Merve Kantarcı Çulha
Tuvalet eğitimi, çocuğun gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır ve hem bedensel hem de duygusal açıdan hazır olmayı gerektirir.
Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Sefa Bulut, tuvalet eğitimi sürecinde anne, baba ve çocuk arasında bir güç yarışı olabildiğini ve bu yüzden sabırlı olmak gerektiğini vurguladı.
Tuvalet eğitiminin sadece fiziksel değil, duygusal gelişimin de bir parçası olduğunu belirten Psikolog Hümeyra Üstündağ, ise bu süreçteki her değişikliğin çocuğa yansıyabildiğine dikkat çekti.
Çocuklarda tuvalet eğitiminde başlıca korkular şu şekildedir:
Üstüm pislenecek korkusu: Bazı çocuklar temizlik konusunda aileden etkilenirken bazıları da karakteri gereği daha temizdir. Bu da kaygıya neden olur. Bu süreçte aileler evde kirlenir, pislenir tarzındaki cümlelere biraz ara verebilir.
Klozete düşme korkusu: Özellikle küçük yaşlarda klozet büyük ve derin görünebilir. Bu korkuyu azaltmak için lazımlık ya da adaptör kullanılabilir.
Sifon sesi korkusu: Ani ve yüksek ses bazı çocuklarda tedirginlik yaratabilir.
Dışkıyı kaybetme duygusu: Çocuklar dışkıyı vücutlarının bir parçası gibi algılayabilir; onu bırakmak kaygı yaratabilir.
Başarısız olma korkusu: Aile baskısı veya cezalandırma, çocukta utanma ve başarısızlık korkusuna neden olabilir.
Peki, çocuk tuvaletini tutuyorsa ne yapılmalı?
Tuvalet eğitiminin duygusal gelişimin de bir parçası olduğunu belirten Psikolog Hümeyra Üstündağ, çocuğun üstü pislenecek diye tuvaletini tutmasıyla ilgili şunları söyledi:
"Üstüm pislenecek demesi iç dünyasında kontrol kaybı yaşama korkusu ya da temizlikle ilgili bir hassasiyeti olabilir. Bazen çocuklar bir şeyleri kontrol edemediklerinde mesela bir değişim dönemi, ayrılık, taşınma, yeni bir bakıcı vs. vücutlarını kontrol ederek kendilerini güvende hissetmeye çalışırlar. Tuvalet kısmına da yansır. Bu yüzden hayatınızda bu dönemdeki değişimleri, farklı süreçleri göz önünde bulundurun. Bir süre tamamen güvenli ve rahatlatıcı bir ortam için belki banyoda suyla oyun oynatmak, bedeniyle yeniden bağ kurmasını sağlamak da iyi gelebilir."
TUVALET EĞİTİMİNDE YAPILAN HATALAR
Tuvalet eğitimi sürecinin çocuktan çocuğa göre değiştiğini belirten Üstündağ, yapılan bazı hataları şöyle sıraladı:
"Erken yaşta başlamak belki çocuk dil gelişimini tamamlamadan ya da çocuk hiç hazır olmadan annenin zorlamasıyla başlayan tuvalet eğitimi
Yine altına mı yaptın gibi cümleler başarısızlık duygusuyla çocuğun kontrolü kaybetmesini sağlar
Çocuk tuvaletini altına yaptığında cezalandırmak
Diğer çocuklarla kıyaslamak
Her çiş yaptığı anı sürprize ya da ödüle bağlamak
Taşınma, yeni okula başlama gibi ailenin değişim süreçlerinde tuvalet eğitimine başlamak."
TUVALET EĞİTİMİNDE DESTEKLEYİCİ ÖNERİLER
Zorlamayın: Hazır olmadığını gösteren çocuklara ısrar etmek süreci uzatabilir.
Sabırlı olun: Her çocuğun öğrenme süresi farklıdır.
Övgüyle yaklaşın: Başarıyı takdir etmek, çocuğun motivasyonunu artırır.
Kitap ve oyuncak desteği: Tuvalet eğitimiyle ilgili hikâyeler ve oyuncaklar süreci eğlenceli hâle getirebilir.