Şekerli yeme, Ramazan’da kavga etme

SEREN AKSÜS
seren.aksus@diyetaktif.com

Glisemik İndeks önemli

Ne yerseniz yiyin kan şekerinizi bir miktar yükseltir. Besinlerin kan şekerini ne kadar yükselttiğini gösteren bir ölçü var. Biz buna 'Glisemik İndeks' diyoruz. Bazı besinler kan şekerini hızlı yükseltirken, bazıları daha yavaş yükseltiyor. Hızlı yükseltenler, özellikle şeker hastaları veya adayları için pek iyi değil. Çünkü kan şekeri ne kadar hızlı yükselirse, aynı hızda düşüşe geçiyor. Dolayısıyla başlangıç seviyesinin bile altına iniyor.

İftar sonrası uyuyor musun?

Örneğin oruçlu iken (açken) kan şekeriniz 90 olsun. Yiyeceğiniz sağlıklı yemeğin bunu ancak 2 saat gibi bir sürede 120 seviyesine çıkarması beklenir. Eğer baklava, kadayıf, börek, poğaça gibi çok şekerli besinleri çokca yerseniz, bunlar kan şekerinizi düşündüğünüzden daha hızlı yükseltecektir. Sonrasında aynı hızda ve muhtemelen başlangıç seviyesininde altına indirecektir. Örneğin, 1 saat içinde belki 130’a yükselecek, 2. saatte belki de 70’e düşecek. İşte sizi uyutan şey bu düşüş.

Beyin vücudun sigortasıdır  

Kan şekeriniz kritik seviyeye düşünce beyniniz sizi korumak için şalteri kapatır. İşte bu süreçte uyuya kalırsınız. Devamında kan şekerini normal seviyeye çektiğinizde tekrar uyanırsınız. Ama bu her uyuklama ve ayılma hali sizi halsizleştirir. Yaşam kalitenizi azaltır. 

Şeker düşerken sinirlenirsiniz

Önemli noktalardan biri de, kan şekeriniz düştükçe önce algınız azalır. Algınız azalınca, hem karşı tarafın dediklerini zor anlarsınız, hem tahammülünüzü kaybedersiniz. Bu sizi sinirli, çabuk öfkelenen bir insana dönüştürür. İşte bu sinirlenmeler yani kan şekeri düşüşleri trafikte denk gelirse eyvah… Yolda el frenini çekip arabadan kavga için inenlerden biri de siz olursunuz. 

Kan şekeri düşünce ne olur?

Kan şekeri düşmesinin hızına ve ciddiyetine bağlı olarak, ortaya çıkacak belirtiler değişir. Bir şeyler yiyerek kan şekerinizi dengelemezseniz, belirtiler giderek şiddetlenir. 

İlk aşama... 
Önce algınız azalır.
Sabrınız tükenir.
Olmadık yere sinirlenirsiniz.
Düşmeye devam ederse...
Sinirlenmeye yetecek şekeriniz kalmayınca karamsarlaşırsınız.
Kendinizi üzgün hissedersiniz. 
Hayattan beklentileriniz azalır.
Mutsuz olursunuz.
Kaygısı duymaya başlarsınız.
Ağlayabilirsiniz.
İyice düştüyse... 
Baş ağırsı oluşur.
Halsizleşirsiniz, düşünceleriniz karışır.
Mideniz bulanır, kusabilirsiniz.
Soğuk soğuk terlemeye başlarsınız.
Denge kaybınız olur. 
Görme bulanıklaşır.
Elleriniz titremeye başlar.
Dizinizin bağı çözülür, ayakta durmanız zorlaşır.
Renginiz solar, bayılabilirsiniz. 

Kan şekeri nasıl yönetilir?

Bu belirtilerin sizi nerede yakalacağı belli olmaz. Allah korusun direksiyonda ve ağır iş makinesiyle çalışıyorken de olabilir. Bu durum kazaları beraberinde getirir. Tüm bunları yaşamamak sizin elinizde. Kaliteli besinleri tercih etmeniz, dengeli beslenmeniz, sizi tüm bu olumsuzluklardan uzaklaştırır. 

İftarı ikiye bölün

Yukarıda konuştuğumuz gibi, kan şekerini hızlı yükselten ve çok çabuk düşüren besinlerden uzak durmak, birinci aşamadır. Bu besinleri sıklıkla tüketmemek ve yediğinizde de küçük porsiyonda almak, hepsini aynı gün yememek sizi korur. Ara öğün yapmak hayat kurtarır. Bunu Ramazan’da, iftarı ikiye bölerek, sonrasında 1 öğün daha ekleyerek, sahura kalkarak, toplamda 4 öğün beslenerek yapabilirsiniz.

Hangi besini tercih edeceksin?

Kan şekerinizi çabuk yükseltecek pirinç yerine bulguru tercih etmeniz, beyaz ekmek yerine çavdar almanız, meyve suyu yerine meyvenin kendisini yemeniz çok sağlıklı olacaktır. 

Hurma’ya da dikkat karpuza da…

Neredeyse şeker yemiş kadar kan şekerini yükselten meyveler; muz, üzüm, incir, kavun, karpuz ve hurmadır. Bunlar şeker dengenizi hızlı bozar ve sizi daha fazla yemeye iter. Hem kan şekeriniz, hem kilonuz yükselir.

Karpuzu nasıl yiyelim?

Şekerinizi hızlı yükseltecek, karbonhidrat ağırlıklı tüm bu besinleri dengelemeniz mümkün. İdeal öğün ve kan şekeri dengesini sağlamak için beraberinde mutlaka proteinli gıdalara yer vermelisiniz. 1 dilimi geçmeyecek karpuz porsiyonu yanında 1-2 dilim peynir eklemeniz işe yarar.

Karpuz Peynir ideal ara öğün

İftar veya sahur öğünü için hafif kalabilecek bu ikiliyi ya iftarın girizgâhı olarak ya iftardan 1 saat sonra ara öğünde ya da sahurda yanına omlet gibi takviyelerle tüketebilirsiniz. 

Öğün dengesi nasıl kurulur?

Her ana öğünde, tüm besin gruplarından dengeli şekilde almanız tabağınızı sağlıklı hale getirir. KARBONHİDRAT + PROTEİN + YAĞ + LİF şekerinizi dengeler.