TEOG sınavına sayılı günler kala hem öğrencileri hem de ebeveynleri heyecan kadar sınav kaygısı da sarmaya başladı. Ancak içinizi ferah tutun çünkü uzmanlara göre kişiyi öğrenmeye ve bir amaç edinmeye motive eden sınav kaygısı faydalı ve gerekli. Esas sorun öğrencinin aşırı kaygı duyması. Hedef Psikolojik Danışmanlık ve Eğitim Merkezi’nden Uzman Psikolog Yegan Sasık Özcan, sınav kaygısıyla baş etmenin yollarını anlattı.
SIKINTILAR ATLATILABİLİR
Söyleyeceklerim hem gençlere hem de gençlerin yakınlarına. Unutmayalım ki bu süreç içinde kaygı düzeyinin yükselmesine neden olan başlıca faktörlerden biri de gencin yakın çevresi, ailesinin beklentileri ve sergiledikleri tutumlardır. Gençler; bence öncelikle şu soruyu kendinize sormalısınız. Yanıtını aradığınız yolda da sıkıntılarınız varsa bir profesyonelden destek alarak konforunuzu artırabilirsiniz. “Yaşadığınız duygu durumunu en iyi tanımlayan cümle nedir?” Örneğin; sınava girmek mi, başarısız olmak mı sizi rahatsız hissettiren yoksa her ikisi de aynı sonuca mı bağlanıyor? Ya anne ve babalarınız ne istiyor? Onların ne düşündüğünü önemsiyor musunuz? Her ne olarak çerçevelendirilse de aslında yaşanılan durum ve beraberinde getirdiği sıkıntılar kişilerde hemen hemen aynıdır. Sınava veya sözlüye girmeden önce çarpıntı, terleme, titreme ve heyecanlanma gibi. Elbette sınav ve sene içindeki sözlülerde performans göstermekte olan siz öğrenciler içinden gerçekten çalışmış, çaba sarf etmiş olanlarda bu belirtilerin görülme olasılığı daha az, ancak hiç yok da değil. Burada da ailelere sözüm; siz anne ve babalar sadece bu gibi kritik senelerde değil, yaşamınız boyunca huzurlu; çocukların sevildiklerini hissettiği bir yuva düzeni sağlayabilirseniz, sıkıntılar kısa süreli ve atlatılabilir olacaktır.
GENÇLERE ÖNERİLER:
l Kendinizi tanıyın.
SORULARI DİKKATLİ OKUYUN
l Planlı ve programlı ders çalışma sınava yeterince ve zamanında çalışmanızı sağlar.
l Sınavdan bir iki gün önce ders çalışmayı bırakabilirsiniz.
l Sınav gecesi yeterince uyumaya çalışın ve sınavdan önce fazla ve dokunacak yiyeceklerden uzak durun.
l Olumlu ve gerçekçi şeyler düşünmeye çalışın. Sonuç her ne olursa olsun ailem beni seviyor. Elimden geleni yapacağım. Bu sınav için hazırım.
l Sınava en iyi yapabildiğiniz bölüm ve sorulardan başlayın.
l Yapamadığınız sorulara çok zaman ayırmayın. Onları sona bırakın.
AİLELER ÇOCUKLARINIZI İYİ TANIYIN
l Çocuğunuzu iyi tanıyın. Neyi başarabilir, nelerden hoşlanır yaklaşık tahminleriniz olsun.
l Hiçbir zaman çocuğunuzu bir başka çocukla kıyaslamayın.
l Yıkıcı değil yapıcı olun.
l Hiçbir şeyde aşırıya kaçmayın. Sınav senesi diye aşırı övgü veya düzen değişimine lüzum yok. Her zamanki gibi yaşayın.
l Çocuğunuzu sevin ve onu koşulsuz kabul edip, beğendiğinizi hissettirin.
l Sınav ve sınava hazırlık öğrencinin sorumluluğundadır, sizin değil. Ancak bu durum, yukarıda öğrencilere yönelik önerilerimde yer alan; plan yapabilme ve odaklanma, dikkat gibi alanlarda desteğe ihtiyacı olan öğrenciler için geçerli değildir. Bu gibi durumlarda bir uzmanın sizleri bilgilendirmesi ve yönlendirmesi eşliğinde, çocuğunuza yol gösterebilir,
destek olabilir, hatırlatmalar yapabilirsiniz.
l Ev ve aile ortamında konuşulan tek konunun “sınav”, “sınav sonucu” ve “hedefler” olmamasına dikkat edin. Elbette
önemli bir konu ve bahsi geçecek, ancak hassas olmaya ve çocuğunuzu sıkmamaya, endişelendirmemeye gayret edin.
l Fikirlerinizi paylaşabilirsiniz, fakat düşüncelerinizi çocuklarınıza kabul ettirme sevdasından vazgeçmelisiniz!
l Kaygı bulaşıcı bir duygudur. Çocuklar sadece duyduklarıyla değil gördükleriyle de öğrenirler ve uygularlar. Yapıcı düşünerek kaygınızı kontrol altında tutmaya çalışın.
SINAV KAYGISININ BELİRTİLERIİ
l Felaket yorumları içeren düşünceler, unutkanlık, dikkati toplayamama, konuları hatırlamakta güçlük gibi zihinsel belirtiler.
l Gerginlik, sinirlilik, karamsarlık korku hali, panik, kontrolü yitirme hissi, güvensizlik, çaresizlik ve heyecan gibi duygusal belirtiler.
l Kaçma (ders çalışmayı bırakma, sınavı yarıda bırakma), kaçınma (ders çalışmayı erteleme, sınava girmeme) gibi davranışsal belirtiler.