Hüznün kenti Saraybosna

Abdurrahman Cüneyd Fidancı
acuneyd@gmail.com

Sonbaharın tüm güzelliklerini yaşayabileceğiniz, son yıllarda başta Türkiye olmak üzere her ülkeden büyük rağbet gören mağrur ve hüzünlü, ayrılırken bile hemen özleyeceğiniz bir kent Saraybosna…

Osmanlı’nın yüzyıllar hüküm sürdüğü bu topraklar, gezginler için çok güzel bir gezi rotası… Balkan turu için merkezi konumda olması gezi rağbetini artıran en önemli unsur şüphesiz. Vizesiz gidebileceğiniz Saraybosna’da sizi sanki Anadolu’nun herhangi bir ilindeki gibi küçük bir havaalanı karşılıyor. Miljacka nehri eteklerine kurulmuş, nehir boyunca iki yakayı birbirine bağlayan çok sayıda köprü size bolca fotoğraf çektirecek. Bunlardan en ünlüsüyse Latin Köprüsü. 1914 yılında Franz Ferdinand’ın bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesiyle I. Dünya Savaşı’nın başlamasına sebep 

olan ünlü köprü. Üzerinden geçerken çocukluğumuzda öğretilen bu olayın canlandığını hissedeceksiniz. Hemen yanı başında Saraybosna Müzesi var. Burada hem Saraybosna tarihini yansıtan eserler hem de suikastıyla ilgili görsel eşyalar sergileniyor.
SAVAŞIN ACI İZLERİ
Bosna Savaşı sonrası kendini toparlamaya çalışıyor kent. Ama hâlâ kötü anıları üzerinden atamamış. Saraybosna’da unutamayacağınız en önemli kare binalardaki mermi izleri… Zaten o acı günleri unutmamak için izlerin 
çoğu silinmemiş. Biz bunları unutmadan Saraybosna’nın güzelliklerini yansıtmaya devam edelim.
BAŞÇARŞI    
Saraybosna’nın kalbinin attığı, halkın buluşma noktası. Şehrin ana caddesi burada. Osmanlı mimarisini yansıtan eserlerle, camilerle ve çeşmelerle donatılmış, Başçarşı meydanında iki musluğundan coşkuyla su akıtan çeşmeden mutlaka su içmelisiniz. Çünkü bu suyu içenin bir daha Saraybosna’ya geleceğine inanılır. 1753 yılında Mehmet Paşa tarafından yapılan Sebil ise Saraybosna’nın sembolü. 


SONSUZ ATEŞ
Şehrin ana caddesi Ferhadiye üzerinde, Hristiyanlar için önemli bir tarihi eser olan St. Anthony Katerdali’ni gördükten sonra, cadde bitimiyle Mareşal Tito caddesinin kesiştiği noktada acı dolu yılları hatırlatan bir anıt. II. Dünya savaşında ölen sivil ve askerlerin anısına sonsuza dek yanacak ateş düşüncesiyle 1946 yılında yapılmış 
ve Bosna savaşının yaşandığı 1991-1993 yılları hariç hiç sönmemiş.  
MOSTAR KÖPRÜSÜ
Saraybosna’nın en önemli sembolü. Görür görmez heyecan uyandıran köprü, 1566 yılında Mimar Sinan’ın talebesi Mimar Hayreddin tarafından yapılmış. Hediyelik eşya satan dükkânların arasından geçerek varıyorsunuz. Girişte, köprünün hikâyesini anlatan bir belgesel izleyebileceğiniz, hatıra eşya alabilciğiniz bir müze yer alıyor. 24 metre yüksekliğinde, 30 metre uzunluğunda ve 4 metre genişliğinde olan köprü, 1993 yılında Sırplar tarafından yıkılmış, daha sonra UNESCO ve Dünya Bankası’nın yanı sıra Türkiye’nin önemli desteğiyle yeniden aslına uygun olarak yapılmış. 
BLAGAY ALPERENLER TEKKESİ
Buna Nehri'nin doğduğu yerde, 15.yüzyılda dağların yamacında kurulmuş bir tekke. Huzur veren su sesini dinleyerek dinlenebileceğiniz hayranlık uyandıran bir yer. Osmanlı mimarisinde yapılmış ahşap binanın yanında, Sarı Saltuk olarak bilinen, Fatih Sultan Mehmet’in oğlu Cem Sultan’ın himayesinde derlenen Saltukname adıyla da bilinen halk efsanesinin kahramanın mezarı da yer alıyor.
UMUT TÜNELİ
Saraybosna’nın savaş yıllarında dünyaya açılan tek umut kapısı. Diğer adıyla Hayat Tüneli. Aliya İzzetbegoviç ve şehitlere dair kişisel eşyaların yanı sıra savaş yıllarında kullanılan 
silahlar, belgeler sergileniyor. 
ALİYA İZZETBEGOVİÇ
Hakkında, “Tarih sahnesinden silinmekte olan Bosna’yı ayakta tutmayı başarmış, küllerinden yeni bir devlet ve daha şuurlu, daha çalışkan bir millet doğurmuş olan bir tarih abidesidir” denilen Bosna Hersek devletinin ilk devlet başkanıdır Aliya İzzetbegoviç. “Benim yanım onların yanıdır” dediği şehitlerin mezarlarının yer aldığı  ‘Şehitler Mezarlığı’nı ziyaret etmeden dönmemek gerekir. Başçarşı’ya yürüme mesafesindedir. Ayrıca vaktiniz olursa mutlaka, bir gecede binlerce masum insanın şehit edildiği Srebrenitca Şehitliği’ni ziyaret etmenizi öneririm. Bosna hem aklınızda hem kalbinizde kalacak.

Dikkatimi çekenler
l Hüzün, hüzün, hüzün…
l Beykoz Belediyesi, Ümraniye Belediyesi’nin destekleri.
l TİKA, Yunus Emre ve Saraybosna Üniversitesi’nin başarılı çalışmaları.
l Diğer taraftaysa hayata tutunmaya çalışan insanların yaşama sevinci.
l Her tarafta savaş yıllarından kalma mermi izlerinin olduğu duvarlar.
l Misafirperverlik ve sıcaklığıyla kendinizi hiç yabancı hissetmeyeceksiniz.
l Okuma yazma oranı oldukça yüksek.
l Tramvaylar eski ve bakımsız.
l Yemyeşil vadiler, tepeler, dağ etekleri, kavisli yollar.
l Ünlü Boşnak böreği, mantısı ve ünlü köftesi Cevabi.
l Başçarşı’da yorgunluk atacağınız Boşnak kahvesi .
l Bakırcılar caddesini mutlaka gezin bir hatıra alın.
l Mostar çevresindeki dükkânlarda kuşatma dönemi ile komünist yıllarından kalma hatıra eşyalar.
l Bosna Hersek’in ünlü Osmanlı Köyü Poçitel’i mutlaka görmelisiniz.
l Tarihi Mostar Köprüsü'nde gençler sevdikleri için cesaretlerini kanıtlamak için suya atlarlarmış.