Tiroidin dişisi erkeği olmaz

Sevgili Okurlarım; artık neredeyse her ailede bir tiroid ilacı kullanan var. Tiroid hastalıklarının ülkemizde görülme oranı yüzde 30… Yani yaklaşık her üç kişiden biri tiroid hastası.

5 Haziran 2016 Pazar 01:00

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Emin Güneş

memgunes@hotmail.com

Tiroid hastalıklarının yaklaşık yüzde 40’ınıysa tiroid nodülleri oluşturuyor. Bu nedenle bu hafta size toplumumuzda oldukça yaygın görülen tiroid bezi hastalıkları ve bu hastalıklara yaklaşımı yine bu konuda en çok karşılaştığımız soruları cevaplayarak anlatacağım.

EN ÖNEMLİ NEDENİ İYOT EKSİKLİĞİ

Tiroid bezi ne işe yarar?

Tiroid bezi boynun ön kısmında bulunan kelebek şeklinde hormon üreten bir bezdir. Tiroid bezinde üretilen hormonlar vücut için hayati önem arz ederler. Öyle ki bu hormonlar adeta vücudun enerji kaynağıdır ve adeta bir orkestra şefi gibi tüm vücudu yönetirler.

Hipotiroidi, hipertiroidi, guatr, zehirli guatr, 'Hashimoto tiroidi nedir?

Vücudun hemen hemen tüm işlevsel mekanizmalarında rol oynayan bu hormonlar, az salgılanırsa ‘hipotiroidi’ denir. Bu durumda, hareket yavaşlar, kilo alımı başlar. Kişi çabuk yorulur ve çok uyur. Depresif olur. Eğer tiroid hormonları fazla salgılanırsa buna da ‘hipertiroidi’ denir. Hormonların fazla çalışmasına bağlı olarak, vücudun çalışma hızı artar, ellerde titreme, aşırı terleme, adet düzensizlikleri, çarpıntı, sıkıntı, sinirlilik ve kilo kaybı, göz bebeklerinde büyüme görülür. Halk arasında buna 'zehirli guatr' da denir. Guatr ise tiroid bezinin nodüllü veya nodülsüz büyümesidir. Halk arasında tiroid bezi iltihabı olarak bilinen, 'Hashimoto tiroiditi' de, özellikle orta yaştaki kadınları tutan bir tiroid bezi hastalığıdır.

Tiroid hastalıklarının en önemli nedeni nedir?

Tespit edilen her tiroit nodülü ameliyat gerektirir mi?
Hayır, gerektirmez. Özellikle nodüllerin sayısı ve boyutu çok önemlidir. 1- 1,5 santimetre ve üzerindeki nodüllere ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) denilen bir biyopsi yapılır. Bu yöntemle alınan biyopsinin patolojisi temizse, 3 santimetrelik nodüller bile ameliyatsız izlenebilir. Sonuç şüpheli geldiği takdirde operasyon düşünülür. Yani takipteki önemli kriter, İİAB denilen biyopsinin temiz gelmesidir. İİAB yöntemiyle gereksiz ameliyatlar ortadan kalkmıştır.

Guatr ameliyatında ses telleri zarar görür mü? Ses kısılır mı?
Bu ameliyatın en önemli riskidir. Her 100 hastadan üç ile beşi oranında görülür. Çünkü ses tellerini uyaran ses siniri, tiroid bezinin hemen altından geçer. Ameliyat sırasında bu sinirlerin zarar görmemesi gerekir. Tekinin kesilmesi halinde görülen ses kısıklığı ömür boyu kalıcıdır.

Guatrın içi, dışı, erkeği, dişisi olur mu?
Guatrın içi, dışı, erkeği, dişisi, cinsiyeti yoktur. Tiroiddeki nodül büyüyüp boyunda gözle görülebilecek hale gelmişse halk arasında buna dış guatr deniyor, değilse iç guatr deniyor. Tekrar büyüyorsa da dişi diğildir, sadece ameliyatta geride doku bırakılmıştır. Zamanla geride kalan bu doku tekrar büyüyüp ortaya çıkmıştır. Bu nedenle tiroid bezi hastalıklarıyla ilgili ameliyatlar mutlaka ehil elllerde yapılmalıdır.

Her nodül kansere dönüşür mü?
Dönüşmez. Eğer nodül soğuk ve tek nodül ise bunun kansere dönüşme riski yüzde 5 ile 10 arasındadır. Yine nodül sayısı fazla ve yine soğuk nodüllerse bunun kansere dönüşme riski de yüzde 5 kadardır. Sıcak nodüllerin ise kanserleşme riski, yüzde 1-2 kadardır. Tiroid bezi hastalıklarına çok sık rastlanmasına rağmen tiroid kanseri, tüm kanser türleri arasında en az görülenlerdendir. Aynı zamanda tedaviye en olumlu yanıtı gösterendir. Tiroid kanseri tüm kanser vakalarının yüzde 1 ini oluşturur. Doğru tanı ve tedaviyle hastalık tamamen ortadan kaldırılabilir. Tiroid nodülleri kadınlarda erkeklere nazaran daha sık görülmektedir. Toplumda görülme sıklığı yüzde 4.2 olan tiroid kanserlerinin oluşma riski hayat boyunca, kadınlarda yaklaşık yüzde 0.7 iken erkeklerde yüzde 0.25 dir.

Tiroid kanserinin nedenleri nelerdir?
Baş ve boyun bölgesine uygulanan radyasyona maruz kalmak, tiroid kanseri riskini artırır.

Tiroid kanserinin belirtileri nelerdir?
Tiroid kanserlerinin birçoğu hiçbir belirti vermez. Bazen boyun bölgesinde tespit edilen bir şişlik, boyunda büyümüş lenf bezleri, ses kısıklığı, boğazda sıkılma hissi, nefes almada güçlük, yutma güçlüğü gibi belirtiler olabilir.

Tanı nasıl konur?
Ultrasonografide tespit edilen tiroid nodüllerine yapılan ince iğne aspirasyon biyopsisiyle tanı kolayca konulmaktadır. 3 santimetrenin altındaki nodüller, iğne biyopsisi temiz olduğu müddetçe gereksiz yere ameliyat edilmemelidir.

Peki, tiroid kanseri tedavisi nasıl yapılmaktadır?
İlk başvurulacak yol cerrahidir. Yapılacak cerrahi ehil ellerde tiroid bezinin tamamının alınması şeklinde olmalıdır. Total tiroidektomi adı verilen bu yöntemle, hem nüks olasılığı azalır hem de cerrahi sonrasında uygulanacak atom tedavisinin etkinliğini daha çok artırır.

Tiroid bezinin tamamı alındığında, bezden salgılanan hormonlar ne olacak?
Bu hormonlar dışarıdan hap olarak alınır. Ömür boyu kullanmanız gereken bu hapın ciddi bir yan etkisi de yoktur. Sadece yeterince Kalsiyum ve D vitamini de almalısınız. Hamilelikte ve emzirme döneminde rahatlıkla kullanılabilir.

Ameliyat sonrası başlanan atom tedavisi nasıl uygulanır?
Radyoaktif iyot, iyotun etrafa radyasyon yayan halidir. Ağız yoluyla kapsül veya sıvı şeklinde verilir. Tiroid bezi hücrelerinde toplanır ve onların faaliyetlerini radyoaktivite yoluyla durdurur ve ameliyat sonrası kalan tüm tiroid dokusu yok olur. Verilen dozun büyüklüğüne göre hastanede 2-3 gün yatmak gerekebilir. Çünkü etrafı çevreye yayılan radyasyondan korumak gerekir. Kişide de bu radyoaktif madde 1 hafta ile 10 gün içinde vücuttan atılır.

Ameliyat izi kapanır mı?
Evet. Zaten tüm tiroid operasyonları estetik dikiş tekniğiyle kapatılır ve beraberinde iz giderici kremlerle iz en asgari düzeye indirilir.
Son söz... Hastalıklar ve acılar sizi yıldırmasın, acı monoton giden insan hayatının molalarıdır. İçe bakmanın işaretleridir. Gözlerde yaş olmazsa, yürekte sevgi de olmaz... Sevgi ve saygılarımla, hürmetlerimi arz ederim. Sağlıkla kalın...