Gaziantep yöresinde yetişen zahter son zamanlar çok popüler. Yüksekliği ortalama 60 santimetre olan zahter, narin kokusuyla da birçok kişinin dikkatini çekiyor. Çay olarak tüketimi daha fazla olsa da kahvaltılık olarak kullanımı da meşhur. Farklı iklim koşullarına da uyum sağlayabilen zahterin faydaları saymakla bitmez.
ZAHTERİN SAĞLIĞA OLAN FAYDALARI
Genel sağlık için faydalıdır: Zahter baş ağrısı, kolik, öksürük ve mide bozuklukları gibi bir dizi sağlık rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılır. Bu bitki tüberküloz hastalığının tedavisinde bile etkili olabilmektedir. İçine biraz bal katılarak hazırlanan zahter çayı öksürük gibi durumlarda faydalı olabilmektedir. Eğer rahatsız edici öksürük nöbetleri geçiriyorsanız, hemen kendinize bir fincan zahter çayı hazırlamalısınız.
Kolesterolü düşürür: Birçok açıdan fayda sağlayabilen zahter bitkisi, antioksidan özellikler göstermektedir. Aynı zamanda, iyi bir lif kaynağı olan zahter bitkisi kötü kolesterolü düşürmek için yardımcı olabilmektedir. Diğer yandan, vücuttaki iyi kolesterol düzeylerini de artırmaktadır. Büyük miktarda B vitamini, demir, kalsiyum ve çinko içeren zahter, sağlığı desteklemektedir.
Enfeksiyonlarla mücadele eder: Zahter mantar enfeksiyonları ile mücadeleye yardımcı olabilecek birçok özelliğe sahiptir. E. coli ve Ballus gibi bakterilerle mücadele için yararlı olan antibakteriyel özelliklerini sunmaktadır. Hem mantar sorunlarından kurtulmak hem de nefesi açmak için zahter bitkisiyle hazırlanmış suları kullanabilirsiniz.
Vitamin ve mineraller açısından zengindir: Birkaç temel mineraller ve vitaminler bakımından zengin olan zahter, aynı zamanda, optimum sağlık sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Zahter yaprakları potasyum, demir, kalsiyum, magnezyum, manganez, çinko ve selenyum açısından mükemmel bir kaynaktır. Potasyum, hücrelerin fonksiyonunda önemli bir rol oynamaktadır. Aynı zamanda, kalp hızı ve kan basıncına etki etmektedir. Manganez içeriği ise, antioksidan olarak çalışmaktadır. Demir bilindiği kırmızı kan hücrelerinin oluşturulması için vücut tarafından kullanılmaktadır.
Stresle mücadele eder: B vitaminleri, A vitamini, C vitamini, tiamin ve piridoksin gibi çeşitli vitaminleri barındırmaktadır. Zahter kuru bir biçimde tüketildiğinde içerdiği piridoksin sayesinde stresle mücadele etmeye yardımcı olmaktadır. GABA düzeylerine etki ederek beyinde önemli bir rol oynamaktadır.
Kanserden korur: Zahterde bulunan C vitamini antioksidan olarak çalışmakta ve serbest radikallerle mücadele etmektedir. Böylece, serbest kalmaması için iltihabı da önlemektedir. A vitamini ise diğer yandan, sağlıklı mukus zarları ve cildin koruması için yardımcı olmaktadır. Göz sağlığı içinde iyi bir destekçi olan A vitamini, akciğer ve ağız boşluğu kanserinden de korumaktadır.
Soğuk algınlığı ve griple mücadele eder: Zahter soğuk algınlığı ve grip mevsiminde bir çay olarak kullanılabilmektedir. Bu bitkisel çay soğuk algınlığı ya da gribe yakalanma şansını azaltabilmektedir. Zahter yatıştırıcı yağlar içermesi sayesinde soğuk algınlığı ve grip sırasında yaşanan boğaz ağrısı, boğaz kaşıntısı ve öksürükle mücadele edebilmektedir.
Sindirim sistemini destekler: Zahter ile hazırlanan çay bozuk mide, şişkinlik ve ishal için rahatlatıcı bir özellik göstererek sindirim sistemini desteklemektedir. Özellikle, ishali önlemek için bir tonik olarak kullanılabilmektedir. Hafif bir diüretik olan zahter, idrar söktürücü olarak fayda sağlamaktadır. Zahter çayı içmek ayrıca sağlıklı bir karaciğer ve mesane sağlığı için de son derece etkilidir.
Cilt sağlığına iyi gelir: Zahter iyi bir dezenfektan olarak hareket etmekte, deri enfeksiyonları ve yaraları tedavi etmek için de kullanılmaktadır. Yağlı cilde sahip kişiler daha güçlü bir cilt için, zahterle hazırlanmış sıcak suyun buharından faydalanabilirsiniz. Yağlı cildin tedavisi için yaklaşık olarak 20 gram zahter ve 500 ml su yeterli olacaktır. 15-20 dakika boyunca cilde uygulanabilir.
ZAHTER ÇAYININ FAYDALARI
Zahter yaygın olarak yıllardır mutfaklarda kullanılan bir bitki olmuştur. Pek çok tıbbi nitelikler sunmanın yanı sıra, kullanımı mutfaklardan öteye uzanmaktadır. Zahter çay demlemek için güzel bir seçenektir. Tadı pek hoş olmasa da, oldukça faydalıdır.
Zahter çayı bağışıklık sisteminin artırılması üzerinde bir etkiye sahip olduğu gösterilmiştir. Bağışıklık sisteminin iyileştirilmesi için önemli olan gerekli vitamin ve mineraller bakımından zengindir.
Zahter yağı antiseptik bir yağ olarak bilinmektedir. Bu nedenle, yaraların tedavisi için kullanılan kremlere eklenen popüler bir maddedir. Aynı şekilde, yanıklar, kesikler, yaralar hatta apseler için tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Diş macunu ve gargara yapımında da talep görmektedir.
Geçmişte insanlar zahter yağını afrodizyak olarak kullanmıştır. Yapılan çalışmalar da bunu doğrulamaktadır. Zahter yağı ile harmanlanan masaj yağları iyi bir afrodizyak olabilmektedir.
Zahter yağının en dikkat çekici özelliklerinden biri de anti inflamatuar olmasıdır. Bu durumda mantar enfeksiyonlarını tedavi edebilmektedir. Ayrıca birçok insan, bu yağın sedef tedavisi için ideal bir yağ olduğunu keşfetmişlerdir.
Fiziksel ve zihinsel olarak stresli olunan bir günde, zahter yağı aromaterapi özelliğiyle tedavi edici bir fayda sağlayabilmektedir. Farklı uçucu yağlarla karışılan zahter yağı teneffüs edildikten sonra sakinlik ve rahatlık sağlamaktadır.
ZAHTERİN ZARARLARI
Normalde zahteri yemek ya da çay olarak içmek ve ya yağını kullanmak herkes için güvenli olarak kabul edilmektedir. Cilt sorunları içinde zahteri kullanabileceğinizi unutmayın. Ancak, doğrudan cilde uygulamaktan kaçının. Sulandırılmış zahter yağı kullanmak daha doğru olacaktır.
Tüketiminin aşırı miktarda yapılması doğru değildir. Çok fazla tüketildiği zaman ateşi ve bazı kardiyovasküler rahatsızlıkları kötüleştirebilmektedir.
Hamilelik ve emzirme döneminde zahter tüketimi tavsiye edilmemektedir. Bu dönemlerde kullanımı ile ilgili yeterli araştırma yapılmamıştır.
Eğer herhangi bir ilaç kullanıyorsanız, ya da size uygun olup olmadığını bilmek istiyorsanız, zahteri tüketmeden önce doktora danışmalısınız.
TAVSİYELER
Taze ve kuru zahter yaprakları yemeklerde kullanılabilir. Kekik, mercanköşk ve biberiye gibi keskin bir kokusu vardır. Bu bitkilerle oluşturulan karışımlar da hoş olabilmektedir.
Ek yemeklerinde zahter kullanabilirsiniz. Lezzetini vermesini için, yemek piştikten sonra eklemekte fayda vardır.
Taze zahter yaprakları salatalarda kullanılabilmektedir.
Zahter ile hazırlanan bitki çayları oldukça popülerdir.
Bu bitki aynı zamanda çorbalar ve sosların hazırlanmasında kullanılmaktadır.
Buna ek olarak, diğer baharat öğelerle birlikte tavuk, balık, et tarifleri için kullanılır.