ramazan@ramazanbingol.com
Bakmayın yağmura, çamura, kara bulutlara… Bahar geliyor! Çağlalar söylüyor… Bahar bir geldi, bir gitti telaffuzları kulaklara çalınırken doğa da bu karışıklıktan nasibini almış durumda. Mevsimi nisan olan ve sanırım bahara en az bizim kadar sabırsızlanan çağla, marketlerdeki yerini aldı.
Şehirlerde baharı hissetmek zor…
Eskiler meyve çiçeklerine “bahar” der. Zamanı takvimden değil, ağaçların dilinden öğrenir. Meyve ağaçlarının çiçeklerine bakarak baharı duyar. Evlerin küçük bahçelerinde, mahalle aralarında hatta sokakların bir köşesinde, birçok farklı meyve ağacını yaşatır, yeşeren ağaçlarda doğayı, zamanı anlamlandırır. Şimdilerde şehirlerde baharı hissetmek, etrafta meyve ağacı görmek zor. Şükür ki hala bir yerlerde bu lezzetleri bin bir emekle üretip onlardan mahrum kalmamamızı sağlamak için sofralarımıza ulaştıranlar var.
Çağlanın doğuşu
Çağla, olmamış badem, olmamış bitki, sert çekirdekli , kayısı ve badem gibi meyvelerin yeşil ve körpe haline verilen addır. Ama daha çok badem için kullanılır. En erken yenebilen meyvelerdendir. Yaz ve kış aylarında olduğu gibi baharın gelişini de haber veren birkaç meyveden biridir… Çiçekleriyle doğaya bir gelin izlenimi veren çağlanın mevsimi çok kısadır. Ancak birkaç hafta sürer, göz açıp kapayıncaya kadar biter. Büyük şehirlerde piyasaya sunulur. Meyvesi yaz boyunca giderek büyür ve olgunlaşır, sertleşir. Çekirdeğinin içi besin değeri yüksek bir kuruyemiş olarak da tüketilir. Sezonun ilk meyvesi olması nedeniyle olgunundan daha çok para ediyor ve ilk olarak süper marketlerde yerini alıyor. Ancak pazara inmesi an meselesi.
Bir yıllık bekleyişin yirmi günlük sefası…
Çağla o kadar kıymetli ki, bir yıl süren bir beklemenin ardından sadece 20 gün tadını çıkartabilirsiniz. Bu süre içinde bu güzelim lezzetten nasiplenemezseniz halk değimiyle kartlaşan çağlalarla karşı karşıya kalırsınız. O yüzden çağla mevsimini iyi değerlendirin. Hatta öyle bir değerlendirin ki sadece tuz ekleyip yemekle kalmayın. Ana öğünlerinizde, kahvaltılarınız da, turşularınızda da mutlaka deneyin. Salatayla harmanlayın. Yeşil mercimekle birlikteliğinden kusursuz bir tat çıkarın. Balık buğulamalarınıza farklı bir boyut kazandırın… Böylelikle hem lezzetinden hem de sayısız faydasından yararlanın.
Kilolardan kurtulun…
Çağla, metabolizma hızlandırma özelliğine sahip. Ara öğün olarak kullanırsanız kilo verebilirsiniz. Antioksidan olarak da tüketebilirsiniz. Bağırsak florası bozulmuş kişilerin kullanması sağlıklı kişilerdekinden çok daha önemli. Yoğun lif iyi bakteri üretimi için harika bir besin kaynağı olduğunu gösteriyor. Ayrıca C vitamini eksikliklerini gideriyor. Kalp ve damar sağlığının korunması açısından da tüketilebilecek bir meyve olmasının yanı sıra, kalp ve damar hastalığı olan kişiler için de öneriliyor.
Osmanlı’da reçel de ön plana çıkıyor
Osmanlı mutfağı şüphesiz en nadide sebze ve meyvelerin hakkını vererek işlendiği bir mutfak. Her mevsim birbirinden farklı türlerde, farklı kullanımlarda rengârenk sebze ve meyveler görmek mümkün. Bunlardan biri de reçel. Reçel Osmanlı’da önemli bir yer tutuyor. Hemen hemen her çeşidine rastlamak mümkün. Hatta o dönemde her evde yapılan reçellerin çarşı, pazardan temin edilmesi hanımlar için ayıp sayılıyor. Ayrıca o dönemde padişahlara özel reçeller yapılıyor. Bunlar arsında özellikle gülbeşeker, hurma, elma, armut, turunç, ceviz, vişne, kızılcık, şeftali, kavun, kabak, patlıcan, ağaç kavunu, muşmula, ayva, mürekkep reçeli, hünnap, kayısı, karpuz, limon, limon-i frengi reçelinin yanı sıra çağla bademi reçeli yer alıyor.
ÇAĞLA SALATASI'NIN TARİFİ
Malzemeler:
- 500 gr. çağla
- 2 su bardağı yoğurt
- 2-3 yemek kaşığı zeytinyağı
- 2 iri diş sarımsak
- Kırmızı pul biber
- İsteğe göre ceviz içi
- Tuz
Yapılışı:
Çağlaları yıkayın ve saplarından ayrın varsa rondoda iyice parçalayın (yoksa havanda da dövebilirsiniz). Sarımsakları içine biraz tuz ekleyerek ezin ve yoğurda karıştırın.Parçalanan çağlaları servis tabağına alın ve sarımsaklı yoğurt katarak iyice karıştırın.Kaşık yardımıylae salatanın üzerini düzeltin. Cezve ya da küçük bir tavada zeytinyağı kızdırın ve kırmızıbiber ekleyerek kavurun.Salatanın üzerine kızdırdığınız yağı gezdirin ve servis yapın.