Merve Kantarcı Çulha
Vücutta anlam veremediğiniz aniden ortaya çıkan yoğun kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklık belirtilerinin sebebi ürtiker olabilir. Peki, ürtiker cilt kanseri belirtisi olabilir mi?
Merve Kantarcı Çulha'nın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Mustafa Özdemir, ürtiker belirtilerinden ürtiker tedavisine kadar doğru bilinen tüm yanlışları açıkladı.
Ürtiker nasıl bir hastalık, belirtileri neler?
Halk arasında kurdeşen olarak bilinen ürtiker hastalığı deride aniden ortaya çıkan kaşıntılı, deriden kabarık, kızarık döküntülerle seyreden bazen kısa bazen de uzun seyredebilen bir deri hastalığıdır.
Döküntüler kısa sürede ortaya çıkar ve en geç bir gün içinde kaybolurlar, fakat farklı vücut bölgelerinde yenileri çıkmaya devam eder. Döküntülere şiddetli kaşıntı eşlik eder. Bazı hastalarda dudak, göz kapağı veya boğazda şişlik (anjiyoödem) görülebilir. Bu döküntüler eğer 6 haftadan uzun süre çıkmaya devam ederse kronik ürtiker olarak adlandırılır.
Ürtiker gibi hastalıklarda insanın aklına ilk gelen hastalıklardan biri de cilt kanseri. Ürtiker cilt kanseri belirtisi olabilir mi?
Ürtikerin hiçbir cilt kanseri ile ilişkisi yoktur ve hiçbir cilt kanserinin belirtisi de değildir.
Evde deterjan kullanımı ürtikeri tetikler mi?
Deterjanlar her türlü ürtikeri tetiklemez. Eğer sizde Alerjik Kontakt Ürtiker tanısı varsa deterjanlar bu ürtikerinizi tetikleyebilir. Hangi ürünlerin ürtikerinizi tetiklediğini saptamak için Yama Test yaptırabilirsiniz.
Ürtikerin nedenlerinden biri de stres. Bu anlamda tedavi sürecinde stresle ilgili ne önerirsiniz?
Stres birçok hastalığın gelişimini tetiklediği gibi ürtiker hastalığının gelişiminde ve hastalığın şiddetlenmesinde rol alabilmektedir. Ürtikerin yaşam kalitesini bozmaya bağlı hastalarda da ek stres gelişebilmektedir. Özellikle psikiyatrik muayene eşliğinde strese yönelik psikoterapiler ve psikiyatrik ilaçlar kullanmak ürtiker tedavisinde başarı oranlarını artırmaktadır.
Hangi yaş grubunda daha yaygındır? Çocuklar mı yoksa yetişkinler mi daha fazla etkileniyor?
Ürtiker her yaş grubunda görülmektedir. Her 4-6 kişiden biri hayatları boyunca en az bir kez ürtiker yaşar. Genç erişkinlerde daha sık görülür. Kadınlarda erkeklerden biraz daha sık görülür.
Ürtiker hastalığının tanısı nasıl konur? Ne tür testler yapılması gerekir?
Ürtiker döküntüleri çok tipiktir ve klinik olarak kolayca tanı konulmasını sağlar. Döküntülerin çok kısa süre içinde kaybolması tipiktir. Eğer 24 saat geçmesine rağmen bir yerde çıkan ürtiker döküntüsü geçmiyorsa o zaman ürtiker tanısından uzaklaşmak gerekir.
Tanı için işaretlenmiş döküntülerin ne kadar sürede kaybolduğunu saptamak önemlidir. Hastalığı tetikleyen veya neden olan faktörlerin saptanması ve ürtiker hastalığının çeşidini tespit etmek için çeşitli kan ve laboratuvar testler yapılmaktadır.
Ürtikerin tekrar etmesini önlemek için hangi yaşam tarzı değişiklikleri önerirsiniz?
Ürtikere neden olan faktörler saptandı ise bunların tedavileri veya bunlardan uzaklaşılması hastalığın tekrar etmesini önler. Stres ilişkili ürtikerlerde stresten uzak yaşam biçimi tercih edilmeli ve ona göre önlemler alınmalıdır.
Ürtiker hastaları, tedavi süreciyle ilgili en çok hangi konularda zorlanıyor?
Ürtiker çok kaşıntılı, döküntülerin çok belirgin olması, birden vücuda yayılması hasta ve hasta yakınlarında çok sıkıntıya ve endişeye neden olur. Dermatoloji doktoruna başvurup araştırmalar yapıldıktan sonra uygun tedavi ile kısa sürede hastalık sonlanır.
Bazen iyileşmek 2-3 haftayı bulabiliyor. Başlanılan tedavinin etkisiz olması durumunda tekrar dermatoloğunuza başvurduğunuzda bir üst tedavi yöntemine geçilecektir. Ürtiker hastasında eğer boğazda karıncalanma, yanma, şişme ve nefes alamama gibi bir durumda hemen hastane acil bölümüne başvurmaları gerekir, burada da yapılan uygun tedavi ile şikâyetleriniz kısa sürede düzelecektir.
Eğer verilen tedavilere rağmen ürtikeriniz 6 haftadan beri geçmiyor ise hastalığınız kronikleşmiş olarak kabul edilir ve buna göre araştırmalar ve tedaviler düzenlenir. Tedavide kullanılan ilaçların bir kısmı hastalarda uyku hissi ve sersemlik yapabilmektedir, bu durum bazı hastalar tarafından şikâyet konusu olabilmektedir. Bu durumda uyku yapmayan ilaçlarla değişim yapılabilir.
Kurdeşen tedavisinde sık yapılan hatalar neler?
Hastalık belirtileri gürültülü olduğu için hastalar hemen kurtulmak istiyor. Bu yüzden sık doktor ve hastane değişiklikleri yapmaktalar. Oysa hastalığın tedavisi için ulusal ve uluslararası birçok algoritma vardır ve doktorunuz bu tedavi algoritmasına göre tedavi planı oluşturmaktadır.
Biraz sabırlı olmak gerekiyor tedavi sürecinde. Ayrıca döküntüler üzerine değişik diş macunu, yoğurt vb. gibi maddeler sürmek döküntülerinizi iyileştirmeyeceği gibi tahrişlere de neden olabilir.
Ürtikeriniz kronikleşti ve tedavilere yanıt vermiyorsa bu durumda daha akademik düzeyde değerlendirilmek ve tedaviler almanız gerekebilir.