memgunes@hotmail.com
Sevgili okurlarım, polikliniklere en sık başvuran hasta grubu, hazımsızlık, mide ağrısı, yanma şikâyetleri olan hastalardır. Öyle ki tıpta dispepsi olarak adlandırdığımız bu grup, başvuranların neredeyse yarısını oluşturmaktadır.
Ülser sadece midede mi görülür?
Hayır, yemek borusundan kalın bağırsağa kadar sindirim sistemi dediğimiz, aldığımız gıdaların öğütüldüğü, emildiği ve iletildiği sistemin her yerinde görülebilir. Ancak en çok görüldüğü yer yemek borusuyla midenin birleştiği bölge, mide ve onikiparmak bağırsağıdır. Toplumda görülme sıklığı yüzde 10 civarındadır. Erkeklerde kadınlara nazaran görülme sıklığı daha fazladır. Yine sigara, aşırı alkol ve sık ağrı kesici kullananlarda görülme oranı daha yüksektir.
Mide ülseri neden oluşur?
Ülser basitçe yara demektir. Midenin iç yüzünü döşeyen hücrelerin bir kısmı asit ve pepsin salgılar. Buna karşı bir kısım hücreler de mide mukozasını koruyucu mukus dediğimiz salgılar üretir. İşte bu ikisi arasındaki denge bozulursa, asit mide dokusunun bir kısmını tahriş eder ve o bölgede yara oluşumuna neden olur. Bunun dışında bazı dış etkenler de ülsere neden olur. Bunlardan en önemlisi ‘Helicobacter Pylori’ isimli bir bakteridir. Bu bakteri midede bulunur ve çoğunlukla hiçbir belirti vermez. Dünya nüfusunun neredeyse yarısında vardır ve bulaşıcıdır. Doğrudan temasla kişiden kişiye bulaşabilir. Mide içi koruyucu mekanizma veya bağışıklık sistemi çöktüğünde bu bakteri mide mukozası için zararlı enzimleri aktive eder. Bunun dışında sigara, aşırı alkol, stres, romatizma ilaçları ve diğer ağrı kesici ilaç kullanımı, gazlı içecekler, hazmı zor gıdaların aşırı kullanılması, üzüntü ve sinir bozukluğu,
GASTRİTLE ÜLSER AYNI ŞEY Mİ?
Belirtileri nelerdir?
En önemli belirti ağrıdır. Ağrı karın ön yüzünde, göbek etrafında olup sırta vurabilir. Yanma, kazınma ve burkulma tarzındadır. Ağrıya, bulantı, kusma, şişkinlik eşlik edebilir ve iştahsızlığa yol açar.
Gastritle ülser aynı şey midir?
Gastrit kısaca mide dokusunun enflamasyonu dediğimiz iltihabi durumudur. Ülser gastritin yaraya dönüşmüş halidir. Gastrit ergenlik çağından itibaren hemen her yaşta görülür. 40 yaş civarı fazladır. Şikâyetleri, özellikle karın üst kısmı dediğimiz mideye uyan bölgede ağrı, şişkinlik, gaz hissi, bulantı ve zaman zaman da kusma, en önemli sebebi de kötü beslenme ve sigaradır.
Mide ülseriyle onikiparmak (duodenum) ülseri arasındaki fark nedir?
İkisi de ülserdir. Sadece ülserin yerleştiği yer farklıdır. Onikiparmak bağırsağı, midenin devamındaki ince bağırsağın yaklaşık 15 santimetrelik kısmına verilen isimdir. Mideyle bu onikiparmak bağırsağının birleştiği yerde bir kapakçık vardır. Yiyecekler buradan geçerek bağırsağın diğer bölümlerine ulaşır. Ancak ağrının şekli farklıdır. Mide ülserinde ağrı genellikle tok karnına görülürken, onikiparmak bağırsağındaki ülserde ağrı aç karnına görülür. Yani birisinde açlık, diğerinde tokluk ağrısı vardır. Onikiparmak ülseri, mide ülserine göre daha çok görülür. Onikiparmak bağırsağı ülseri erkeklerde daha fazladır ve en sık 30-50 yaşları arasında görülür. Mide ülseriyse kadınlarda daha fazladır ve
Ülserin yan etkileri nelerdir? Tedavi olmazsam ne olur?
En önemli yan etkisi kanama ve delinmedir. Mide delinmesi acil cerrahi gerektiren, tedavi edilmezse ölüme neden olabilecek kadar ciddi bir olaydır. Yine kanama da eğer durdurulamazsa, ameliyat gerektiren acil bir durumdur. Bunun dışında midedeki yerleşim yerine göre, midede tıkanmaya ve midenin arkasında bulunan pankreas denilen
TEŞHİS VE TEDAVİSİ
Teşhis nasıl konur?
Ülser tanısı koymak artık çok basittir. Önceden film ya da hastanın şikâyetiyle ezbere tanı konulurken bugün artık endoskopi yöntemiyle hem tanı konulmakta hem de bazı hastalıklarda tedavi de sağlanmaktadır. Gastroskopi yapılarak ülserin yeri tespit edilir ve biyopsi alınarak ülserin iyi ya da kötü huylu olduğu ortaya konur. Aynı zamanda ülsere neden olan bakterinin pozitif veya negatif olduğu da belirlenir. Ancak tedavi sonrası
bakterinin ortadan kaldırılıp kaldırılmadığı endoskopi dışında, kan, dışkı ve nefes testiyle de belli olur.
Ülserden kanser gelişir mi? Ülser iyi ya da kötü huylu olabilir mi?
Her iki sorununda cevabı maalesef evet… Ülser malign görünümlü olup biyopsi sonucu kanser gelebilir. Bu nedenle diyorum ki, lütfen endoskopi yaptırmaktan çekinmeyin.
Tedavisi nasıl?
Günümüzde artık geliştirilen ilaçlar sayesinde ülser ameliyatları tarihe karıştı. Eğer yapılan tetkiklerde Helicobacter Pylori dediğimiz bakteri pozitif çıkarsa, üçlü tedavi dediğimiz tedavi uygulanır, arkasından halk arasında mide koruyucu olarak bilinen proton pompası inhibitörü ilaçlarla tedaviye devam edilir. Toplam bir buçuk aylık tedaviyle sorun tamamen çözülür. Cerrahi tedavi ancak komplikasyonlarda uygulanır.
BUNLARA DİKKAT EDİN
Peki, beslenme nasıl olmalı ve nelere dikkat etmeliyiz?
Günümüzde artık katı diyet önerilmiyor ancak genel sağlık açısından da özellikle yağdan zengin gıdalardan ve yağda kızartılmış gıdalardan uzak durmakta fayda vardır.
Bunun dışında;
- Romatizma ağrılarında ve diğer ağrı tedavisinde kullanılan ağrı kesici ilaçlara karşı dikkatli olunmalı, uzun süre kullanımdan kaçınılmalı, gerekirse beraberinde mide koruyucu alınmalı.
- Sigara ülserin düşmanıdır, hemen bırakılmalı.
- Özellikle ağrı sıralarında alkolden uzak durulmalı.
- Aspirin türü ilaçlar kullanırken dikkatli olunmalı.
- Probiyotikli yoğurt kullanılmalı.
- Hızlı yemek yememeli ve yemekler ağızda iyice çiğnenmeli.
- Yatmadan önce yemek yenmemeli.
- Sabahları mutlaka ılık bir bardak su içilmeli.
- Yemekleri çok sıcak tüketmemeli.
- Stresten uzak durmalı.
Unutmayalım ki, her zorluğun arkasında bir kolaylık vardır. Genişlik sabırdandır. Sabır mutluluğun anahtarı ve umudun işaretidir. Elbette ki kötü günler geçecek. Umut ve sabırla yolculuk ederseniz gideceğiniz yere daha kolay varırsınız. Pes etmeyin, Çözüm ve mutluluk ancak nedeniniz varsa mümkündür. Yürek duyarlı olursa, beynin fırtınası çok olur. Yüreğinizdeki feryatları dizginlemeniz dileğiyle sevgi, saygı ve hürmetlerimi arz ediyorum. Sağlıkla kalın...