Meyve çekirdeği apandisit nedeni olabilir!

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Emin Güneş

memgunes@hotmail.com

Sevgili okurlarım, bu hafta sizlerle, karın ağrısı şikâyetiyle acil servise en sık başvuru nedeni olan, akut apandisiti anlatacağım. Apendiks, kalın bağırsakla ince bağırsağın birleşim yerinde bulunan, yaklaşık 5-10 santimetre uzunluğunda ve karın içinde pozisyonu en değişken organdır. Bu organın iltihaplanmasına “apandisit” adı verilir. Akut apandisit görülme riski erkeklerde yüzde 15, kadınlarda yüzde 25-30 arasındadır. Yine 1 yaş üstü çocuklarda en sık travmaya bağlı olmayan karın ağrısı nedenidir. Gebelikte de en sık acil cerrahi nedenidir. 


Neler apandisite neden olur?

Apendiksin iltihaplanmasının altında lümeninin tıkanması yatar. Lümenin tıkanmasının en sık görülen nedeni bağırsak içindeki fekalit denilen taşlaşmış dışkılar, çıkarılmadan yutulmuş meyve çekirdekleri, parazitler, bağırsağa düşmüş safra taşları ya da tümöral oluşumlardır.

Apandisitin belirtileri nelerdir?

Karın ağrısı apandisitin en önemli belirtisidir. Öyle ki tarif edilen karın ağrısı tek başına apandisit tanısı koymaya neden olabilir. Karın ağrısı ilk olarak göbek etrafında başlar ve künt tarzdadır. Ortalama 4-6 saat sonra ağrı karın sağ alt kadrana lokalize olur ve şiddetlenmeye başlar. Ağrı süreklidir ve genellikle ağrı kesiciye cevap vermez. Hastaların yüzde 75’inde ağrıyla beraber bulantı ve kusma vardır. Kusmalar şiddetli değildir ancak çocuklarda olduğunda dikkat edilmelidir. Kusmalar ağrılardan sonra ortaya çıkar. Eğer önce kusma sonra ağrı olmuşsa genellikle bu akut apandisit değildir. Diğer önemli belirti de iştahsızlıktır. Neredeyse hastaların tamamında ağrıdan önce ortaya çıkar. Genellikle orta derecede ateş vardır. Ateş 38 derecenin üzerine çıkmaz ancak yine çocuklarda 38 derecenin üzerinde ateş çok önemlidir. Apendiksin delinmesi gibi geç kalınmaya bağlı bir komplikasyon sonucu gelişmiş olabilir. Hastalarda hafif bir taşikardi vardır ve genellikle karnı geren hareketlerden kaçınırlar. Ağrı hareketle arttığından hastalar genellikle cenin pozisyonu dediğimiz bacaklar karna çekili pozisyonda rahat ederler.

Tanı nasıl konur?

Apandisit tanısı hastanın ağrıyı tarif etmesi ve bir genel cerrahi uzmanı tarafından yapılan basit bir fizik muayeneyle konur. Ancak gereksiz apandisit ameliyatlarını önlemek için özellikle karın ultrasonografisi önemlidir. Yapılan ultrasonografi ve şüpheli durumlardaki batın tomografisiyle son zamanlarda gereksiz apandisit ameliyatları önlenmiştir.

Apandisit ağrısını taklit eden diğer karın ağrısı nedenleri nelerdir?

- Kadınlarda adet sancıları ve yumurtalık iltihapları, 

- İltihabi bağırsak hastalıkları,

- Böbrek taşları,

- İdrar yolu enfeksiyonları,

- Karın içi apseler,

- Kas-iskelet sistemi hastalıkları,

- Bazı damarsal hastalıklar ( yumurtalık toplardamar tıkanması...

Apandisite zamanında müdahale edilmezse ne olur?

Gerek hastanın hastaneye başvuru sürecindeki gecikme gerekse tanı ve müdahaledeki gecikme apendikste delinmeye sebep olup iltihabın karın boşluğuna yayılmasıyla sonuçlanabilir. Apandisit perforasyonu adı verilen bu durum özellikle çocuklarda ölümle sonuçlanabilen ciddi sonuçlar doğurabilir. Yetişkinlerdeyse cerrahi müdahaleyi zorlaştırıp sepsis adı verilen iltihabın kan yoluyla tüm vücuda yayılmasıyla sonuçlanabilir. Bu nedenle hastaların karın ağrısı şikâyetlerinde en yakın sağlık merkezine başvuruları önem taşır.

Tedavi nasıl olur?

Apandisitin kesin tedavisi cerrahidir. Apendektomi adı verilen apendiksin çıkarılması işlemi erken cerrahi uygulandığında apandisitin diğer komplikasyonları önlenmiş olur. Ortalama hastalar ameliyat sonrası aynı gün ya da ertesi gün taburcu olurlar. Birkaç gün sonra da normal hayatlarına devam edebilirler. Günümüzde artık apandisit 
cerrahisi açık yapılabildiği gibi laparoskopik denilen kapalı yöntemle de yaygın şekilde yapılmaktadır.

Unutmayalım ki; ancak sevdiğiniz kadar sevilirsiniz, üzdüğünüz kadar üzülürsünüz. Sevgide de, iyilikte de adil olmak gerekir. Adil olmak eşit bakmak değildir. Hakkı hak edene vermektir. Adil olmak iyi olmaktan daha zordur. Adalet kâinatın ruhudur ve o ruh da sizin içinizdeki gerçektir. Ve yine unutmayın ki; özür dilemek, sizin haksız olduğunuz anlamına gelmez. Karşınızdaki insana verdiğiniz değerin egonuzdan yüksek olduğunu gösterir. Sağlıkla kalın…