KADİR TEKİN
Yumurta, kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi, besin deposu ve yıllardır tartışmaların odağında. Kolesterol içeriği nedeniyle bir dönem "tehlikeli" ilan edilen yumurta, son yıllarda bilimsel araştırmalarla yeniden masumiyetini kazandı. Ancak, "Günde kaç yumurta yemeliyiz?" sorusu hâlâ zihinleri kurcaladı.
Bilim dünyası ve uluslararası uzmanlar, bu soruya net yanıtlar sunuyor: Yumurta, ölçülü tüketildiğinde sağlık için bir hazine, ancak porsiyon kontrolü ve kişisel sağlık durumu kritik önem taşıyor.
BİLİMSEL VERİLER NE DİYOR?
Yumurta, yüksek kaliteli protein, B12, D, E vitaminleri, selenyum, fosfor ve kolin gibi besin öğeleriyle dolu bir süper gıda.
Harvard Üniversitesi'nden beslenme uzmanı Prof. Dr. Walter Willett'in liderliğinde yapılan bir çalışma, günde bir yumurtanın sağlıklı bireylerde kalp hastalığı riskini artırmadığını ortaya koydu.
1999'da 117 bin kişiyle gerçekleştirilen geniş çaplı bir araştırma, haftada bir yumurta ile günde bir yumurta tüketenler arasında kardiyovasküler hastalık riski açısından fark olmadığını gösterdi.
Yayımlanan bir başka çalışma, yumurtanın "iyi kolesterol" olarak bilinen HDL seviyelerini artırdığını doğruladı. Ancak, yüksek kolesterol veya diyabet gibi risk faktörleri olan bireylerde dikkatli olunması gerektiği vurgulandı.
Mayo Clinic'ten kardiyolog Dr. Francisco Lopez-Jimenez, "Sağlıklı bireyler için haftada 7 yumurtaya kadar tüketim genellikle güvenli. Ancak diyabet veya kalp hastalığı olanlar, yumurta sarısını haftada 3-4 ile sınırlamalı" dedi.
KOLESTEROL EFSANESİ ÇÖKTÜ MÜ?
Yumurtanın kolesterol içeriği (bir yumurtada yaklaşık 200 mg) yıllarca kalp sağlığı için tehdit olarak görüldü. Ancak son araştırmalar, gıdalardaki kolesterolün kan kolesterol düzeyleri üzerinde sanıldığı kadar büyük bir etkisi olmadığını gösterdi.
Amerikan Kalp Derneği, "gıdadan alınan kolesterolün kötü kolesterolü (LDL) düşürmek için kısıtlanmasına gerek yok" açıklamasıyla bu algıyı değiştirdi.
Anadolu Sağlık Merkezi'nden kardiyoloji uzmanları, kolesterolü asıl yükseltenin doymuş ve trans yağlar ile şekerli gıdalar olduğunu vurguladı.
YUMURTANIN FAYDALARI
Yumurta, sadece kolesterol tartışmalarıyla değil, sunduğu sağlık faydalarıyla da gündemde. İngiltere'de yapılan bir araştırma, kahvaltıda yumurta tüketenlerin gün boyunca 400 kalori daha az aldığını ve tokluk hissinin uzun süre devam ettiğini ortaya koydu.
Beslenme uzmanı Dr. Michael Greger, "Yumurta, düşük kalorili olmasına rağmen besin değeri yüksek bir gıda. Kahvaltıda iki haşlanmış yumurta, açlık krizlerini önleyebilir" dedi.
Yumurta sarısındaki lutein ve zeaksantin antioksidanları, göz sağlığını destekleyerek makula dejenerasyonu ve katarakt riskini azaltıyor. Kolin ise beyin fonksiyonlarını güçlendiriyor ve özellikle hamilelikte fetal gelişim için kritik.
Oxford Üniversitesi'nden Dr. Alex Richardson, yumurtadaki omega-3 yağ asitlerinin çocuklarda konsantrasyonu artırdığını belirtti.
UZMANLARDAN ÖNERİLER: NASIL TÜKETİLMELİ?
Uzmanlar, yumurtanın faydalarından yararlanmak için pişirme yönteminin önemine dikkat çekti.
Haşlanmış yumurta, besin değerini koruyan en sağlıklı seçenek. Yağda kızartma yerine sebzelerle hazırlanan omlet, hem lezzeti hem de besleyiciliği artırdı.
Londra'daki King's College'dan Dr. Megan Rossi, "Yumurta süper bir gıda, ancak tek başına tüm besin ihtiyaçlarını karşılayamaz. Sebze, tam tahıllı ekmek veya meyve ile dengelenmeli" dedi.
Avustralyalı beslenme uzmanı Sharon Natoli, yumurtanın akşam tüketiminin bile faydalı olabileceğini öne sürdü:
"Uyumadan 2 saat önce yenen yumurta, melatonin salgısını artırarak stresi azaltabilir ve kas yapısını koruyabilir."
KİMLER DİKKAT ETMELİ?
Diyabet, kalp hastalığı veya yüksek kolesterolü olan bireylerin yumurta tüketimini doktorlarıyla planlaması gerekiyor. Yumurta alerjisi de göz ardı edilmemeli.
Uzmanlar, yumurta alerjisinin çocuklarda sık görülen bir sorun olduğunu ve hafif duyarlılıktan anafilaksiye kadar geniş bir yelpazede risk taşıdığını belirtti.
DENGELİ TÜKETİM ŞART
Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, yumurtanın sağlıklı bireyler için günde 1-2 adet tüketildiğinde faydalı olduğunu gösteriyor. Ancak, kişisel sağlık durumu ve beslenme alışkanlıkları, tüketim miktarını belirlemede kilit rol oynadı.
Yumurta, doğru miktarda ve sağlıklı pişirme yöntemleriyle sofralarınıza sağlık katabilir.