uygartaylan@gmail.com
Meydanlar ve sokaklarda olduğu gibi sosyal medyada da seçim şarkıları konuşuluyor. 24 Haziran seçimlerine sayılı günler kala geçmişten bugüne partilerin seçim şarkılarını derledik.
Türk siyasi tarihinin en çalkantılı dönemlerinden bugüne şarkılar bestelenmiş, plak, kaset, CD’ler basılmış. Bu albümlerin büyük bölümü ideolojiler, siyasal partiler ve seçimler için her eve ulaşılabilecek önemli bir güç olarak görülmüş. Özellikle siyasi şarkılar seçimlerin olmazsa olmazı. Bazı partiler yeni besteleri tercih ediyor bazılarıysa dönemin popüler parçalarının sözlerini değiştirip kendilerine uyarlıyor. 24 Haziran seçimlerine sayılı günler kala meydanlarda siyasi partilerin seçim şarkıları birbirleriyle yarışırcasına son ses çalmaya başladı. Kimi parti görevlileri halay çekiyor, kimi göbek atıyor, kimi de elden ele broşür dağıtıyor. 1939 yılında başlayan “plaklı propaganda” dönemi yerini 80’li yıllarla kaset devrine bıraksa da bugün artık hepsi partilerin resmi sayfasından ya da YouTube üzerinden dinleniyor. Peki, seçim şarkıları Türkiye meydanlarında ilk ne zaman kullanılmaya başladı? Bugün internette hangi partinin şarkısı ne kadar dinleniyor? Seçim şarkıları seçmenin kararını gerçekten etkiliyor mu?
YARININ ŞARKILARI
Seçimlerde müzik 1965’te Tülay German’ın seslendirdiği “Yarının Şarkısı”yla Türkiye’de ilk kez Türkiye İşçi Partisi (TİP) tarafından kullanılmaya başlandı.
“Bir şarkı olmalı özlemi söyleyen. Bu koyu günlerden yarına ses veren. Bir sevgi olmalı senden de yükselen.”
Sözlerinden oluşan parça seçim şarkısı olmasının yanı sıra erken dönem Türk cazının önemli örneklerinden biri. Şarkının da etkisiyle Türkiye İşçi Partisi o yıl 15 milletvekilini Meclise soktu. Şarkının başarısını fark eden diğer partiler bir sonraki seçimde slogan kullanmak yerine müzik üretmeyi tercih ettiler. Ardından 1973 yılında dönemin popüler şarkıları “Hayat Bayram Olsa” ve “Sev Kardeşim” sözleri değiştirilerek Bülent Ecevit’le ilk seçime hazırlanan CHP tarafından kullanıldı. Hakkında siyasi şarkı yazılan ilk liderse Süleyman Demirel oldu.
“Demirel Demirel iktidara yine gel. Millet seni istiyor kimse olamaz engel.”
Türk siyasi tarihinde hakkında en çok şarkı yapılan siyasi figürlerden biri Ecevit. “Kurtar Bizi Karaoğlan”, “Ecevit Geliyor”, “Canım Ecevit”, gibi hakkında yapılmış bir çok beste bulunuyor.
Dönemin yasaklarına rağmen politik konulu 45’liklerin tarihi 1960’ların başında bir darbeyle başlar 80’lerin başında yine bir darbeyle sonlanır. 70’li yılların sonuna yaklaşıldığında plak dönemi de yerini kaset dönemine bırakmıştır. 80’li yıllar Türkiye’si denince akla ilk gelen siyasi figürlerden Turgut Özal, dönemin popüler parçalarının sözlerini değiştirip “Anavatan Şarkısı” adlı kasette topladı.
Seçimlere “Arım balım peteğim, Anavatan çiçeğim. Bilsem ki öleceğim, Yine sana oy vereceğim...” sözleriyle katıldı. Türk pop müziğinin patladığı yıllarda ANAP’ın başına Mesut Yılmaz geçti. Popüler şarkıların üzerine söz yazmak seçimlerin olmazsa olmazı olmuştu. Anavatan Partisi, dönemin satış rekoru kıran Sezen Aksu imzalı “Hadi Bakalım” ve Yonca Evcimik’in “Abone”siyle oy toplanmak istese de başarılı olamadı. Tansu Çiller’in tercihiyse o günlerin bir başka hit şarkısı olan Mustafa Sandal’ın “Bu Kız Beni Görmeli”si oldu. Aynı dönemde “Türkiye’me Hep Refah Yağacak” ve “Müjdeler olsun Refah geliyor” şarkılarıyla meydanlara çıkan Refah Partisi koalisyonun büyük ortağı oldu. Siyasi Partiler için şarkı besteleme dönemine 1999 yılında tekrar dönüş yapıldı. Ecevit’in sözlerini kendi yazdığı “Ak Güvercin Geliyor” şarkısıyla DSP, 99 seçimlerinde 1. parti oldu.
‘BERABER YÜRÜDÜK BİZ BU YOLLARDA’
2002 yılına gelindiğinde AK Parti, söz ve müziği Özhan Eren’e ait “Bundan Böyle” isimli seçim şarkısıyla yüzde 34,28 oy oranıyla tek başına iktidara geldi. 2004 yerel seçimlerdeyse CHP, Kenan Doğulu’nun “Güzeller İçinden” şarkısıyla oy istedi. Partiler arasında sadece sandık için değil şakılar için de dönem dönem çekişmeler oldu. 29 Mart 2009 yerel seçimleri için bütün partilerin gözü tek isme çevrilmişti. Ceza adıyla bilinen ünlü rapçi Bilgin Özçalkan. Ceza’nın bir televizyon dizisiyle parlayan şarkısı “Fark Var” için slogan ve müzik arayışına giren partilerin hemen hemen tümü talip oldu. Birçok partinin miting alanlarında çalınan şarkıyı Saadet Partisi seçim sloganı yapsa da ünlü rapçi Ceza’dan şarkı için izin çıkmadı. Daha sonra Adalet ve Kalkınma Partisi “Haydi Bir Daha” şarkısıyla 2011 genel seçimini, “Dombra” şarkısıyla da 2014 yerel seçimini kazandı.
Sözleri Aşkın Tuna’ya ait olan “Beraber Yürüdük Biz Bu Yollarda” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın AK Parti seçim kampanyaları ve mitinglerinde slogan haline gelen, en çok kullandığı şarkılardan biri oldu.
24 HAZİRAN SEÇİMLERİ
- AK Parti 24 Haziran 2018 seçimlerine Dombra’nın bestecisi Arslanbek Sultanbekov imzalı “Vakit Türkiye Vakti”yle katılıyor.
Vakit Türkiye Vakti - 63 bin YouTube tıklanma sayısı
- CHP, Ali Kocetepe şarkısı olan Hey Gidi Dünya Hey’in sözlerini kendine uyarladığı “Artık Tamam” şarkısıyla seçimlere hazırlanıyor. Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’nin seçim kampanyası için hazırlanan parçaysa “Memleket Deyince, Muharrem İnce”
Artık Tamam - 76 bin YouTube tıklanma sayısı
- İYİ Parti 24 Haziran seçimlerine “Gözleri Yıldız Gibi” ile katılırken müzik platformları üzerinden özellikle genç kesimi yakalayan “Yüzünü Güneşe Dön” şarkısıyla da seçim kampanyalarını yürütüyor.
Yüzünü Güneşe Dön - 2.7 milyon YouTube tıklanma sayısı
- HDP, 24 Haziran seçimlerine “Senle Değişir” ve Türkçe Rap şarkısı “Yeter Be” ile katılıyor.
Senle Değişir – 18 Bin YouTube tıklanma sayısı
- MHP 24 Haziran seçimlerine “Cumhur İttifakı” şarkısı ile katılıyor.
Cumhur İttifakı – 141 Bin YouTube tıklanma sayısı
Popüler melodi ve sözler seçiliyor
Psikolog – Senem Eke Yıldız
Sokaklarda ve televizyonlarda duyduğumuz seçim şarkıları seçmenleri birçok açıdan etkiliyor. Müziğin eğitici ve tedavi edici etkisi göz önüne alındığında seçim döneminde yayınlanan parti şarkılarının da seçmenleri etkilediği söylenebilir. Bu şarkıların müzikleri genelde birçok kesimin tanıdığı bildiği eski şarkıların müziklerinden seçiliyor. Böyle olması hatırlanılabilirliği artırıyor, seçmende eşlik etme ve ortak bir paydada buluşma isteği yaratabiliyor. Tabii ki şarkı sözleri de ait oldukları partilerin politikalarını destekliyor. Bu sözlerin bilindik müzikler üzerinden söylenmesi, ortak kültürel öğeler içermesi, seçmenlerin yaşantılarına ve duygularına hitap etmesi, geleceğe dair olumlu bir bakış açısı oluşturmasının seçmenleri etkilediğini söyleyebilirim. Bunu, marşları duyduğumuzda tüylerimizin diken diken olması ve hissettiğimiz coşkunluk, gurur ve birliğin (seçim şarkılarıyla kıyaslanması mümkün olmasa da) kısa süreli yarattığı duygu, benzer olabiliyor.