SÜMER DEMİRCİLER
Avrupa'da elektrikli otomobillere verilen teşvikler büyük ölçüde sıfırlanınca satışlar da hızla düşmeye başladı. AB genelinde yeni otomobillerin satışları artarken elektrikli modellere talep azalıyor. JATO Dynamics'in yeni verilerine göre, 2023'ün ilk yarısında 6,56 milyon adet olan Avrupa'daki yeni araç tescil sayısı, 2024'ün aynı döneminde yüzde 4,4 artarak 6,85 milyona çıktı. Satılan elektrikli otomobil sayısı yüzde iki artarak toplam 949.981 adede ulaştı. Bu da elektrikli otomobillerin pazar payının yüzde 0,3 düşerek yüzde 13,9'a gerilediği anlamına geliyor.
EK VERGİ FİYATI YÜKSELTTİ
Avrupa'daki elektrikli araç satışları Temmuz 2024'te yıllık bazda yüzde 6 düştü. Temmuzda 139 bin 300 adet elektrikli araç satışı gerçekleşirken AB genelinde elektrikli araçların pazar payı yüzde 14,6'dan yüzde 13,5'e geriledi. Analistler elektrikli otomobil satışlarındaki düşüşün verilen teşviklerin azaltılmasının etkili olduğunu açıklarken, AB ve İngiltere pazarında Çin üretimi modellere getirilen ek vergilerin de yükselen fiyatlar yüzünden satışları düşürdüğünü belirtiyor.
AB'DE FARK YÜZDE 20
Elektrikli otomobillere veriler teşvik ve fiyat indirimleri sıfırlanınca içten yanmalı modellerle aralarındaki makas da açılmaya başlandı. Avrupa genelinde aynı markanın elektrikli modelleri içten yanmalı modellerinden ortalama yüzde 20 daha yüksek fiyata satılıyor. Bu da uzun süredir indirim ve fiyat avantajlarına alışık Avrupalı tüketicilerin alım kararını olumsuz yönde etkiliyor.
ÖTV ORANI ETKİLİ
AB genelindeki büyük pazarlarda sıfır km otomobiller üzerinde sadece yüzde 18-19 KDV vergi yükü bulunuyor. Ülkemizdeyse yüzde 20 KDV ile birlikte uygulanan ÖTV fiyatı büyük ölçüde belirliyor. İçten yanmalı modellerde şu anda ÖVT oranı matrahlar uzun süredir güncellenmediği için yüzde 80'den başlayıp, fiyat ve motor hacmine göre yüzde 220'ye kadar yükseliyor. Tümüyle elektrikli modellerde KDV oranı aynı kalırken ÖTV dilimleri aracın vergisiz fiyatı ve motor gücüne göre yüzde 10'dan başlayıp, 40, 50 ve yüzde 60 olarak uygulanıyor. Bu da aynı markanın aynı sınıftaki elektrikli modelinin içten yanmalı motora kıyasla yüzde 80 daha uygun fiyatla satılabilmesini sağlıyor.
Avrupa'da teşvikler bitince elektrikliler benzinlilerden yüzde 20 daha yüksek fiyata satılıyor. Türkiye'deyse matrahlar güncellenmeyince içten yanmalılardaki ÖTV yüzde 85'ten, elektriklilerde yüzde 10'dan başlıyor.
VERGİSİZ YARI YARIYA VERGİYLE BAŞA BAŞ
İçten yanmalı motorlu otomobillerde elektrikler arasında ÖTV'den kaynaklanan fiyat avantajındaki çarpıcı örneklerden birini de pazarın çok satan modelleri Fiat Egea ve Tesla Model Y fiyatı oluşturuyor. Tofaş Bursa fabrikasında üretilen Fiat Egea'nın en yüksek fiyatlı modeli Cross Wagon Lounge 1.5 T4 Hibrit 130 HP AT'nin yaklaşık 800 bin TL olan vergisiz fiyatı, Tesla'nın düşük fiyatlı modelinin vergisiz fiyatından (arkadan çekiş 455 km menzil- 1 milyon 352 bin TL) neredeyse yüzde 80 daha ucuz. Fiat Egea'ya yüzde 20 KDV ve yüzde 80 ÖTV eklenince fiyatı 1.6 milyon TL'ye çıkarken, Tesla'ya yüzde 20 KDV, yüzde 10 ÖTV eklenince fiyatı 1.79 milyon TL'ye çıkıp neredeyse eşitleniyor. Bursalı Egaa ile Almanya'dan gelen Tesla arasındaki fark ÖTV nedeniyle kapanıyor.