AKŞAM
Yasemin İlan
Yanık durumunda kulaktan dolma bilgiler tehlikeli sonuçlara yol açıyor. Bunlardan biri de yanık anında yoğurt sürmek ya da buz tutmak. Peki, yanık anında ilk yapılması gereken nedir?
Akşam Gazetesi'nden Yasemin İlan'ın sorularını yanıtlayan Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Yanık Merkezi Sorumlusu Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Mustafa yanık anında ilk yardım ve sonrası için yapılması gerekenleri anlattı.
YANIĞA MACUN SÜRMEYİN, SUYUN ALTINA TUTUN
"Yanık vakalarında kesinlikle vücuda macun ya da yoğurt sürmeyin, buz da tutmayın." diyen Prof. Dr. Mustafa Turan, yanık anında yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
"Biriken enerjinin atılması için çeşme suyunun altında 15 dakika bekleyin, hastaneye gidene kadar ıslak bezle pansuman yapın.
Bazen hastalar salça sürüyorlar, diş macunu veya yoğurt, iyi temizlemiyorlar. Bir yanık olduğu zaman biriken enerjinin normal çeşme suyu altında; en az 15-20 dakika alınması önemli.
Bazen gecikiyor yaralar enfekte geliyor, kendileri tedavi etmeye çalışıyorlar. Hayatımızın içinde olan çok fazla şey bize çok kötü senaryolarla gelebiliyor. Bu konulara çok dikkat etmek lazım.
Çocuk grupları çok ağır yanıklarla gelebiliyorlar. Maden kazaları, iş kazaları uzuv kayıplarına yol açıyor. Yanık durumlarını 3 yaş altında daha çok görüyoruz."
"15 YAŞINDA, SAÇ BOYASINDAN KAFA DERİSİ YANMIŞ"
Yanık merkezinde yatış yapan hastalardan bahseden Prof. Dr. Mustafa Turan, aileleri şöyle uyardı:
"Şu an bir hastamız var kızcağız daha 15 yaşında, saç boyasından kafa derisi yanmış. Günlerdir o yaraları temizlemeye kafa derisine doku kazandırmaya çalışıyoruz. Öncelikle ailelere şunu söylemek istiyorum 15 yaşındaki çocuklara saç boyası kullanmayın, ikinci uyarım da kullandığınız ürünleri alırken çok seçici olun. Bilindik güvenilir markaların saç boyalarını alın. Şimdi birçok marka var piyasada. Sanırım o kimyasalı tam tutturamıyor olmalılar ki saç derisini yakıyor. Örneğin şu an merkezimizde tedavi gören 15 yaşındaki kızımızın kullandığı saç boyasının kullanma talimatında 'saçta yarım saat tutun, sonra yıkayın' yazıyormuş ama 15. dakikasında bu kızımızın kafasından dumanlar çıkmış. Öncelikle demek istediğim şu 15 yaşındaki çocuklara saç boyası zaten yaptırmayın, sonrasında da boyaları alırken iyi bilindik güvenilir markalardan alın."
KÖK HÜCRE UYGULAMALARI İŞE YARIYOR
Gelişen yöntemlerin tedaviler içinde olumlu katkı sağladığını anlatan Prof. Dr. Turan, yanık tedavisinde son gelişmeleri şöyle aktardı:
"Son yıllarda tıbbın gelişmesi çok önemli, tedavileri devletin karşılaması da çok önemli. Özellikle yapay derilerin sayesinde yüzde 80-90 kaybedilen ağır yanıkları da kurtarmak için bir süreç başlamıştır. Kök hücre uygulamaları devrim oldu, son yılların en büyük devrimlerinden bir tanesi. Tıpta tıkanan noktalarda bir çare olarak gözükmektedir. Onları da biz merkezimizde uyguluyoruz. Ayrıca yapay derilerin de yanında hiperbarik oksijen de çok önemli. Bu alt yapılan şu an Avrupa'nın en büyük yanık ve yara tedavi alt yapıları."
YAPAY DERİ VE DOKU UYGULAMALARI YÜZ GÜLDÜRÜYOR
Prof. Dr. Mustafa Turan, geçmişte, yüzde 70-80 ağır yanıkların kayıp oranlarının çok yüksek olduğunu ancak şu an yüzde 70-80 ya da 90 yanıkların tedavilerinde yapay deri ve kök hücre gibi uygulamaların kullanılmasıyla başarılı sonuçlar aldıklarını aktardı. Geçmişte, elektrik yanıkları ve trafik kazalarında organ, uzuv ve hasta kayıplarının da çok fazla olduğundan bahseden Turan, bu durumlarda, hiperbarik oksijen, kök hücre, yapay deri ve doku uygulamalarının tedavide kullanılmasının güçlerini artırdığını kaydetti.
KANTARON YAĞI İŞE YARIYOR
Antiseptik özelliği olduğu bilinen kantaron yağının yanık tedavisinde yeri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Mustafa Turan, yanık tedavisi için şunları önerdi:
"Yanık vakalarıyla mücadele ederken elimizdeki her şeyi deniyoruz. Yama yapılacak deriye kantaron yağı deniyoruz, yaranın iyileşmesi bazında faydasını görüyoruz. Bitkisel tedaviye uzak değiliz, bu noktada da çok fazla uğraşımız var. Kantaron yağını kesinlikle yanık tedavisinde kullanılabilirsiniz."