Sevgili okurlarım, bu hafta sizlerle obezite cerrahisi hakkında merak ettiklerinizi paylaşacağım. Obezite ve cerrahisi önemli olduğu kadar uzun bir konu olması nedeniyle de iki haftalık bir yazı dizisi halinde konu ile ilgili bilinmesi gerekenleri yazacağım. Çünkü obezite cerrahisi günümüzde çok yaygınlaştı ve beraberinde birçok sorunu da getirdi. Gerçekten cerrahi ne zaman gerekli, nasıl olmalı ve kimler yapmalı gibi cevaplanması gereken birçok merak edilen konu var. Bu nedenle obezite ve cerrahisi hakkında merak ettiklerinize bir yazı dizisi haline getirdim.
TOPLUMUMUZUN YÜZDE 30’U OBEZ
Bugün obezite sadece bizim ülkemizde değil, tüm dünyada en önemli sağlık sorunu olmuştur. Son on yılda tüm dünyada obezite yüzde 10-30 arasında artış göstermektedir. Ülkemizde de 'Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması' raporuna göre toplumumuzun yaklaşık yüzde 30’u obezdir. Bildiğiniz gibi beslenme, doğumdan ölüme kadar devam eden hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. İlk doğduğumuz günden itibaren beslenme, büyüme ve gelişmemiz için gereklidir. Yeterli ve dengeli beslenme ile yaşamın devamı mümkündür. Ancak her şey gibi karın doyurmanın da bir dengesi olmalıdır. Sağlıklı bir yaşam için vücuda alınan enerji ile harcanan enerji dengeli olmalıdır. Günlük alınan kalori harcanan kaloriden fazla olursa, harcanmayan kalori vücutta yağ olarak depolanır. Obezitenin temelinde vücutta aşırı yağ birikmesi vardır. Dünya Sağlık Örgütü, obeziteyi 'sağlığı bozabilecek derecede, vücutta anormal ya da fazla yağ birikimi' olarak tanımlamıştır. Obezitenin tıbbi tanımı beden-kütle indeksine göre yapılır.
Beden-kütle indeksi nedir?
Kilo cinsinden vücut ağırlığının, metre cinsinden boya bölünmesi ile elde edilen birimdir. Bu indeks 25 in üzerindeyse fazla kilo, 30 un üzerindeyse obezite olarak tanımlanır.
Obezitenin yol açtığı sağlık problemleri nelerdir?
Obezite sadece tüm vücut sistemlerini etkilemez aynı zamanda psiko-sosyal problemlere de neden olur. Obezite sistemik bir hastalıktır. Kardiyak sistemden, endokrin sistemine kadar vücudun tüm sistemlerinde zararla oluşturur.
Erken ölümünde en önemli nedenleri arasındadır. Obezite nelere yol açar?
l Tip 2 dediğimiz şeker hastalığının en önemli nedenidir.
l İnsülin direncini artırır.
l Kanda kolesterol ve diğer lipid dediğimiz yağ oranlarını artırarak, kalp damar hastalıklarına yol açar.
l Yüksek tansiyona neden olur.
l Koroner kalp hastalığı.
l Damar sertliği.
l Safra kesesi hastalıkları.
l Nefes darlığı, astım ve solunum zorluğu.
l Felç.
l Bazı kanser türlerinde (kadınlarda meme, erkeklerde prostat, kalın bağırsak kanseri gibi).
l Bel fıtığı
l Batın üzerinde göbek ve kasıklarda fıtık riskini artırır.
l İskelet sisteminde problemlere yol açar.
l Kadınlarda aşırı kıllanma ve adet düzensizlikleri.
l Ameliyatları zorlaştırır ve yara iyileşmesinde gecikmeye neden olur
l Ruhsal sorunları ortaya çıkarır.
PEKİ, NEDENLERİ NELERDİR?
En önemli nedeni aşırı ve yanlış beslenmedir. Obezite de genetik etkinin olduğu gibi çevresel etkinin de payı büyüktür. Yaş, cinsiyet, yetersiz fiziksel aktivite, hormonal nedenler, kullanılan ilaçlar, fazla doğum, stres, aşırı alkol kullanımı, sosyo-ekonomik düzey en önemli nedenleridir. Obezitenin ileride ortaya çıkmaması için çocukluk çağındaki beslenme çok önemlidir. Yapılan çalışmalar, anne sütü almayanların, anne sütü alanlara göre ileride obeziteye yakalanma şansının artırdığını göstermektedir. Anne sütü yerine kullanılan mamaların miktarı ve kullanım şekli kadar içerikleri de
ŞİŞMAN MIYIM YOKSA OBEZ MİYİM?
Bunun için dünya sağlık örgütü beden kitle indeksi adı verilen ölçümü kullanmaktadır. Vücuttaki yağın miktarı ve dağılımı önemlidir. Erkek tipi dediğimiz obezite de yağ daha çok vücudun üst kısmında toplanmışken, kadın tipi obezitede ise yağ daha çok vücudun alt kısmında toplanmıştır. Bu beden kitle indeksi ortalama 18-25 arasındaysa normal, 25-30 arasındaysa şişman, 30'un üzerindeyse obez diye adlandırılır. Bel çevresinin ölçümü de obezite hakkında fikir verir. Bel kalça oranı kadında 0.85 in erkekte 1’den fazlaysa bu da obezite göstergesidir.
Sağlıkla kalın...
OBEZİTENİN TEDAVİSİ?
Gelelim günümüzün en güncel konusu olan obezitenin tedavisine. Şunu bilmek lazım ki, obezite olmadan korunma en önemlisidir. Obezite tedavisinde diyet anahtar roldür. Obezite cerrahisine karar vermeden önce kişinin durumu çok iyi değerlendirilmeli, tıbbi kriterler ortaya konulmalıdır. Cerrahide amaç, besinlerin sindirim sisteminde emilimlerini azaltmaktır. Bu amaçla birçok cerrahi yöntem uygulanmaktadır. Bunların bir kısmına bariatrik cerrahi de denir.
OBEZİTE CERRAHİSİ NEDİR?
Obezite cerrahisinde bugün en çok kullanılan yöntem sleeve gastrektomi dediğimiz, midenin yaklaşık yüzde 80-85’inin çıkarılma işlemidir. Bu amaçla temel besin alımı azalmakta, alınan besinlerden de oluşan kalori miktarı düşmektedir. 1950’li yıllarda denemiş ancak hastalarda fazla emilim bozukluğu, mineral ve elektrolit kaybı, vitamin emilim bozukluğunun ortaya çıkması ve cerrahinin zorluğu nedeniyle ara verilmiş ancak günümüzde, tıbbın ve gelişen teknolojinin cerrahideki etkileri nedeniyle son zamanlarda tekrar popülarite kazanmıştır.
"Cerrahi kimlere uygulanır?", "Hangi şartlarda yapılır, sonuçları nelerdir?", "Ameliyat nasıl olmaktadır?", "Ne kadar sürer?", "Ameliyat sonrası yaşam nasıl olmalı?" gibi sorularınıza önümüzdeki hafta cevaplandıracağım.