Sempatik sandığınız konuşma bozuk olabilir

Çocuğunuz ''Armut'' yerine ''Aymut'' diyor ve 'R' harfini söyleyemiyorsa bu durum konuşma bozukluğunun habercisi olabilir. Ebeveynlere sempatik gelen bu durumu Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Altunizade Polikliniği’nden Dil ve Konuşma Terapisti İbrahim Yaşa anlattı.

Çocukların dil ve konuşma gelişiminde bireysel farklılar gözlemliyoruz. Fakat belirli yaş aralıklarında her çocuğun o döneme ait gerekli dil ve konuşma becerileri edinmesi gerek. Bu gelişim basamaklarının herhangi birinde ya da sonrasında sorun yaşayan çocukların dil ve konuşma yönünden incelenmesi gerek. Çocukların sesleri yanlış çıkartmaları, konuşurken harfleri yutmaları gibi durumlar genellikle konuşma sesi bozukluklarında gözlemlenmektedir. Örneğin, aile bireyleri, “Çocuğum ‘r’ sesini söyleyemiyor, ‘armut’ yerine ‘aymut’ diyor; ama kulağa çok hoş geliyor.” diyor. Bozukluğun aile tarafından sempatik bulunması ve herhangi bir müdahalenin gerekmediği düşüncesi, terapi sürecinin etkin takibini zaman zaman zorlaştırıyor. Aileye sorunun ciddiyetini kavramada daha açıklayıcı davranılması ve çocuğun konuşma bozukluğunun farklı problemlere neden olabileceği açık bir dille ifade edilmesi; bozukluğunun sempatiklik algısından uzaklaştırılmasını mümkün kılacak.

Çocuklarda dil ve konuşma basamakları nasıl ilerliyor?

İlk 6 ay: Yavaş yavaş ağırlıklı olarak dudaklarını kullanarak çıkarabildikleri seslerle bu seslerin tekrarından oluşan kalıplar görülür.

İkinci 6 ay: Genellikle bu ses veya hecelerin tekrarı ile oluşan (baba, mama gibi) kelimeleri üretmeye başlarlar. Takip eden aylarda bu hece kalıplarına farklı ses ve yapıların da eklenmesiyle hece çeşitliliği artma gösterir. 
12. aydan sonra: Sesler ve bu sesleri bir araya getirme biçimleri doğrultusunda kelime kullanımı başlar. 
18. ay: Kelime dağarcıkları merak ve keşfetme güdüsüyle gelişir. Çevre ile iletişim kurma arzusu, kendini ifade etme çabasıyla 24 ay civarında iki kelimeyi bir araya getirmeye başlarlar. 
24-36 ay: Çoğul eki, olumsuzluk eki, zaman ekleri gibi yapıları kullanması ve üç kelimeden oluşan cümleler kurması beklenir. Yaşın ilerlemesi takibinde bu süreç, kelime dağarcığının artması ve çeşitli dil becerilerinin eklenmesi ile zenginleşmekte; anlama ve ifade etme temellerine dayalı iletişim yetisinin gelişimi ile devam etmektedir. 
Sorunlar iyi tanımlanmalı Dil ve konuşma sorunlarının iyi tanımlanması gerek. Konuştukları anlaşılmıyor şikâyetiyle başvuran bir ailenin bu şikâyetinin altında yatan temel nedenler mutlaka irdelenmeli.