Zehirli guatr mutlaka tedavi edilmeli

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Emin Güneş
memgunes@hotmail.com

Sevgili okuyucularım, bu haftaki konumuz halk arasında zehirli guatr diye bilinen toksik guatr.  Bildiğiniz gibi tiroid bezi boyun ön kısımda, soluk borusunun önünde yer alan kelebekvari bir organdır ve vücut için son derece önemli olan tiroid hormonlarını salgılar. Tiroid hormonları zihinsel, fiziksel ve cinsel fonksiyonlar için son derece önemli hormonlardır. İşte tiroid bezinden gereğinden fazla hormon salgılanması durumuna ‘hipertiroidizm’, ‘toksik guatr’ ya da bilinen ismiyle ‘zehirli guatr’ denir. Fazla hormon salgılayan bu tiroid bezi, nodüllü veya nodülsüz olabilir. Nodülsüz tiroid bezi büyümelerine Basedow Hastalığı da denir. Eğer bezde nodül varsa buna ‘toksik nodüler’, ‘guatr’ ya da ‘sıcak nodüllü zehirli guatr’ denir. İşte hastalıkla ilgili en çok sorulan sorular ve cevapları…

GÖZLERDE BÜYÜMEYE DİKKAT

Zehirli guatrda görülen şikâyetler nelerdir?

l Ellerde ve vücutta titreme.
l Çarpıntı.
l Kilo kaybı. Hormonların fazla salınması metabolizmayı hızlandırdığından zayıflama görülür.
l Sıkıntı hissi. Bu his o kadar fazladır ki; hastalar nefes alamadıklarını, boğazlarının sıkıldıklarını ve sürekli 
ağlamak istediklerini söylerler.
l Aşırı terleme.
l Bulantı, kusma.
l Kadınlarda adet düzensizliği.
l Gözlerde büyüme. Gözlerdeki irileşme o kadar fark edilir ki, bu hastaları gören hekim tanıyı sadece bu bulguyla bile koyabilir. 
l Zaman zaman ciltte kızarıklıklar, saç dökülmesi.
Bu şikâyetlerden birkaçı varsa ne yapılmalı?
Öncelikle kan tiroid hormonlarına ve beraberinde tiroid antikorlarına baktırılmalıdır. Hastanın tetkik sırasında aç olması tavsiye edilir. İkinci sırada yapılacak iş tiroid usg çektirmektir. Tanı bunlarla rahatlıkla konabilir.

TANISI KOLAY
Tanısı kolay konur mu? 

Kan tahlilinde yapılan tiroid hormonları, tiroid usg ve gerekirse tiroid sintigrafisiyle tanı kolaylıkla konulur. Hormonların yüksek çıkması yeterlidir. Beraberinde kanda tiroid antikorlarına ve karaciğer-böbrek fonksiyonlarına bakmak da fayda verir.
Tedavi Nasıl Olur?
Tedavinin şeklini belirleyen, tiroid bezinde nodül veya nodüllerin olup olmamasıdır. İlk yapılması gereken kanda yüksek olan tiroid hormonunu normal kan düzeyine getirmektir (propiltiyourasil gibi). Hormonların normal düzeye inmesi bir kaç hafta da sürebilir, aylarca da sürebilir. Eğer hastada nodüller büyük değilse ve ilaç tedavisine rağmen hormonlar düşmüyorsa, RAI tedavisi denen, atom tedavisi yöntemine de başvurulabilir. Bunun dışında nodül varsa, ilaç tedavisine 
rağmen hormonlar istenen düzeye gelmiyorsa ya da kozmetik olarak bez ileri derecede büyükse, gözlerdeki büyüme dikkati çeker tarzda olmuşsa cerrahi tedaviye başvurulur.

TEDAVİ EDİLMEZSE…

Tedavi edilmezse ne olur?

Son derece ciddi bir hastalıktır. Eğer tedavi gecikirse, hastalarda kalpte ritm bozukluğu, kalp büyümesi, kalp yetmezliği, yüksek tansiyon gibi özellikle kalp damar sisteminde bozukluklar olur. Hastalarda tiroid krizi sonucu ani ölümler görülebilir. 

Tedavi sonrası gözler eski haline döner mi?
Gözlerin ileri doğru çıkması yapılan tedavi veya cerrahiye rağmen tamamen düzelebilir, kısmen düzelebilir veya aynı kalabilir.
Ameliyat sonrası sesimde kısılma olur mu?
Ses kısıklığı bu ameliyatın korkutan komplikasyonudur. Çünkü tiroid bezinin anatomik yerleşimi ses tellerini çalıştıran sinirle yakın irtibat halindedir. Ameliyatın son derece dikkatli ve sinire zarar vermeden yapılması gerekir. Aksi halde ses sinirinin tek taraflı kesilmesi ömür boyu kalıcı ses kısıklığına neden olur.

SİGARA İÇMEYİN

Peki, bu ameliyatta tiroid bezinin tamamı mı alınmaktadır?
Evet, total dediğimiz tamamı alınır veya çok az belki mercimek tanesi kadar bir kısmı bırakılır. Ameliyat sonrası hastalar ömür boyu dışardan tiroid hormonu olan hapı kullanması gerekir.
Zehirli Guatr Olan Hastaların Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?
Zehirli guatr teşhisi konmuş hastalar, iyotsuz tuz tüketmeli ve sigara içmemelidir. 
Tavsiye…
Mutlaka en az altı aylık aralarla kan tiroid hormonlarınıza baktırın.Ve unutmayın ki, hayat geç kalanları affetmez. Keşkelerle yaşamamak için dünü unutmalı ancak dünden alınan derslerle yarına devam etmeliyiz. Pişmanlıkları geride bırakmazsak, bizi bekleyenleri göremeyiz. Şu anda kim olduğumuz önemlidir. Bizi yarına taşıyacak olanda budur. Aksi halde dünde kalan kimliğimizle ile bugünün kavgasını yaparsak, yarınımızı kaybederiz. Sağlıkla kalın.Sevgi, saygı ve hürmetlerimi arz ederim...

“TİROİD BEZİM BÜYÜK AMA NODÜL YOK”    

“Benim tiroid bezim büyük ama nodül yok” diyenlerin de, ameliyat olması gerekir mi?
Bu hastalığa ‘Diffüz toksik guatr’ ya da ‘Basedow- Graves’ hastalığı denir. Ülkemizde sıkça görülür. 
Tedavisi 3 şekilde olur;
l Antitiroid ilaç tedavisi,
l Cerrahi tedavi,
l Atom tedavisi,Bunlardan cerrahi tedavi,
l Uzun süren medikal tedaviye yanıt vermeyen hastalarda,
l Gözün öne doğru fırlaması olarak bilinen egzoftalmik bulgusu olan hastalarda,
l Kozmetik amaçlı,
l Radyoaktif tedaviye uygun olmayan hastalarda tercih edilir.