Şenay BÜYÜKKÖŞDERE
Otomotiv sektörü geçtiğimiz birkaç ayı küçülerek geçirdi. Ekim ayında daralma yüzde 70’leri buldu. Bıçak kemiğe dayanmıştı ki gelen ÖTV indirimiyle sektör bir nefes aldı. Şimdi galeriler dolu, satışlara hareket geldi. Ancak sektör temsilcileri bu süreçte ‘kader ortağımız’ dediği bankaların tavrını da unutamıyor. Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, son 3 ayda sektörün yaşadıklarını; “Bankalar 10 krediden 7’sini geri çevirdi. Meşhur şarkıdaki gibi, ‘telefonun ucunda çaresiz bekliyorum…’ durumuna düştük” diye anlattı.
ÖTV indiriminin yansımalarını görmeye başladınız mı?
ÖTV ile birlikte showroom’lara kan akışı oldu. Trafik başladı. Bu arda sektör de hükümetin ÖTV indirimini karşılıksız bırakmadı, herkes kendi marjından indirim yaptı. Ve sektörün önü açıldı.
2 AYDA 150 BİNİ BULURUZ
Nasıl olur sonuçlar?
Geçen ay sektör yüzde 77 düştü. Önlem alınmasaydı, düşüş devam edecekti. Geçen yıl kasım ve aralıkta 230 bin araç satılmış, tedbir alınmasaydı bu yıl 50-60 bin olacaktı. Yılı 410- 450 bin arasında tamamlayacaktık. ÖTV indirimiyle düşüş durdu. Kasım- aralıkta 120-150 bine ulaşırız ve 2018’i 600-620 bin adetle tamamlarız diye düşünüyoruz.
Aralık ayında da hareketlilik devam edecek o zaman...
Hareket var, daha da olur. Ama burada bir mesaj da vermek lazım. Bankacılık sektörü bu süreçte iyi bir sınav vermedi. Bizim 30 senedir plazalarımızda her bankanın masası var. Bankalarla kader birliği yapmış insanlarız. Fakat bu dönemde araç kredi faizlerini artırmakla bizden iyi not almadılar. Biz bunu bir kenara yazdık. Biz 30 senedir kol kolaydık. Bugün ne oldu da ‘kredi vermiyoruz’ diyorlar. Yüzde 40’ı hangi vicdanla içselleştiriyorlar...
TELEFONUN UCUNDA ÇARESİZ BEKLİYORUM
Kredi başvurularının ne kadarını reddettiler?
10 kredinin 7’sini reddettiler. Hepimiz o şarkıdaki gibi ‘telefonun ucunda çaresiz bekliyorum, dönmeyecek biliyorum’ durumuna düştük. Arıyoruz, Kredi veren bölge müdürleri, hiçbiri telefona çıkmıyor. Limiti olan adama, limitini kullandırtmadılar. Çok açık pozisyonlarda kaldık.Ben yıllardır ailemden çok seni görüyorum, dükkanımda dükkan kurmuşsun, 30 yıldır yol arkadaşıyız. Ama telefonu açmıyorsun…
Sektörün bu rakamlara düşmesinde büyük pay bankalara ait mi diyorsunuz?
Maalesef bankacılık sektörü 24 Haziran’dan sonra oluşan bu yapıya su taşıdı. Bütün sektörlere bakın. Bankalar son 3 ayda kredi musluklarını kapattığı için bir sürü insan battı. Hiç bana masal anlatmasınlar; 9 aylık verilerine bakın. Bankacılık sektörünün beklentisi 37 milyar TL kârdı, 42.5 milyar TL net kâr elde ettiler.
31 ARALIK’A KADAR BÜYÜK FIRSAT VAR
ÖTV indirimiyle ne kadar indirim yapıldı. Tüketici otomobilini şimdi alırsa ne kadar avantajlı olacak?
ÖTV indirimi geçici bir süre için yapıldı. 31 Aralık’a kadar sürecek. Burada tüketiciye şu mesajı vermek lazım. 31 Aralık’a kadar çok önemli fırsatlar var. Sırf ÖTV farkından 12 bir TL ile 22 bin TL arasında indirim oldu. Firmalar da ÖTV kadar indirim yaptılar. Dolayısıyla bir araçta 30-40 bin TL indirim söz konusu. O yüzden aslında tam araç alma zamanı.
SANAL GERÇEKLİKLE TEST SÜRÜŞÜ
Tüm sektörler değişiyor. Siz otomotiv satışında ne öngörüyorsunuz?
Artık X, Y, Z kuşağıyla muhatabız. Tüketici eğilimleri değişiyor. Belki artık büyük showroom’lar yerine, AVM’ler içinde küçük ve teknolojik mağazalar olacak. Buna hazırlanıyoruz. Mesela ben kendi markamda bir VR gözlüğüyle aracı gösterip, sanal gerçeklikle test sürüşü yaptırabiliyorum. Sonra da müşteri internetten siparişini verebiliyor.
FRANCESCO AHMET'TEN DAHA UCUZA BİNİYOR
Otomotiv sektöründe yeni yatırımlar var mı?
Türkiye’ye en son otomotiv yatırımı 20 sene önce yapılmış. Kapasite artışları var ama sıfırdan yatırım yok. Yabancı vergi sisteminde istikrar istiyor. Vergi sisteminde bir reforma ihtiyaç var. Avrupa’da en düşük vergi yüzde 17 ile Lüksemburg’da. En yüksek vergi ise yüzde 27 Macaristan’da. Biz de 77 ile yüzde 202 arasında vergi var. Türkiye’de üretilen Fiat Egea, İtalya’da Tipo adıyla satılıyor. İtalya’da Franchesco, bu araca Türkiye’deki Ahmet’ten daha ucuza biniyor.
"Türkiye’de bin kişiye 140 otomobil düşüyor. Bulgaristan’da bu rakam 358, Avrupa’da 597. Daha gidecek çok yolumuz var."
GÖNLÜMÜZÜ TAKRAR KAZANMALARI LAZIM
Siz bankaların bu tutumunu not ettiniz, ne olacak peki?
Gönlümüzü kazanmaları lazım. Bankalar, iş adamının gönlü nasıl kazanılır çok iyi bilirler. Ben bu eleştiriyi yapıcı işbirliğini tekrar güçlendirmek adına, o zemine geri dönmek adına saylüyorum. ‘Gelin barışalım’ diyorum. Dış ticaret fazlası veren 10 birim ithal ediyorsak, 11 birim ihraç eden bir sektörüz. Bu sene ihracatın ithalatı karşılama oranında 10 milyar dolara yakın artıda olacak sektör. Geçen yıl bu rakam 6.5 milyardı. Biz bankacılık sektörü tarafından desteklenmeyi, vergilerle desteklenmeyi hak eden bir sektörüz.
"Satışlar 900 bin ila 1 milyon bandındaydı. Bu sene 600 bine düştük. önlem alınmasaydı, bu 400 bine inebilirdik."
YILLIK 1 MİLYON SATIŞ HAYAL EDİN
Sektör yılda toplam 1 milyon satış rakamını ne zaman görür?
1 milyonun görebilmesi için mutlaka olması gereken gerçekler var. Faiz yüzde 1’in altına gelir, üretim maliyetleri düşer, döviz düşerse oraya doğru hareket ederiz. Galiba 1 milyon adetleri birkaç sene görme şansımız yok. Yapılan bu ÖTV indirimiyle biz yoğun bakımdan normal odaya çıktık ama henüz koşacak duruma gelmedik. Ama şu kesin ki Maliye ve Hazine bakanlığının aldığı tedbirler hem iç piyasada hem dışarıda karşılık buldu.