sibel.ates@aksam.com.tr
Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’le teknoloji dünyasının önemli ismi Elon Musk arasındaki tartışma, yapay zekânın insanlığın başına bela olup olmayacağı sorusunu bir kez daha akıllara getirdi. Biz de fütürist Murat Şahin’le buluştuk ve yapay zekânın dost mu yoksa düşman mı olduğu sorusuna cevap aradık.
Filmlere konu olan yapay zekânın insanlığı tehdit edip etmeyeceği meselesi yıllardır tartışıladurur. Şimdi de Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg’le Tesla ve SpaceX’in CEO’su Elon Musk arasında ‘yapay zekâ’ tartışması sürüyor. Elon Musk yapay zekânın gelişiminden duyduğu endişeyi dile getirince Zuckerberg de yapay zekânın önemli bir faktör olduğunu, korku tacirliğinden yorulduğunu ve kıyamet senaryosu uyduranları anlamadığını belirtmişti. Hal böyle olunca biz de Fütüristler Derneği Yüksek İstişare Kurulu üyesi Murat Şahin’le buluştuk ve ayrıntıları konuştuk. Yapay zekâ dost mu düşman mı, gerçekten korkmalı mıyız? İnsanoğlu, yılda 1.6 trilyon dolar parayı barış ve huzur sağlayacağım diye silaha verince yapay zekâdan korkması da doğal tabii. Gelin görün ki korktuğumuz aslında kendi kötülüğümüz. Biz evrene kötülük pompalamasak, yapay zekâ olmayan bir şeyi öğrenmeyecek ki. Kötü ellerde her şey tehlikeli. Ancak insanoğlu için müthiş fırsatlar var. Bana göre en olası durum iş hayatında yapay zekâ insanların aklını kötüye, işten kaytarmaya, diğerini dolandırmaya çalışmasından bıkabilir. Yani bir gün gelip robot yöneticimiz hiçbir zaman görevini suiistimal etmeyen, işini eksiksiz yapan, diğerinden şikâyet etmeyen robotlara görev vermeyi tercih edebilir. Elon Musk ve Mark Zuckerberg arasındaki tartışmayı siz nasıl yorumluyorsunuz? Zuckerberg ve Musk gibilerinin bu konuyu bu kadar açık ve sert tartışmalarını önemsiyorum. Zira bu sayede insanlık konuyu tartışacak ve doğru yolda ilerleyecek. Konunun dünyanın en vizyoner iki girişimcisi tarafından tartışılması bu açıdan önemlidir. Şimdi tüm dünyanın ilgisini çeken bir konu oldu. Diğer taraftan evet bir felaket senaryosuna dönüşebilir. Geldiğimiz noktada, eğitimden tarıma, siyasetten paraya, enerjiden, savunmaya geçtiğimiz 2000 yılda kurduğumuz medeniyet ömrünü tamamladı. Her gün kararımızı paylaşmaya alıştığımızdan artık 5 yılda bir sandığa gitmeyi yavaş ve hantal buluyoruz. Bu sebeple belediyeleri, kamuyu da yapay zekâ yönetmeli diyenlerin oranı artıyor. Belki de insan olmayan yerde adam kayırma, hemşehriyi kollama ve hatta rüşvet de olmaz. Yapay zekâ neleri yapabiliyor? Yapay zekâ, insan beyninde olduğu gibi bilgisayar sitemlerimin çalışması sayesinde bilgisayara öğrenme, öğrendiklerini muhakeme etme ve uygulama fırsatı getiriyor. Örneğin yapay zekâyla çalışan otomobilimiz baştan belirlenmiş kurallara göre çalışmaya başlıyor ancak ardından öğrenmeye başlıyor ve salı günleri pazar kurulan sokaktan ilerleyerek sizi ulaştıramayacağını, okulların açılış, kapanış günlerinde olası ilave trafik yükünü de hesaba katarak hareket ediyor. İnsandan farklı olarak varsayımda bulunmuyor. Yapay zekâyla özellikle robotları akıllı hatta 20-30 yıl sonra insandan akıllı hale getirmek mümkün olacak. YAPAY ZEKÂ TEHLİKELİ DEĞİL Yapay zekânın insanlığa faydasını da anlatır mısınız? 2021'e geldiğimizde dünyada insan nüfusundan daha fazla yapay zekâyla çalışan dijital asistan olacak (Amazon Alexa, Siri gibi). Yapay zekâ 2021 yılına kadar 800.000 kişiye iş alanı yaratacak ve ekonomiye katkısı 1.1 trilyon doları bulacak. Gelecek 50 yıl içinde global ekonomiye katkısı 30 trilyon doların üzerinde olacak. Hastalık tespitleri daha öne çıkacağı için daha uzun yaşayacağız. Sanal ve fiziki tehditleri erkenden bilebileceğiz. Trafik kazaları sebebiyle her yıl yüzbinlerce insan ölmeyecek. Dünyanın her yerinde insanların elindeki mobil cihazı doktoru, avukatı olacak. Şırnak’ın bir köyünde yaşayanla İstanbul Nişantaşı’nda yaşayan biri aynı kalitede doktor tanı hizmeti alabilecek. Ben hiçbir durumda ozonu bile delen, sürekli birbiriyle savaşan insanlardan daha tehlikeli olacağını beklemiyorum. Bu konuları biraz da insanlığın faydası açısından ele almak lazım. Silah üretmeyi yasaklamayan insanlık neden yapay zekâyı yasaklasın hangisi daha tehlikeli!!! İNSANLIĞIN SONU OLABİLİR Stephen Hawking de yapay zekânın doğurabileceği sonuçlarla ilgili şöyle bir uyarıda bulunmuştu. “Yapay zekânın ilkel türlerinin son derece yararlı olduğunu çoktan gördük. Ancak tam kapsamlı bir yapay zekânın geliştirilmesi insanlığın sonu olabilir. İnsanlar yapay zekâyı geliştirdikten sonra, bu tür bir zekâ kendi yolunu çizerek kendini yeniden tasarlayabilir ve sürekli artan bir hızda gelişebilir.” Hawking’le aynı fikirde olan SpaceX uzay araçları firmasının CEO’su ve kurucusu, Tesla Motors’un CEO’su, PayPal’ın kurucusu Elon Musk, yapay zekânın insanlığın varlığı için en büyük tehdit olabileceği konusundaki endişesini şu sözlerle dile getirmişti. “Yapay zekâ konusunda çok dikkatli olmalıyız. Nükleer bombalardan bile tehlikeli olma potansiyeli var.” Microsoft’un kurucusu Bill Gates de Elon Musk’a katıldığını şu sözlerle belirtmişti: “Süper zeka konusunda çok kaygılıyım. Önce makineler birçok alanda işimizi görecekler ama bu aşamada süper zeka seviyesinde olmayacaklar. Bunu iyi yönetirsek olumlu sonuçlar alırız. Ancak birkaç yıl sonra makineler bize kaygı verecek kadar zeki olacaklar. Bu konuda Elon Musk’la diğerlerine katılıyorum ve insanların bundan neden kaygı duymadığını anlamıyorum.” BÜYÜTÜLECEK BİR ŞEY YOK Fütürist Ufuk Tarhan da olası bir tehlikeden bahsetmek için çok erken olduğunu söylüyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: “Durum çok sansasyonel bir hale getiriliyor. Çok da büyütülecek bir şey yok. Her teknoloji gibi yapay zekâ da biraz daha ileri seviyede kötü kullanım olasılığı taşıyor. İleride insanların anlamayacağı bir dil geliştirebilirler, insanların kontrolü dışına çıkabilirler evet ama bunların hepsi bir olasılık. Tabii ki kötümser olasılıklar da değerlendirilmeli. Bu gelişmelerin başlamadan önü kesilmesin, cesaret kırılmasın diye birtakım olumlu yaklaşımlar da bulunuyor. Fakat her ikisi durum için de kesin saptamalar yapmak için olayın çok başında olduğumuzu düşünüyorum.” Bilim adamı ve düşünür Grady Booch da “Yeni teknolojiler yeni endişeler ortaya çıkarır ama çok güçlü ve hisleri olmayan bir yapay zekâdan korkmamıza gerek yok. Onlara değerlerimizi öğretip programlamayabiliriz. Olmayan v bir tehdit hakkında endişelenmek yerine, yapay zekânın insan hayatını nasıl geliştireceğini düşünmek lazım” diyor. BİZE ZARAR VEREMEYECEKLER Massachusetts temelli yazılım şirketi Nuance Communications’ın yapay zekâ başkanı Charlie Ortiz ise yapay zekâ konusunda şöyle söylüyor: “Teknoloji liderlerinin bu korkularına rağmen, birçok araştırmacı ‘güçlü yapay zekâ’ veya ‘genel yapay zekâ’ adı verilen bu şekilde bilinçli makinelerin yükselişinin muhtemelen henüz oldukça uzakta olduğunu belirtiyor. Makinelerin insanlardan daha zeki olacağını düşünmek için bir neden göremiyorum. Bu yarın olacak bir şey değil. Bizi yok etmeyecekler ya da bize zarar vermeyecekler. Bilgisayarların bu seviyenin yanına bile yaklaşabilmesi için daha yapmamız gereken çok fazla şey var.”