SÜMER DEMİRCİLER
Geçtiğimiz yılın son çeyreğinden itibaren Avrupa ülkelere elektrikli otomobillere verdiği destekleri kademeli olarak kaldırmaya başladı. Vergi indirimi, nakit desteği, ücretsiz otopark, uygun fiyatla şarj imkanı, otoyollarda özel şerit kullanma gibi teşvikler kısıtlanınca son çeyrekten itibaren birçok ülkede satışlar kademeli olarak düşüşe geçti. 2023 yılında yaklaşık 1 milyon 554 bin elektrikli aracın satıldığı AB pazarında azalan teşviklerle birlikte bu yıl düşüş bekleniyor. Satışları yükseltmek isteyen otomobil markaları da fiyat indirimleri yapmaya başladı. Tüketicilerin verilen teşviklere alışmış olduğu için daha yüksek tutarları ödemek istememesi, filo şirketlerinin sahip oldukları elektrikli araçları azalma politikası da pazarın düşüşünde etkili oldu.
YENİ PLANLAMA
AB dışında Amerika ve Çin pazarında da analistler 2024 yılı için elektrikli araçlara olan talepte bir düşüş bekliyor. Üreticiler şimdiden üretim kapasitelerini içten yanmalı motorlara kaydırmaya başlıyor. Alman üretici Volkswagen Almanya Wolfsburg fabrikasını azalan elektrikli araç talebine göre yeniden düzenlediğini açıkladı. Fabrikada üretilen içten yanmalı klasik modeller Golf ve Tiguan üretim hatları için özel vardiyalar oluşturulurken, uzun süredir talebi düşen VW ID.3 üretim hatları da yavaşlatıldı.
TALEP YAVAŞLIYOR
Global ölçekte elektrikli araçlara olan talebin yavaşlaması ve otomobil üreticilerinin henüz ek üretim kapasitesine ihtiyaç duymadıklarına karar vermeleri nedeniyle General Motors ve Ford Motor milyarlarca dolarlık yatırımlarını erteleme kararı almıştı. GM, Equinox EV de dahil olmak üzere üç yeni elektrikli modelin piyasaya çıkışını ertelerken Ford 12 milyar dolarlık yatırım planını ve Mustang Mach-E üretimini askıya aldığını açıklamıştı.
TÜRKİYE 6. SIRADA
Ocak-Kasım 2023 döneminde AB ülkelerinde tam elektrikli otomobil (BEV) satışı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 48,2 artarak, 1 milyon 378 bin 441 oldu. İtalya'da 59 bin 462, İspanya'da 45 bin 716, Danimarka'da 52 bin 886, Finlandiya'da 27 bin 435 adet elektrikli otomobil satışı gerçekleştirdi. Bu dönemde 27 üyeli AB'de en fazla elektrikli otomobil satışı gerçekleştiren ülke 469 bin 565 ile Almanya oldu. Onu 260 bin 864 adetle Fransa ve 103 bin 330 satışla Hollanda izledi. İsveç 100 bin 698 satışla dördüncü ve Belçika da 86 bin 823 satışla beşinci sırada yer aldı. Böylece Türkiye 2023 yılında gerçekleştirdiği 65 bin 562 adet tam elektrikli otomobil satışıyla İtalya, İspanya, Avusturya, Danimarka ve Finlandiya gibi ülkeleri geçerek AB'de altıncı sırada konumlandı.
EN ZENGİNLER BİLE ALMADI
Avrupa'nın en zengin ülkesi Norveç'te, verilen teşviklerle elektrikli otomobillerin payı yüzde 82.4'e kadar yükseliyor. Son 10 yıldır elektrikli otomobilleri destekleyen Norveç'te KDV uygulanmıyor. Otoyol ve otopark kullanım ücretleri daha düşük. Ayrıca birden fazla yolcunun bulunduğu elektrikli otomobiller otobüs ve taksilere ayrılan şeritlerini kullanabiliyor. Ancak 2023 yılında verilen teşvikler azaltılıp, yüzde 25 KDV uygulanmaya başlanınca pazar düşüşe geçti. 2022'de 174 bin 329 yeni elektrikli trafiğe kayıt yaptırırken, 2023'te bu yüzde 27.2 düşüşle 126 bin 953 adede indi. 2024 yılı için pazar hedefi daha da aşağılara çekildi.
BİZDE ÖTV EN BÜYÜK AVANTAJ
Türkiye'de elektrikli araçlar için uygulanan en önemli teşvik ÖTV dilimlerinden kaynaklanıyor. Elektrikli otomobillerde ÖTV oranları yüzde 10, 40, 50 ve 60 olarak uygulanıyor. İçten yamalı motora sahip araç modellerinde pazarın çok büyük bölümünü yüzde 80 ÖTV oranı ile satılırken elektriklilerde yüzde 10 ÖTV büyük avantaj sağlıyor. 2.0 lt motorlu lüks sınıftaki bir model yüzde 150 ÖTV dilimine girip yaklaşık 6 milyon TL fiyatla satılırken, aynı modelin benzer güçteki elektrikli yüzde 40 ÖTV dilimine girdiğinde neredeyse yarı fiyatına satılabiliyor.