Merve Kantarcı Çulha
Yemek yerken, su içerken ya da herhangi bir el becerisi gerektiren durumlarda el titremesi son yıllarda gençlerde sık görülen sağlık problemleri arasında yer almaya başladı. Peki, el titremesi neden olur?
Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan Nöroloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Binnur Özkar, tek taraflı, ani başlayan veya günlük yaşamı etkileyen titremelerde nöroloji uzmanına başvurmanın önemli olduğunu vurguladı. El titremesiyle ortaya çıkan hastalıklardan el titremesinin tedavisine kadar tüm merak edilen soruları masaya yatırdık.
El titremesi her zaman bir hastalık belirtisi midir?
Hayır. Titreme, her zaman bir hastalığa işaret etmez. Aşırı kahve tüketimi sonrası, açlık durumunda, şiddetli stres veya kaygı anlarında ve uykusuzluk ile görülen hafif el titremeleri geçici ve zararsızdır. Ancak sık tekrar ediyorsa veya şiddeti artıyorsa altında yatan bir neden araştırılmalıdır.
El titremesi hangi durumlarda ciddiye alınmalı?
Titreme sürekli artıyorsa, tek taraflı (özellikle sadece sağ elde) ve yeni başlamışsa, titremeye konuşma bozukluğu, denge kaybı, kas güçsüzlüğü eşlik ediyorsa, günlük yaşamı etkiliyorsa (örneğin çatal bıçak tutmak zorlaşıyorsa), ailede Parkinson hastalığı veya esansiyel tremor öyküsü varsa ciddiye alınmalıdır.
El titremesinin en yaygın nedenleri nelerdir?
1. Stres, yorgunluk, heyecan gibi geçici durumlar
2. Kafein fazlalığı
3. Esansiyel tremor
4. İlaç yan etkileri (örneğin antidepresanlar, astım ilaçları)
5. Parkinson hastalığı (özellikle ileri yaşta)
6. Tiroid hormonlarının yüksekliği (hipertiroidi)
Sadece sağ elde titreme neyin habercisi olabilir?
Sadece sağ elde ortaya çıkan titreme, genellikle fokal (bölgesel) bir soruna işaret eder. Bu durumun altında:
* Esansiyel tremor (ailevi titreme hastalığı),
* Erken dönem Parkinson hastalığı,
* İnme sonrası veya beyin lezyonlarına bağlı sekeller,
* Sinir sıkışmaları (örneğin servikal (boyun) omurilikten çıkan sinirlerde bası),
* Distoni (kas kasılmalarıyla seyreden bir hareket bozukluğu),
* Multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklar
gibi nedenler yatabilir. Özellikle titremeye eşlik eden kas güçsüzlüğü, his kaybı veya hareketlerde yavaşlık varsa, mutlaka nörolojik değerlendirme gerekir.
Genel olarak ellerde titreme hangi hastalıklara işaret eder?
Elde titreme birçok durumun belirtisi olabilir. En sık görülen hastalıklar şunlardır:
* Esansiyel tremor: En yaygın titreme türüdür. Genetik geçişli olabilir. Hareketle artar.
* Parkinson hastalığı: İstirahat halindeyken görülen titreme ile karakterizedir.
* Hipertiroidi: Hızlı kalp atışı, kilo kaybı gibi semptomlarla birlikte ellerde ince titreme olabilir.
* Multipl skleroz ve inme: Beyin veya omurilik kaynaklı hastalıklar da titremeye yol açabilir.
* İlaç yan etkileri, özellikle bazı psikiyatrik ilaçlar veya bronkodilatörler
* Yoksunluk sendromları: Alkol veya madde bağımlılığı olan bireylerde
* Anksiyete ve stres: En sık görülen ama genellikle geçici nedenlerdir.
El titremesinin tedavisi var mı, varsa nasıl bir yol izlenir?
Evet, titremenin nedenine bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri vardır:
* Esansiyel tremor: Genellikle beta blokerler (örneğin propranolol), epilepsi ilaçları veya botulinum toksini enjeksiyonlarıyla tedavi edilir.
* Parkinson hastalığı: Dopamin artırıcı ilaçlarla titreme kontrol altına alınabilir.
* Tiroid bozukluğu varsa tiroid ilaçları verilir.
* Anksiyeteye bağlı titremeler: Psikoterapi, gevşeme teknikleri ve gerekiyorsa antidepresan tedavi faydalı olur.
* Ciddi vakalarda (özellikle esansiyel tremor veya Parkinson için) beyin pili (derin beyin stimülasyonu) tedavisi düşünülebilir.