SÜMER DEMİRCİLER
T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından 29 Kasım 2023 tarihinde çıkarılan "Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ" ile Avrupa Birliği menşeili ve Serbest Ticaret Anlaşmaları ile ülkemize ithal edilen araçlar haricindeki tüm elektrikli araçların ithalatı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya yetki verdiği kurumca düzenlenen "izin belgesine" bağlı hale getirilmişti. 29 Aralık 2023 tarihinde herhangi bir değişiklik yapılmadan devreye giren yeni uygulamayla birlikte elektrikli otomobil dünyasında da yeni bir dönem başladı. Tebliğ ile distribütörlerin 7 bölgede 20 adet, kendi sahibi olduğu servise sahip olma şartı getirildi. Ayrıca tüm markaların en az 40 çalışan ile bir çağrı merkezi sahibi olmasını da zorunlu tutuldu. Tebliğ öncesinde ithalat iznini alarak satışına başlanmış marka ve modeller için ithalat izin belgesinin temini için verilen süre de uzatılmadı. Tebliğin yayın ve uygulama tarihi arasındaki 30 günlük sürede markalar şartları yerine getiremeyince, özellikle Çin'den yapılan elektrikli otomobil ithalatı yılbaşından itibaren kesildi.
ÜRETİM YERİ ÖNEMLİ
AB ve STA anlaşması yapılan ülkeler dışında, Çin, Vietnam, Meksika, Güney Afrika, Japonya gibi ülkelerden ülkemize giriş yapacak yüzde 100 elektrikli araçlar (benzinli motoru jeneratör olarak kullanan uzatılmış menzilli araçlar da dahil) markalar yılbaşından beri izin belgesi alamadığı için araç getiremedi. Yeni düzenlemede marka dışında, aracın üretim yeri kritik önem taşıyor. Örneğin ABD'li Tesla, Türkiye pazarında sattığı Model Y'yi Almanya fabrikasında üretip getirdiği için izin belgesine gerek duymadan satış yapabiliyor. Tam tersi bir Alman veya Fransız markası elektrikli modelini Çin'de üretip ülkemize pazarında satmak isterse izin belgesi alması gerekiyor.
AVRUPALILAR AVANTAJLI
Yüzde 55'e ulaşan Gümrük Vergisi yüzünden zorlanan Çinli markaların yeni tebliği ile birlikte Türkiye pazarındaki avantajlarının önemli ölçüde azaldığı görülüyor. Türkçe çağrı merkezi kurmak nispeten daha kolay olmasına rağmen birçok marka için 7 bölgede 20 adet kendi sahibi olduğu servis açması ekonomik bir durum değil. Satış adetleri daha yüksek olan markalarsa şartları yerine getirmenin formüllerini arıyor. Avrupa ve STA anlaşmalarımız olduğu ülkelerde üretim yapanlar markalar ve yerli üreticimiz Togg yeni uygulama sonrasında önemli bir avantaja sahip oldu.
HİBRİTLER SORUNSUZ
Yeni tebliğe göre elektrikli motoru olmakla beraber içten yanmalı bir motor ile hareket eden elektrikli hibrit araçlar için izin almak gerekmiyor. Batarya sistemlerinin izlenmesi, kontrolü ve denetimi için ithalatçıya yeri sorumluluklar veriliyor. Tebliğde belirtildiği şekilde AB ve STA ülkeleri dışından yapılacak ithalatta araç bataryasının kontrolü ve denetiminin kabul edildiğine dair yazılı olarak içeriği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenecek taahhütnameyi vermeyen ithalatılar izin belgesi alamayacak.
9 MARKA 59 BİN SATTI
Ülkemizde Skywell, MG, Chery, Leapmotor, Seres, Voyah, Hongqi, DFSK ve BYD olmak üzere 9 çinli marka aktif olarak satış yaptı. Son olarak distribütörlük anlaşması imzalayan Hozon Neta ve SWM Türkiye ile birlikte marka sayısı 11'e yükseldi. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre geçtiğimiz yıl ülkemizde toplam 59 bin 97 adet Çinli otomobil satıldı. Çinli markaların pazar payı yüzde 6.10'a çıktı. DFSK ve Chery içten yanmalı motora sahip otomobilleri satışa sunarken, MG, hem elektrikli hem içten yanmalı, diğer markalar da elektrikli modellerini satıyor. Geçtiğimiz yıl Çinli Chery, 40 bin 590 adetlik satışla Çinli otomotiv markaları arasında öne çıktı.