AKSAM.COM.TR/MOR PAPATYA
Merve Kantarcı Çulha
Bu seneki tatillerin ya da tatil dönüşlerinin en çok şikâyet edilen sağlık problemi ishal ve karın ağrısı oldu. Tatilde olanlar en çok "İshal nasıl geçer, zehirlendim mi, ishal neden olur, karın ağrısı nasıl geçer?" gibi soruların cevabını araştırdı.
Otellerdeki açık büfelerin sonsuz besin sunması, havuzların bakterilere zemin hazırlaması gibi durumlar vatandaşları hastanelere yönlendirdi. Peki, açık büfedeki her ürün taze mi nasıl anlayacağız?
Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Fatma Özenç Turşak, yaz ishalinin sebeplerini anlatırken, otellerdeki bayat ürünleri de anlamanın yolları hakkında bilgi verdi. En çok merak edilenleri sizler için Fatma Özenç Turşak'a sorduk.
Yaz tatilinde ishal vakaları neden artıyor?
Yaz aylarında karın ağrısı ve ishalin en önemli nedeni, artan sıcaklıklara ve besinlerdeki bakteriyel aşırı çoğalmaya bağlı gıda zehirlenmesidir.
Yaz İshalinin nedenleri neler?
* Gıdaları kirli su ile yıkayarak tüketmek
* Deniz ve havuz suyu yutmak
* Bozulan yiyecekleri farkında olmadan tüketmek
* Açıkta satılan gıdaları tüketmek
* Sinek ve böcek ile temas eden gıdaları tüketmek
* Bakteri, virüs veya parazitler tarafından kaynaklanan gastrointestinal enfeksiyonlar da ishalin yaygın nedenlerindendir.
* Ayrıca salmonella, E. coli ve norovirüs gibi patojenler ishal, karın ağrısı, bulantı ve kusma gibi belirtilere neden olur.
Bir insan kronik ishal olup olmadığını nasıl anlar?
Her yaş grubunda görülebilen ishal yaz aylarında özellikle 6-12 aylık bebeklerde ve 0-5 yaş arasında çocuklarda sıklıkla yaşanmaktadır. Bebeklerde görülen ishal bakteri veya virüs kaynaklı iken, çocuklarda görülen ishal gıda alerjisi veya tıbbi problem kaynaklıdır. Akut ishaller kişide 3 haftadan kısa, kronik ishaller ise 3 haftadan uzun sürebilir. Çocuklarda 3 ila 7 gün arasında yaz ishali görülebilir.
Yaz ishali nasıl geçer, nasıl korunmak gerekir?
* Kirli ellere yerleşen organizmalar ishal ve diğer enfeksiyonlara neden olur. Bu nedenle kişisel hijyene önem verilmelidir.
* Tüketilecek olan suyun temiz kaynaktan elde edilmiş olması gereklidır.
* İshal olunca vücutta su kaybı arttığı için su tüketimine ekstra önem verilmelidir.
* Sinek ve böceklerin temas ettiği besinler tüketilmemeli, gıdaların kapalı ortamda muhafaza edilmesi gerekmektedir.
* İshali olan kişilerle aynı tuvalet kullanılmamalıdır, kullanılacaksa tuvaletin dezenfekte edildiğinden emin olunmalıdır.
* Deniz ve havuz suyu yutmamaya özen gösterilmelidir.
* Yemekler günlük olarak yapılmalı ve soğumadan tüketilmelidir, tekrar ısıtılmamalıdır.
* Pişirilen yemekler açıkta uzun süre bekletilmemeli, hemen tüketilmeyecek buzdolabına kaldırılmalıdır.
* Temiz su kaynakları ile sebze ve meyveler iyice yıkanarak tüketilmelidir.
* Besinler 4 dereceden fazla sıcaklıkta saklanmamalıdır.
* Yaz aylarında özellikle et, süt, ,kremalı ürünler çok kısa sürede açık ortamda bozulduğundan çok dikkatli olmak gerekir
OTELLERDE HER ŞEY ÇOK GÜZEL SUNULUYOR. BİR ÜRÜNÜN BAYAT OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Bayat yumurta nasıl anlaşılır?
Yumurtanın 4 santigrat derecenin altında muhafaza edilmesi çok önemli. Aksi halde yumurtada mikroorganizmaların üreme olasılığı artar. Kabuğundaki salmonella varlığı, yumurtaya geçebilir. Görünüşünün kirli ve üzerinde küçük de olsa çatlak olmamasına da dikkat edin.
Süt ve süt ürünlerindeki brusella
Tazelik süt ve süt ürünlerinde daha kolay anlaşılabilir. Çünkü süt ve süt ürünler tazeliğini kaybettiğinde ekşi bir koku yayar. Süt ve süt ürünlerinin satıldığı yerin ısısının 4 santigrat derecenin altında olmasına özen gösterilmeli. Aksi halde brusella veya salmonella gibi çeşitli mikroorganizmalar üreyebilir.
Eksi 18 derece değilse...
Üzerinde buz taneleri olan ürünleri almayın. Bu ürünün çözülüp tekrar dondurulduğunu gösteriyor ki birçok mikroorganizmanın üremesi ile karşılaşılmış olunabilir. Dondurulmuş gıda reyonundan satın alacağınız ürünlerin -18 santigrat derecede muhafaza edildiğine özen gösterin.
Dondurma önceden erimiş mi?
Paketlenmiş hazır dondurmalarda paketin dışında buz tanecikleri varsa bu, dondurmanın daha önceden eridiğinin ve bakteriyel üremeye açık hale geldiğinin göstergesidir.
Bayat balık kuyruğundan belli olur
Balık çok çabuk bozulma eğilimine sahip bir besin. Karnına parmağınızı bastırın. Eski formuna dönmüyorsa bayattır. Cildi gergin ve parlak, gözleri de canlı olmalı. Buğulu ve içe dönük gözlerden kaçının. Kafasından tutunca kuyruğu aşağı doğru değil, tavada durduğu gibi dimdik durmalı. Solungaçları pembe ve solungaç kapakları kapalı olmalı. Aksi halde bayat balık kötü sonuçlar doğurabilir.
Rengi değişen kırmızı et
Parçalara bölünmüş halde belirli kaplarda satılan etler, fazla sulu ve kanlı, aşırı yumuşamış, ezilmiş, renk değiştirmiş, doğal rengi dışında yeşil, sarı gibi renk değişimlerine sahipse; bu, etin taze olmadığını gösterir. Bu tür ürünleri satın almayın.
Taze tavuk diri olur
Tavuk ürünleri çok kısa sürede bakteri ürettiğinden bulaşıcı ve ölümcül hastalıklara neden olabilir. Bu nedenle ürünü alırken renginin normal, diri görünümlü olması, kendine has kokusunun haricinde şüpheye düşürecek bir koku bulunmaması ve göğsüne bastırdığımızda esnek olup eski şeklini alması, sulu ve gevşek bir görüntüye sahip olmamasına dikkat etmeli.
Yeşillikler sararmasın
Diri görüntüsünden uzak, solgun hatta sararmaya yüz tutmuş yeşilliklerin besin değeri çok önemli ölçüde kaybolur ve bu besinler tazeliğini kaybederek bozulur.
Kahverengi karnabahar
Karnabaharın üzerindeki kahverengi lekeler ve brokolinin sararmaya başlamış olması taze olmadığına işaret eder.
Gıda zehirlenmesi nasıl başlar?
Yaz aylarında karın ağrısı ve ishalin en önemli nedeni, artan sıcaklıklara ve besinlerdeki bakteriyel aşırı çoğalmaya bağlı gıda zehirlenmesidir.
Gıda zehirlenmesi kaç saat sonra belli olur?
Gıda zehirlenmeleri kontamine yiyecek ve içeceklerin tüketiminden sonra 30 dakika ile 72 saat arasında geçen sürede ortaya çıkmaktadır.
Gıda zehirlenmesi olduğunu nasıl anlarız?
İshal, bulantı, kusma, şiddetli karın ağrısı, vücut sıcaklığı artışı gibi belirtiler gıda zehirlenmesine işaret etmektedir.