük bir tehditle karşı karşıya bıraktı. AA bir siyasi parti değil, AA küresel bir haber ajansı. Yüzlerce işten bir tanesi de seçim sonuçlarını yayınlamak. AA’nın seçim sonuçlarını verme kararı alması da Türkiye’nin güvenliğiyle ilgili idi. FETÖ yapılanmasının seçim sonuçlarını açıkladığı bir haber ajansı vardı; Cihan Haber Ajansı. Onun manipülasyon iddialarını, insanları nasıl kandırdıklarını gördükten sonra AA en doğru haberi en hızlı şekilde ulaştırmak için seçim sonuçlarını haberleştirme sürecine dâhil oldu. AA, FETÖ ile mücadelenin enformasyon akışı ayağında güçlü olduğu gibi, Türkiye’nin DEAŞ, PKK, YPG ile mücadelesinde de çok güçlü bir haber kaynağıdır. Hem yakın bölgemizde hem de dünyanın diğer tüm bölgelerinde Anadolu Ajansı bu milletin temsilcisi gibi çalışmaktadır. Büyük bir haber operasyonu yürütüyoruz. Küresel haber ajansları ölçeğinde kurulu bir enformasyon ağının adıdır Anadolu Ajansı.
“BİZ ŞUNU YAPIYORUZ DEMEDİK, İŞİMİZİ YAPTIK”
Biz konuşmuyoruz, çünkü işimizi yapıyoruz. İşimizi yaptığımız dönemde siber saldırı da olabiliyor tehdit hakaret ya da iftira da. AA’nın çıkıp da siyasi bir figür gibi “Biz şunu yapıyoruz” demesi yerine işini yapması daha doğru olandı. Biz doğru olanı tercih ettik. AA işini temiz yaptı. Seçim sonuçlarına yönelik bir şaibe, manipülasyon tespiti olsa YSK’nın sonuçlarıyla örtüşmezdi. Böyle bir niyet okuması üzerinden siyasi bir söylemin AA’yı sahneye koyması son derece şizofrenik, paranoyak bir üslup. AA’nın o gece aldığı tehditleri Türkiye’de herhangi bir kurum almamıştır. AA’ya seçim sürecindeki iftiraların en fazla FETÖ ve PKK mensupları tarafından destek görmesi AA’nın hedef haline getirilmesi konusunda da anlamlıdır.
“ÇALIŞANLARIMIZIN GÜN SONUNDA HAKLI GURURLARI VAR”
Burada telefonlara bakan arkadaşlarımız işittiği, taciz, hakaret ve küfürlerin sorumlusu bu iddiaları dile getirenlerdir. AA çalışanı savaş bölgesinde de habercilik yapar, tehdit ve hedef gösterildiği yerlerde de. Ancak sonuçlar ortaya çıktığında AA’nın isimsiz kahramanları haklı gurur yaşadılar. Bazı mitinglerden sonra tehdit ve hakaretler AA’nın çalışmasını baltalamaz. Sanki bir siyasi partiymiş gibi AA’yı hedef göstermeleri aslında kendi kitlelerini kandırmak amacıyladır. Maalesef bu insanların duygu ve siyasi eğilimleri suiistimal edildi ve onları bu sorumsuz yöneticiler kandırıldılar.
“SUSUYORUZ AMA DELİLLERİ DE TOPLUYORUZ”
Bunların hesabı mutlaka sorulacak. AA susuyor, ama bütün suç içeren delileri topluyor. AA’ya yapılan iftiralar küfürler hakaretlerin her biri takip ediliyor. Sosyal medya ve bloglarda suç teşkil eden tehdit, küfür ve iftiraları yöneltenlerin mahkeme salonlarında pişman olmuş görüntüleri ile haberlerini yine biz yapacağız. AA her alanda olduğu gibi bu alanda da hızlı çalışacak. Bizim abonemiz olup da bize hakarette ve iftirada bulunanlarla ilgili abonelik sürecini masaya yatıracağız.
“AA, ATATÜRK’ÜN YOLUNDAN HİÇ SAPMADI”
Biz özel bir yapılanma olarak Mustafa Kemal Atatürk’ün, kurtuluş mücadelesini duyurması için Halide Edip Adıvar ve Yunus Nadi’ye kurdurduğu bir ajansız. AA, Atatürk’ün görevlendirdiği düzlemden bugüne kadar hiç sapmadı. Bu milletin, bu devletin ve bu coğrafyanın haber ajansı olarak doğru haberi Türkiye’ye ve tüm dünyaya en hızlı bir şekilde duyurmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Biz kurucularımızın da bugünkü çalışanlarımızın da hakkını korumak için bu davaları açacağız. AA’yı kimse hedef tahtasına koyamaz. AA’ya onların da ihtiyacı var. Bize TV’de canlı yayında hakaret edenleri ve hedef gösterenleri gördük seçim gecesi. AA’nın canlı yayını ile tüm Türkiye’ye konuşuyorlardı. AA yayını devam ettiriyor, kesmiyor. Seçim öncesiyle seçim sonrasındaki söylemler arasında ciddi bir gayri ahlaki tutum var. Bu söylemleri dile getirenlerin kitleyi paranoyak bir hale sokup sonra da topu AA üzerinden devam ettirme çabası ahlak dışı.
Evet, siz kendinizden çok eminsiniz ancak zihinlerde AA’yı aklamak için bir takım çalışmalar yapılmalı mı?
Size yapılan eleştiri de AK Parti oylarının yüksekten başlamasıydı ve bir kanalda yayınlanan test sonuçları da tepkilere neden oldu.
“HEPSİ TEST AMAÇLIYDI, YAYINLAMAK ONLARIN SORUNU”
Evet, biz abonelerimizle seçim öncesinde bazı denemeler yaptık. Bu denemelerde farklı rakamlar ile veriler gönderdik. Yüzde 100’ü dağıtarak göndermeniz yöntem olarak şart. Seçim sonuçlarını nasıl göndereceksiniz, yüzde yüzü dağıtmanız gerekiyor. Biz 6 farklı test verisi gönderdik. Biz bir defa veri toplama ve dağıtma organizasyonu yapıyoruz. Bu organizasyon yazılım üzerinde toplanıyor ve abonelerimize bunu güvenli kanallardan veriyoruz. Seçim günü öncesi veri akışının sağlıklı olup olmadığını görmemiz gerekiyor. Aboneler kendi ekranlarını denemek istiyor. Partilere farklı oylar dağıtarak sonuç göndermemizi özellikle istiyorlar. Ekranlarının, grafiklerinin ve haritalarının tam olarak oturup oturmadığını test etmek istiyorlar. Çünkü seçim akşamı biz onlara yardımcı olamayız. Bu test yayınlarını yapma sürecinde bir takım yüzdelik oranlar vermemiz gerekiyor. Biz bütün gönderdiklerimizde “Lütfen bunu yayınlamayın, test amaçlıdır, kamuya duyurulmasın” diye söyledik. Hatta gönderdiğimiz veri setinin başına “ Test verisidir, herhangi bir anlam yüklenmemesi ve kamuoyu ile paylaşılmaması gerekmektedir” diye bir uyarı notu koyduk.
“6 FARKLI YÜZDELİK ORAN VERDİK, ONLARDA MANİPÜLASYON YOK!”
Seçim öncesi abonelerle 6 ayrı test yaptık. Burada altı tane farklı yüzdelik oranlar verdik. Bütün partilere eşit oranlar da verdik örneğin; bunu kimse konuşmuyor. O zaman bir manipülasyon yok! Herhangi bir partinin çok yüksek aldığı, Vatan Partisi’nin yüzde 40 aldığı, diğerlerinin eşit oranda olduğunu da verdik. Bir de en son seçimin son uçlarını yeni çıkan partilere de belli bir oran dağıtılarak verilmiş. Bu sonuçlar birebir manipülasyon yapıyor diye gündeme getirilip, diğerlerinin yok sayılması kötü niyetten başka bir şey değil. Bunun ekrana yansıtılması o televizyonun sorunu. Hatalarını kendileri de söylediler. Ekran test yapılırken, canlı yayına bir şey aktarılması gerekirdi.
“LÜTFEN YAYINLAMAYIN TEST AMAÇLIDIR DEDİK”
Biz devasa bir organizasyonla 4 saatte tüm verileri topladık. Bunu dünyada yapabilecek haber ajansı bir elin parmaklarını geçmez. Bunun büyük bir başarı olarak ele alınmasını beklerken, manipülasyon denmesi hem çirkin hem de kesinlikle mahkemede hesaplaşmayı gerektiriyor.
“ AA BİR PARTİNİN YAN MERKEZİ DEĞİLDİR”
AA çalışanları birçok siyasi partiye mensuplar. Burada 20-25 yıldır çalışanlar var. Burada bir seçim yapılsa Türkiye’nin benzer sonuçları ortaya çıkar. Sanki bir partinin yan merkeziymiş gibi yansıtılması kesinlikle belli bir kitleyi yanlış yönlendirme çabası.
Türkiye içerisinde rakibiniz yok, olmalı mı? Tekel mi oldunuz?
Tekel değiliz, birçok ajans var Türkiye’de. Haber ajanslarının işi haber toplamak. Seçim gecesi bizim yaptığımız organizasyonu diğer ajansların yapabilmesi için büyük bir yatırıma ve yıllardır alt yapısı kurulan bir yazılıma ve deneyime ihtiyaçları var. AA bunu ilk defa yapmıyor. İlk yaptığında bu kadar profesyonel değildi. Çünkü rekabet içinde olduğu bir haber ajansı vardı. O dönemde paralel devlet yapılanmasını ajansıydı. FETÖ’nün kötü niyetli bir çalışması olarak kurulmuştu. Kurtuluş Savaşı’nda Atatürk, AA’yı Kurtuluş Savaşı mücadelesini İstanbul’da kurulan Reuters Havas Haber Ajansı’nın yanıltıcı söylemlerini yıkmak için kurdurdu.
“OYLARIN HERHANGİ BİRİSİNİ MANİPÜLE ETMEK TERÖR EYLEMİDİR”
AA da her durumda bu ülkenin menfaatleri için çalışır, ama her verilen oy kutsaldır. Oyların herhangi birisini manipüle etmek, birini fazla, diğerini eksik göstermek son derece ağır bir itham. Bir teröristin terör eylemi kadar büyük bir eylem. Bu nitelikli bir hırsızlıktır. İşte bunu AA çalışanlarına yakıştırıyorlar. O kadar incitici, aşağılayıcı bir şey ki. AA’nın hiçbir çalışanı bunu kabullenmedi ama susarak işini yaptı. Biz burada gelip geçiciyiz. Ama Afrin’de haber takibi yaparken yaralanan muhabirimiz gibi Ajansımızın isimsiz kahramanlarını yaralayan bir durum bu.
“98 YILLIK AA’NIN İTİBARINI HARCATMAYIZ”
98 yıldır AA’nın bir itibarı var ve bunu birilerinin harcamasına asla müsaade etmeyiz. AA aleyhine başlatılan kampanyada sonradan söylemini değiştirmeyenler için söylüyorum; iki nedenle bu yapılıyor. Bir; kendileri yetersizler, iki; kötü niyetliler. Yani yetersiz oldukları için AA çalışanlarının da bu büyük çalışmayı bu kadar hızlı yapacak kadar yeterli olmadığını düşünüyorlar. Kötü niyetli oldukları için AA çalışanlarının da kötü niyetli olduğunu düşünüyorlar. AA böyle bir şeyi asla düşünmez çünkü kul hakkı var. Kendilerinin aklına böyle bir şey gelmesinin altını çiziyorum. Hangi partiye oy verilirse verilsin, her birinin tercihi kutsaldır. Bunları korumak, muhafaza etmek ülkemizi korumakla eş değerdir. Bu çerçevede yapılan çalışmalarda bizden bilgi paylaşımı istenirse seve seve yardımcı oluruz. Çünkü AA bir haber tekeli oluşturmuyor, kaldı ki; biz haber veriyoruz, sonuçları açıklamıyoruz. Dünyada birçok ülkede seçim sonuçları sabaha kadar beklenir. Oranlar yüzde 60-70 olduğunda insanlar uyuyakalırlar. Biz 3 saat içinde bu organizasyonu yapmanın 2 yıl önce ödülünü aldık. Dünya Haber Ajansları Birliği tarafından; En Nitelikli Seçim Yazılım Ödülü AA’ ya verildi.
AK Parti yüksekten başlatılıyor meselesi var?
“MEDYA YÖNETİCİLERİ SONUÇLARI NE OLURSA OLSUN HEMEN GÖRMEK İSTİYOR”
Bu bizim müdahale edeceğimiz bir alan değil. Yüksek sonucun nedeni büyük ihtimalle AK Parti’nin birçok bölgeden oy almasından kaynaklı. Oyları daha hızlı sayılan ve doğal olarak bize daha erken ulaşan küçük yerleşim yerlerinde AK Parti'nin oy oranı çok yüksek. İl ve ilçe bazında bakıldığında bu rahatlıkla görülüyor. Üstelik bu bugünün sonucu da değil. AK Parti girdiği her seçimde küçük şehirlerde ezici üstünlük sağlarken, büyükşehirlerde genele sonuca daha yakın oylar alıyor. Bunlar da oy sayılarının daha yüksek olmasından kaynaklı nispeten daha sonra bize ulaşıyor. Bizi bu konuda sıkıntıya sokan abonelerin baskısı. Biz 18.30’da değil, 19.30’da açıklasak böyle olmaz. Ancak medya yöneticileri sonuçları hemen görmek istiyor. Bu oyların yüksek gelmesine bizim müdahale etmemizi istemleri başlı başına hile yapın demektir. Biz, bize gelen sonuçların aktarıcısıyız, bekletemiyoruz. Ak Partinin yüksek başlaması bir taraftan o kitle için de can sıkıcı bir sonucu doğuruyor. Yani onlar açısından nerede duracağı belli olmayan bir düşüş var. Bu seçimde şöyle bir tercihte bulunduk. Bekletelim, belli bir olgunluğa gelsin. Oranlar birbirine yakın olsun, öyle verelim. Ama YSK yasağı 18.45’te kaldıracağını açıkladı. Seçim yasağı kalktıktan sonra biz abonelerimize bunu vermek zorundayız.
“HIZLI SONUÇ ALMAK ÜLKENİN KONFORU”
Sonuçları YSK açıklayacak, biz değil. Sonuçlara çok hızlıca ulaşmak bir ülkede yaşayanlar için aynı zamanda büyük bir konfor. Ama şu partiyi düşük başlat, deniyorsa bu yanlış ve birebir hile demektir. Bizim burada devasa bir yazılım içine girip ona müdahale etme imkânımız yok. Oylar yazılıma düştükçe direkt aboneye yansıyor. Orada insan aklının müdahale edeceği bir alan yok.
Sistemin içine girelim, rakam değiştirelim gibi bir şey söz konusu değil yani?
Biz AK Parti’nin oyları erken gelsin, CHP’nin oyları geç gelsin diye bir yaklaşım zaten yapamayız ki. Nasıl ki basın açıklamasını canlı aktarıyoruz, seçim sonuçlarında da aynı. Bize dense ki; gelen sonuçları belli bir rasyonaliteye geldikten sonra açıklayın o zaman en az 2 saat beklememiz gerekiyor. Abonelerden gelen baskılar, YSK’dan erken kaldırılan yasaktan sonra biz de bunu vermek zorundayız.
Çok mu baskı kuruyor aboneler hemen rakam verin diye.
O sırada AA çalışanlarının telefonları susmaz. Biz de YSK gibi kesin sonuç açıklamıyoruz, neticede gelen bilgileri aktarmamız lazım.
“İNSAN AKLI DEĞİL, SİSTEM İŞLİYOR”
O baskılar olmasa biz bunu bekletsek, sonuçlar birbirine daha yakın olacak. Ama bunu spekülasyon gibi aktarmak “YSK’yı terk etmeyin” demek seçmen kitlesinde yanlış anlaşılıyor. YSK sonuçları topluyor. YSK’nın sonuçları belli bir saatten sonra açıklamasını bekleyeceksiniz o zaman. AA burada hızlı bir habercilik yapıyor. Bunu da yapmasının amacı seçim sonuçlarını önceden görmelerini sağlamak. Yani daha önceden biz sonuçları açıklamıyoruz.
Siz açılan sandık sayısı yüzde 96 açıkladığınızda sosyal medyada böyle olmadığı söylendi?
“SEÇMENİ KANDIRAN SİYASETÇİLER VAR”
Burada seçmenini kandıran bir akım siyasetçiler var. Sandık saat 17.00 itibarıyla kapanır ve oylar sayılmaya başlar. Sandık başında sayılan sonuçları bütün partilerin müşahitleri ve temsilcileri bilir. Biz de onların bildiğini alıp merkeze iletiyoruz. YSK’ya da bu veri olarak aktarılıyor. Burada ihtilaflı olan durumlar elbette vardır, zaten onlar için de itiraz ederler partiler.
“O TUTARSIZLIK, HASTALIKLI BİR RUH HALİ”
Yarım saat sonra verilerin doğru olduğunu açıkladılar. Burada bu açıklamayı yapanların tutarsızlıkları sağlıksız bir ruh halini işaret ediyor. Kitleler sizin her hareketinizden, tavrınızdan, söyleminizden, mimiklerinizden bile anlamlar çıkardığı bir dönemde sorumlu bir insan ciddiyeti göstermeleri beklenir. Parti sözcüsünün siyasi tabanına daha sağlıklı, daha sağduyulu bir açıklama yapması gerekirdi. Ama onlar AA’da görev alan insanları hedef göstermeyi tercih ettiler.
“AA’YI BU KADAR KOLAY HEDEF GÖSTERMELERİNE İZİN VERMEYECEĞİZ”
AA’nın bu kadar kolay hedef gösterilmesine izin vermeyeceğiz. AA’nın bu hizmeti uluslararası standartta bir hizmettir. Bu hizmeti hem kullanmak hem de sanki şaibe varmış gibi göstermek, AA’nın değil o kişilerin itibarını zedeler. Demokratik bir olgunluk göstererek bunların yeni bir seçim sürecinde yaşanmamasını diliyoruz. AA’ya herkesin ihtiyacı var. Seçimlerde tüm siyasi parti seçmenleri AA’dan öğrendikleri sonuçlar birebir doğrudur. Gelinen noktada AA’ya karşı gerek sosyal medya haspalarından veya başka platformlardan iftira, tehdit ve küfürlerde bulunan bazı isimler başta olmak üzere davalar açıyoruz.
Muhalefet kanadı ‘Adil Seçim Platformu’ diye bir şey açtı, orada da ‘Millet Ajansı’ kurdular. Fakat bu ajans bir noktada çöktü ve rakam veremedi. Siz baktınız mı, Millet Ajansı nedir?
“İSTEYENLERE YÖNTEM KONUSUNDA TEKNİK HİZMET VERELİM”
Bu tarz organizasyonlardan memnuniyet duyarız. Ancak testlerin, yazılımların olması gerekiyor. Girdilerin bir merkezde objektif kriterlerle yani maniple edilmeyecek şekilde aktarılıp o oran yazılımının kurulması gerekiyor. ‘İş yaptım oldu’ ile olmuyor. 180 bin sandıktan milyonlarca oyun, merkeze aktarılıp, sistem içinde yazılıma dâhil edilmesi ve buna herhangi bir saldırı ihtimalini bertaraf edip analiz içinde dağıtılması, ekranlara il, ilçe, köy olarak yansıması, arada sandık birleştirmeleri, yazılımların anormal tepkileri, güncellenmesi lazım. Biz bunların hepsine ayrı ayrı çalıştık. AA’nın isimsiz kahramanları, gerçekten taktir edilmesi gereken bir organizasyon yaptı. Adil Seçim Platformu ya da Millet Ajansı diye tabir edilen günün sonunda AA’nın aleyhinde karalama argümanı olarak kullanıldı. Şimdiden çalışmaya başlasınlar, yöntemler konusunda biz de teknik hizmet verelim. Asıl AA milletin ajansı. Milletin menfaatine olan her konuda hizmete hazırız. Sonuçta yılların deneyimi var.
AA yıllarca hantallığıyla eleştirildi. Sonra baktık AA, 3 saatte seçim sonucunu açıklıyor. Ne oldu da AA bu kadar güçlendi? Yapısını anlatır mısınız?
“AA, ATATÜRK'ÜN ÖNGÖRÜSÜYLE KURULDU “
AA Cumhuriyet’in kuruluşuna paralel, hatta ondan 17 gün önce Mustafa Kemal Atatürk tarafından kuruldu. Orada büyük bir akıl görüyoruz. O akıl devletin kurulmasından önce bir haber ajansına ihtiyacın duyulması. Bu da Mustafa Kemal Atatürk'ün bu toprakları hem düşmanların fiziki saldırılarına hem de dezenformasyon saldırılarına karşı korumak için attığı çok stratejik bir adım. Bunu kurgularken de özel bir şirket olarak kurguluyor. Amacı Anadolu’nun sesini dünyaya duyurmak ve Kurtuluş Mücadelesini en doğru şekilde aktarmak. Bu kurtuluş mücadelesi hiç değişmedi. Biz bu topraklarda, bu coğrafya da kurtuluş mücadelesine hala devam ediyoruz. Bunda da başarılı olduk ama küresel anlamda operasyonlar hala devam ediyor. Şöyle bir problem var; 5-6 yıl öncesine kadar AA bir yerel haber ajansıydı. Her hangi bir üçüncü dünya ülkesi yapılanması vardı. Sadece ülke içindeki etkinlikleri, siyasi açıklamaları, devleti ve asayiş haberlerini takip eden bir ajanstı. Yurt dışındaki hiçbir olayı kendisi takip etmiyordu. Ankara’da 50 kişilik bir tercüme ekibi vardı. Bunlar AP, Reuters ve diğer yabancı ajansların Türkiye Temsilcilerini almış şekilde çevirip abonelerine dağıtıyordu. 5 yıl içinde AA’da büyük bir dönüşüm yaşandı. Küresel bir haber ajansına dönüşmesi için büyük bir çalışma yapıldı. Bu çalışmada sadece Türkçe’ den şimdi 13 dilde haber üreten bir ajansa dönüştü. Endonezya’dan Kolombiya’ya Afrika’dan Avrupa’ya her yerde varız. Her hangi bir batılı ülkede elinize bir gazete aldığınızda ilk sayfasında AA’ya ait bir fotoğrafı görmeniz şaşırtıcı olmayacaktır.
Yani AA, Dünya ajanslarına rakip.
Tabii ki. AP, AFP, Reuters ve diğer haber ajanslarına rakibiz. AA artık küresel bir haber ajansı.
AA’nın sahibi kim?
Mustafa Kemal Atatürk tarafından A.Ş. olarak kurulup hisseleri özel şahıslara verilmiş. Ama yüzde 47.75 devletin hissesinin olduğu, çalışanlarının memur hatta sözleşmeli olmadığı bir de basın iş kanunu çerçevesinde çalışan bir AŞ’dir AA. Özel bir şirket. Devletin yüzde ellinin altında hissesi olduğu, hazinenin genel kurulda temsil edildiği ama hissedarların da gelip genel kurulu ve başkanını seçtiği profesyonel habercilik yapan ve tamamen profesyonel habercilerin çalıştığı bir şirket.
Global olarak erişimleri neler?
100 ülkede temsilcisi, 41 ülkede ofisi var. Bu ofislerin bazılarında bir kişi, bazılarında 40 kişi var. Ama ortalama 7-8 kişinin olduğu ofislerde 13 dilde haber üreten, Bosna Hersek’te, Bakü’de, Tunus’ta, New York’ta, Fransa’da, Etiyopya’da yani dünyanın birçok bölgesinde yer alıyor. Pentagon’da bile temsilcisi ve masası olup, Pentagon yetkilisine sorular sorup cevap alan akredite olmuş küresel bir haber ajansı. Bizim yüz ülkede toplam üç binden fazla çalışanımız var. Bunların yarısı serbest haberci, yarısı kadrolu. Parça başı iş yaptırıp fotoğraf çektiririz. Bu fotoğrafları da herhangi bir ülkeye gittiğinizde herhangi bir gazetede mutlaka görürsünüz. Dünya Kupası’ndaki fotoğraflar bugün New York Times ’in ana sayfasında. AA’nın haber içerikler 73 ülkede 5 bin 638 farklı mecrada kullanılıyor.