Merve Kantarcı Çulha
Sosyal medyanın hem çocuklar hem de ergenler üzerinde önemli bir etkisi var. Bu yüzden bazı platformlara birçok şikâyet olduğu gibi kısıtlama da geliyor.
Son olarak Amerikan teknoloji şirketi Meta, Instagram platformundaki "Teen Accounts'a (Genç Hesapları)" ilişkin 16 yaş altı kullanıcıların ebeveyn izni olmadan "canlı yayın" özelliğini kullanamayacağını ve özel mesajlarda "otomatik bulanıklaştırma" özelliğini kapatamayacağını duyurdu.
Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzm. Dr. Zeynep Zorlu, sosyal medyanın çocuklar için avantajları ve dezavantajları hakkında bilgi verdi.
Sosyal medya kullanımı ve canlı yayın açmak çocuklar için neden riskli?
Sosyal medyada sürekli olarak idealize edilmiş-olumsuzluktan arınmış mükemmel yönleriyle servis edilen yaşamları izlemek ve sosyal medyada yeterince ilgi görmemek, çocuklarda ve ergenlerde depresyon, anksiyete bozukluğu sıklığını ve yalnızlık hislerini artırabiliyor.
Canlı yayınlar ve sosyal medyanın sınırsızca kullanımı uyku düzenini bozup dikkat dağınıklığına neden olabiliyor ve bu durum, akademik başarıyı ve genel sağlık durumunu olumsuz etkileyebiliyor. Filtre kullanarak düzenlenmiş paylaşımlar ve canlı yayınlar, çocuklarda ve ergenlerde sağlıksız vücut imajı algısına ve yeme bozukluklarına yol açabiliyor.
Canlı yayınlar, anlık etkileşim imkânı sunduğu için siber zorbalık ve taciz riskini artırabilir ve de kişisel bilgilerin, kişinin konumun istemeden paylaşılması riski vardır. Ebeveyn izni, çocukların bu tür bilgileri düşüncesizce paylaşmasının önüne geçebilir ve gizliliklerini koruyabilir.
Çocuklar yaşlarına uygun olmayan içeriklere (şiddet, müstehcenlik vb.) kolayca denk gelebilirler. Otomatik bulanıklaştırmanın kapatılamaması da, potansiyel olarak hassas veya uygunsuz görüntülerin paylaşılmasını engelleyerek çocukların güvenliğini artırır. Bu kısıtlama, çocukların popüler olmak gibi akran baskılarına da daha az maruz kalmasına yardımcı olabilir.
Sosyal medyadaki canlı yayınların çocukların benlik algısındaki etkisi nedir?
Sosyal medya genellikle filtrelenmiş ve idealize edilmiş bir yaşam tarzı sunar. Bu durum, çocukların ve ergenlerin kendi yaşamlarını ve görünümlerini başkalarınınkiyle kıyaslamalarına ve yetersizlik hissetmelerine yol açabilir.
Canlı yayınlar, anlık geri bildirim (beğeni, yorum) mekanizması üzerinden çocuklarda onay ve beğeni bağımlılığı geliştirebilir. Bu durum, özgüvenlerinin dışsal faktörlere bağlı olmasına neden olabilir.
Ayrıca bazı kişilerin kısa sürede popülerleşmesine ve "fenomen" haline gelmesine olanak tanır. Bu durum, çocukların ve ergenlerin değer yargılarını etkileyebilir ve sadece popülerliğe odaklanmalarına neden olabilir.
Canlı yayınlar, çocukların ve ergenlerin farklı sanal kimlikler denemelerine ve kendilerine rol model aramalarına neden olabilir. Bu durum, bazen olumsuz davranışların veya sağlıksız ideallerin benimsenmesine yol açabilir. Canlı yayınların anlık etkileşim ve hızlı geri bildirim sunması, çocuklarda anlık tatmin arayışını ve sabırsızlığı artırabilir.
Sonuç olarak, Instagram'ın getirdiği bu tür kısıtlamalar, çocukların ve ergenlerin sosyal medyanın potansiyel zararlarından korunması açısından önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Ebeveynlerin de bu konuda bilinçli olması ve çocuklarını sosyal medya kullanımı konusunda yönlendirmesi büyük önem taşımaktadır.