IHA
Sınav kaygısıyla baş etme yöntemleri merak ediliyor. Özellikle anne babalar sınavlar yaklaştıkça öğrencileri sakinleştirmeye çalışıyor. Ailelerin bu süreçte eleştirel, zorlayıcı ve kıyaslayıcı ifadelerden uzak durması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, öğrencilerin "Sınava hazırlanmak için gerekli zamanım yok" gibi düşüncelerden kesinlikle uzak durulması gerektiğini söyledi. İşte sınav kaygısıyla başa çıkma yöntemleri...
Sınav kaygısı ile baş etme ve sınava hazırlanırken motivasyon artırma teknikleri konusunda DHA'ya açıklamalarda bulunan Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kliniği’nden Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, sınav kaygısının zihinsel becerilerin zayıflamasına neden olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Kişinin ders başarısında belirgin düşüşler oluyorsa, sınavla ilgili konuşulmasından rahatsızlık duyuyorsa, ders çalışmaya başlayamıyor ya da çok çalışmasına rağmen performansı düşüyorsa, odaklanamıyor, dikkat dağınıklığı yaşıyor, karın ağrısı, mide bulantısı, uyku düzensizliği, iştah değişikliği gibi fiziksel şikayetleri oluyorsa ve genel olarak mutsuz bir ruh hali varsa kaygı yaşadığı düşünülebilir. Kaygı ile ilgili yaşanılan bu belirtiler okuduğunu anlayamamasına, öğrenilenleri düzgün şekilde kullanamamasına, sınavın içeriğine değil kendisine odaklanmasına neden olur.”
KAYGI SEBEPLERİ NELERDİR?
Sınav kaygısının oluşmasındaki en önemli süreçleri anlatan Uzm. Dr. Fırat, “Kişinin gerçekçi olmayan düşünce biçimlerine sahip olması, sosyal çevrenin beklentileri ve baskısı sınav kaygısına büyük etki eder. Sınav kaygısı olan kişiler zihinlerinde ‘sınava hazırlanmak için gerekli zamanım yok’, ‘bu konuları anlamıyorum zekâmla ilgili bir sorun var’, ‘sınavı kazanamayacağım’, ‘annemin babamın emekleri boşa gidecek, hayal kırıklığına uğrayacaklar’, ‘öğretmenlerimin beklentisini karşılayamayacağım’ gibi olumsuz düşünceler barındırırlar. Bu düşünceler kaygılı hissetmelerine ve bilişsel fonksiyonlarının olumsuz etkilenmesine neden olur.” ifadelerini kullandı.
SINAV KAYGISIYLA BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, sınav kaygısıyla baş etmenin yollarını şu şekilde sıraladı:
“Kişiler, kendilerine nasıl düşünürlerse, öyle hissedeceklerini ve bu düşüncelerinin doğrultusunda davranış sergileyeceklerini hatırlatmalılar. Sınavla ilgili kendilerine neler söylüyorlar, bunlar kendilerine nasıl hissettiriyor ve bu durumun karşısında ne yapıyorlar? Bu soruların yanıtını nasıl hayata geçirdikleri hakkında kendilerini gözlemlemeliler.
Biliyoruz ki, duygularımızı kontrol edemeyiz, ancak düşüncelerimizde ya da davranışlarımızda yaptığımız değişiklikler hissettiklerimizin değişmesini sağlayabilir.
Olumsuzluklar yerine daha çözüm odaklı düşüncelere ağırlık vererek kendilerini motive etmeliler. ‘Yeterli zamanım olmadığı doğru, ancak olan zamanımı en etkili şekilde nasıl kullanabilirim’, ‘zekamla ilgili bir sorun olsaydı sınava hazırlanacak düzeye gelemezdim’, ‘önemli olan gayret göstermem, annem babam öğretmenlerim bunu görüyor’ gibi ifadeleri kişi kendine söylediğinde kaygısı azalacaktır.
Bunun yanı sıra uyku ve beslenmelerine dikkat etmeliler. Çalışmaları için düzgün bir plan yapmaları gerekmektedir ancak bu planlar kesinlikle gerçekçi olmalıdır.
Planları içine de kesinlikle kendilerini rahatlatacak aktiviteler yerleştirmeye özen göstermeliler. Sınava girmeden önce sınav süresi kadar maskeli çalışmaya kendilerini alıştırmalılar.
Aileler de eleştirel, zorlayıcı ve kıyaslayıcı ifadelerden uzak durmalı, çocuklarını dinlemeye ve anlamaya çalışmalılar.”