Karatay da olsan karbonhidrat alacaksın

seren.aksus@diyetaktif.com

Diyet yaparken en sık yapılan hatalardan biri karbonhidrat alımını çok aza indirmek. Uzun süre bu şekilde beslenenlerde, duygu durum bozuklukları, agresyon görülmesi kaçınılmaz. Peki, diyet yaparken nelere dikkat etmeliyiz, karbonhidratı ne sıklıkta almalıyız? Hepsi ve daha fazlası yazımızda. 

Herkesin, hatta Karatay’ın bile karbonhidrata ihtiyacı vardır. Bu diyetisyen olmayı veya kardiyoloji profesörü olmayı gerektirmeyen, ilk okullarda bile öğretilen çok temel bir beslenme bilgisidir. 

Yeterli ve dengeli bir beslenme ancak, tüm besin öğelerinin ideal dağılımıyla olur. Örneğin günde 2.000 kalori harcayan bir metabolizmaya sahipseniz, bunun en azından yarısı yani 1.000 kalorisi karbonhidrat olmak zorunda. Bunu sağlamanın çeşitli yolları var. En doğalı ve sağlıklısı; tam tahıl ürünleri, sebze ve meyvelerden bu ihtiyacı karşılamak. Hatta ve mümkünse doğal yapılarında karbonhidrat olan protein ürünleri süt, yoğurt, ayran, kefir gibi ürünlerle de, bu ihtiyacın az da olsa bir kısmı karşılanabilir. 

KARBONHİDRATLAR NE İŞE YARAR?

Karbonhidratlar vücudun ana yakıtıdır. Arabanın benizini gibi… Arabaya benzin vermem diyebilir misiniz? Hayır, diyemezsiniz. Daha doğrusu derseniz o araba gitmez. İnsan vücududa aynı şekilde. Vücutta acil durumlarda kullanılmak üzere, çok az miktarda depo karbonhidrat (Glikojen) vardır. Yetişkin insan vücudunun ancak yüzde 1’i karbonhidrattan oluşur. Bu yüzden günlük zihin ve beden işlevlerinin sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için, besinlerle karbonhidrat alımı zorunludur. Aksi takdirde, asık suratlı, sinirli, yüzü gülmeyen, agresif birine dönüşmeniz kaçınılmaz. Yetersiz karbonhidrat alımı algıyıda, konsantrasyonuda, hafızayıda olumsuz etkiler. Çevrenizdekilerin söylediklerini, ikazları anlamaz, uyarıları fark etmez tehlikeye doğru son sürat devam edersiniz. Evde eşinizi, işte mesai arkadaşınızı veya müşterinizi anlamakta zorlanır, iletişim sorunu yaşarsınız.  Beyninin çalışması için illa ki karbonhidrat gerekir. Beyin dediğiniz yönetici organ bir tek glukozla çalışır. Başka yakıt kullanmaz. Haliyle yetersiz karbonhidrat alımı beyninizin algıyı direkt olarak kapatmasına neden olur. Tabi bir de bedeniniz var. Hareket ediyorsunuz, günlük ev işi, yürüyüş belki de ilave spor yapıyorsunuz. Bunun içinde yine enerji, yani karbonhidrat gerekir. Alın size bir neden daha… Gördüğünüz üzere, bu yoruma açık bir konu değildir. Olurda düşük karbonhidrat alımında ısrar ederseniz, yukarıda konuştuğumuz üzere beyin önce algıyı, sonra bedeni kapatır. Tüm bunları sizi korumak için yapar. Yani kan şekeriniz kritik sınıra inince, daha fazla zarar görmeyin diye sizi bayıltır. Çünkü bilir ki, siz hareket ettikçe kan şekeriniz daha da düşecek, bu defa hayati tehlike doğacak, bu sebeple bu riske hiç girmez. Siz bayıldıktan sonra kendinizi toparlayınca yeniden ayılırsınız. Toparlama evresiyse depodan (karaciğerdeki glikojen) glikoz teminiyle olur. Beyin, sistemi açmak için uygun gördüğü kan şekeri seviyesine getirince, sistem yeniden açılır ve ayılırsınız. 

TAHILLAR TÜRK TOPLUMUNUN TEMEL BESİNİDİR

Tam tahıllı ürünler; vitaminler, mineraller ve karbonhidratlar bakımından oldukça zengindir. Özellikle B12 hariç vitaminleri, yoğun miktarda B vitamin içerirler. B grubu vitaminleri çoğunlukla kabuk üzerinde bulunur. Bu yüzden saflaştırılmamış (tam) tahıl kullanımı önemli. Kabuk kısmı ayrıca lif oluşturacağından bağırsak hareketlerini de düzenler. Düzenli olarak büyük tuvalete çıkmanıza yardımcı olur. En önemli faydalarından biri kan şekerini yavaşça yükseltmesi. Tahıl ve çay şekeri ürünleri gibi, kan şekerini bir anda yükseltip, bir anda düşürmez ve bir sonraki öğüne kadar kan şekerinizi dengede ve sizi de tok tutar… Bu nedenle her öğünde mutlaka sağlıklı bir karbonhidrat kaynağı tüketmelisiniz. 

SAĞLIKLI KARBONHİDRAT KAYNAKLARI NELERDİR?

- Tahıllar