Şenay Büyükköşdere
Devlet kurumları, iş dünyası, irili ufaklı sivil toplum kuruluşları seferber olmuş, Türkiye'nin 2000'lerin başında yakaladığı parmak ısırtan büyümeyi tekrar yakalaması için çalışıyor. Ama bunun için önce terörle, iç ve dış saldırılarla hasar gören Türkiye imajının düzelmesi gerek. Peki yeni Türkiye imajını dünyaya nasıl anlatılacak... Önümüzdeki günlerde Ekonomi Bakanlığı himayesinde STK'larla birlikte yeni bir kampanya başlıyor. Türkiye'deki yabancı CEO'lar kendi Türkiye hikayelerini anlatacak. 15 ülkede TV reklamları, bilboardlar, gazete ilanlarıyla 2 ay boyunca adeta Türkiye bombardımanı olacak. Kampanyanın ikinci adımı ise sürpriz. Bu kez sanatçılar, yazarlar Türkiye'yi anlatacaklar. İsimler henüz belli değil. Kıvanç Tatlıtuğ da olabilir Tarkan da. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi anlattı..
'Türkiye 2000’lerin başında çok güzel bir hikayeye imza attı. Şimdi yeni bir hikayeye ihtiyacımız var' diyordunuz. 15 Temmuz’da verilen demokrasi mücadelesi Türkiye için yeni bir hikayenin başlangıcı olabilir mi?
Tabii biz ‘yeni bir hikaye’ derken, yeni bir büyüme hikayesini kastediyorduk. 2002 – 2007 arasında Türkiye bütün ülkelere örnek olacak bir başarı sergiledi. İhracatını, GSMH’sını 3 kat artırdı. İhracatı 30 milyar dolarlardan 100 milyar dolarlara getirdi. Refah seviyesi, yatırımlar arttı. Ancak sonra Lehman kriziyle birlikte dünya büyük bir krize girdi. Ve bir türlü iyileşemedi. Türkiye’nin o zaman kadar bu başarıyı yakalaması güven ve siyasi istikrar. sayesinde oldu. Bunu tekrar sağlamamız lazım. Bu yıl en büyük şanssızlığımız 10’a yakın terör olayı ve bir de ciddi darbe girişimi yaşamış olmamız. Tabii 15 Temmuz Türk milletinin verdiği bir demokrasi mücadelesi olarak tarihe geçti. Bu özgüven bizim için çok önemli.
İhracata etkisi nasıl oldu 15 Temmuz’un?
15 Temmuz sonrasında Ekonomi bakanlığımız Türkiye'nin imaj kampanyası çerçevesinde 11 ülkeye geziler gerçekleştirdi. Bu gezilerin organizasyonlarını da TİM olarak biz yaptık. Ve dünyaya bu olayın ekonomiye ihracata olumsuz etkisi olmadığını anlattık. Türkiye’nin dayanıklılığını gösterdik.
LOBİ SAVAŞI SÜRÜYOR
Nasıl tepkiler aldınız bu gezilerde?
Çoğunlukla pozitif tepkiler aldık. Tabii yaşananlara çok şaşırdılar. Ancak bazı ülkelerde, özellikle FETÖ okullarının olduğu yerlerde basının güdümlü olduğunu, örgütün kamuoyunu etkilemek için yoğun çaba içerisinde olduğunu gördük. Bu anlamda yurtdışındaki lobi savaşımız da hâlâ sürüyor.
15 ÜLKEDE BOMBARDIMAN
Türkiye’deki yabancı CEO’ların dahil olduğu bir imaj kampanyası planı vardı. Bu proje ne aşamada?
Evet yine Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda TOBB ve TİM öncülüğünde bir imaj kampanyası çalışması yapıyoruz. Türkiye’de yatırımı olan büyük şirketlerin CEO’larıyla bir reklam kampanyası üzerinde çalışılıyor. Ana tema; “Türkiye’ye gel, kendi hikayeni yarat”. Bu kampanya çerçevesinde 10’dan fazla CEO Türkiye’yle ilgili hikayelerini kendi ağızlarından anlattı. Biz onlara herhangi bir yazılı metin vermedik. Kimi Türkiye’nin misafirperverliğini anlattı, kimi kârlılığından bahsetti. Bu reklam filmi 15 ülkede TV’lerde, sosyal medyada yayınlanacak. Gazetelerde, bill- board’larda da çalışmalar olacak. AB’den ABD’ye Körfez ülkelerine kadar 15 ülkede 2 ay sürecek yoğun bombardıman planlıyoruz.
'Her şey normal' mesajı vereceğiz
Bu imaj kampanyasında 15 Temmuz’u da anlatacak mısınız?
Hayır. Bizim burada hedefimiz Türkiye’de her şeyin normale döndüğünü, sosyal yaşamın devam ettiğini göstermek, buraya turist olarak gelebileceklerini, yatırım yapabileceklerini anlatmak. Türkiye’yi 15 Temmuz vurgusu yapmadan anlatmanın daha doğru olduğunu düşünüyoruz. Tankları gösterirsek, Türkiye’ye turist veya işadamı gelir mi… Kampanyamızın ana konusu 15 Temmuz değil, ‘Türkiye kârlı bir ülke, yatırım yaparsan sen de kazanırsın’. Geçen ay Rusya’dan 65 tane gazeteci getirdik. Türkiye’nin gerçek yüzünü gösterdik. ‘Türkiye’de savaş var, terör var’ söylemlerinin gerçek olmadığını kendi gözleriyle gördüler. Zaten şu anda problemimiz bu. Bir çok alıcı Türkiye’ye gelmeye korkuyor. Sigorta şirketleri sigorta yapmıyorlar. Bunu ortadan kaldırmamız lazım.
Terzi gibi 'kişiye özel teşvikler’ sunulacak
2017'de nasıl bir ihracat hamlesi planlıyorsunuz?
Türk ticaret merkezlerinin sayıları artacak. Dubai’de New York’ta Kenya’da Şikago’da, Londra’da, Fransa’da yeni ticaret merkezleri açılacak. İlk etapta 10 merkez planlıyoruz. İkinci olarak yeni pazarlara daha fazla ziyaretler yapılması planlanıyor. Üçüncüsü Türkiye’nin daha yüksek katma değerli mal ihraç edebilmesi için verilecek teşvikleri merakla bekliyoruz. Bundan sonra teşviklerde ihracata yönelik yatırımların ön plana çıkması çok önemli. Bununla ilgili hükümetimizin aldığı güzel bir karar var. Gelen yatırımcının ihtiyacı neyse bir terzi gibi kişiye özel teşvikler sunulacak. Bir de ihracatın finansmanıyla ilgili Kredi Garanti Fonu kurulması talebimiz var.
2017'de %20'lik Rusya kaybını telafi ederiz
Rusya kaybını ne kadar telafi ederiz?
Rusya ekonomisindeki dinamiklere bağlı. Petrol fiyatları artışına paralel olarak bizim ihracatımız da artar. Bizim geçen sene Rusya’yla sıkıntı yaşamadan önce ihracatımız yüzde 40 düşmüştü. Sonra bir yüzde 20’lik daha kayıp oldu. Biz 2017’de bu yüzde 20’lik kaybı geri alırız. Bu rakam da 1.2-1.5 milyar dolar arasında değişir.
Peki Irak ve Suriye?
Irak ve Suriye’de durum bu olayların bitmesine bağlı. Özellikle Suriye savaş bittiğinde bizim için çok büyük bir pazar olabilir. Çevremizdeki terör olayları veya kısmi savaş ortamı malesef ihracatımıza olumsuz yansıyor. Ama her şeye rağmen, dünya ticaretinden aldığımız pay geçen yıla göre arttı. Ocak-Ağustos döneminde 0.87’den 089’a çıktı. AB'den, Amerika'dan aldığımız pay da arttı.
Yıl sonu dolar tahminimiz 3.20
Dolar hareketli günler yaşıyor. Yıl sonu beklentiniz nasıl?
Benim beklentim doların yılı 3.20’de kapatması. Sene başında da beklediğimiz rakam buydu. Bizim ihracatçılar olarak hiçbir zaman yüksek kurun bize faydalı olduğuna dair bir iddiamız olmadı. Çünkü yüksek kur hızlı bir şekilde enflasyonu da artırıyor. Enflasyonla birlikte işçilik maliyetleri, enerji maliyetleri artıyor. İhracatçının kendi faaliyetinden para kazanması lazım.
İran’la hedef 30 milyar dolar
İran seyahatinden yeni döndünüz… Nasıl orada hedefler?
Ambargo sonrası bütün ülkeler orada bir şeyler yapabilmek için çaba sarf ediyor. Bizim komşu ülke olma avantajımız var. Ayrıca bir de iki ülke arasında 2 yıl önce imzalanan tercihli ticaret anlaşması var. Bu kapsamdaki 120 ürünü 200’e çıkarmak için görüşmeler yapıldı. Şu anda İran’la karşılıklı dış ticaretimiz 10 milyar dolar seviyesinde. Sayın Cumhurbaşkanımızın bu rakamın 30 milyar dolara çıkarılması doğrultusunda koyduğu bir hedef var. Biz de bu doğrultuda çalışıyoruz. Önümüzdeki günlerde Tahran’da 4 bin metrekarelik bir Türk Ticaret Merkezi açacağız. Burada 60 civarında firma olacak.
Düşüş işgünü kaybından
Ekim ayında ihracatta yüzde 4.6 düşüş var. Yılsonu ihracat hedefleri tutacak mı?
Ekim ayında 1 iş günü eksiğimiz var. Kayıp bundan kaynaklanıyor. Orta Vadeli Program’da (OVP) hedef 143.1 milyar dolar. Bunu yakalamaya çalışacağız. İlk 10 ay itibarıyla 2.8 gerideyiz. Yılın genelinde de hedefi yakalayamazsak bile bundan daha fazla sapma olmaz. Tabii dünya dış ticaretindeki daralmayı gözardı etmemek lazım. Geçen yıl dünya dış ticareti 16.5 trilyon dolardı. Bu yıl 16 trilyon dolara düşmesi bekleniyor. İlk 8 ayda yüzde 4.4 daralma var. Bizde de henüz Rusya’yla yaralar sarılmadı. Komşularda sorunlar sürüyor.
Sırada popüler kültür var
Bir sonraki adım ne olacak?
İkinci adımımız yurtdışına ünlü Türk yazarları, sanatçıları götürmek olabilir. İsimler henüz belli değil ama mesela Türk dizilerinde oynayan popüler sanatçılar Türkiye'yi anlatabilir.
Tarkan, Kıvanç Tatlıtuğ gibi isimler mi?
Olabilir.
153 milyar $'ıyakalayacağız
2017 hedefleri nasıl?
2017'de dünya ticaretine dair ne IMF, ne Dünya Bankası pozitif şeyler söylemiyor. Şu anda ortaya konan bir OVP var. Burada ihracat hedefi 153 milyar. Biz de bu programı yakalamayı ve ihracatta yeni bir hamle yapmayı hedefliyoruz.