HABER MERKEZİ
Maya ve Aztek medeniyetlerinin enerji kaynağı olarak kullandığı chia tohumu, günümüzde süper gıda olarak dünya çapında popülerlik kazandı.
Küçük boyutuna rağmen protein, lif, omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlarla dolu olan bu tohum, sağlıklı yaşam trendlerinin vazgeçilmezi haline geldi.
Peki, chia tohumunun sağlık faydaları neler? Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, bu antik gıdanın modern tıptaki yerini mercek altına aldı.
CHİA TOHUMUNUN TARİHSEL KÖKENİ
Chia tohumu (Salvia hispanica), 5000 yıl öncesine uzanan bir geçmişe sahip. Maya ve Aztek savaşçıları, bu tohumu dayanıklılık ve enerji artışı için tüketiyordu.
Chia kelimesi Maya dilinde "güç" anlamına geliyor ve bu tohumlar, uzun süreli fiziksel aktivitelerde hayatta kalmayı desteklemek için kullanılıyordu. Günümüzde ise chia tohumu, sağlıklı beslenme tutkunlarının kahvaltı kaselerinden smoothie'lerine kadar her yerde karşımıza çıktı.
BİLİMSEL OLARAK CHİA TOHUMUNUN FAYDALARI
Chia tohumunun sağlık faydaları, bilimsel çalışmalarla destekleniyor. Küçük bir porsiyon chia tohumu (28 gram), yaklaşık 11 gram lif, 4 gram protein ve 9 gram sağlıklı yağ içeriyor. Ayrıca kalsiyum, magnezyum, fosfor ve antioksidanlar açısından zengin.
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'ndan Dr. Walter Willett, chia tohumunun besin yoğunluğunu övdü:
"Chia, bitkisel omega-3 kaynağı olan alfa-linolenik asit (ALA) açısından zengindir ve bu, kalp sağlığını desteklemede önemli bir rol oynar."
Journal of Food Science and Technology'de yayımlanan bir çalışma, chia tohumunun kolesterol seviyelerini düşürebileceğini ve trigliseridleri azaltarak kardiyovasküler sağlığı iyileştirebileceğini gösterdi. Omega-3 yağ asitleri, iltihabı azaltarak kalp hastalığı riskini düşürebilir.
Sindirim Sağlığı: Yüksek lif içeriği sayesinde chia tohumu, sindirim sistemini destekledi. Nutrients dergisinde yayımlanan bir araştırma, chia tohumunun bağırsak hareketlerini düzenlediğini ve kabızlığı önleyebileceğini ortaya koydu.
Chia tohumunun jel benzeri yapısı, karbonhidratların yavaş emilmesini sağlayarak kan şekeri seviyelerini stabilize edebilir. Diabetes Care'de yayımlanan bir çalışma, tip 2 diyabet hastalarında chia tohumu tüketiminin kan şekeri kontrolünü iyileştirdiğini gösterdi.
Kilo Kontrolü: Lif ve protein içeriği, tokluk hissini artırarak kilo yönetimine yardımcı olabilir. Ancak, Cleveland Clinic'ten diyetisyen Dr. Kristin Kirkpatrick, "Chia tohumu tek başına kilo verdirmez. Sağlıklı bir diyet ve egzersizle birlikte tüketildiğinde etkili olur" dedi.
UZMAN GÖRÜŞLERİ: CHİA TOHUMU GERÇEKTEN SÜPER BESİN Mİ?
Beslenme uzmanları, chia tohumunun faydalarını kabul etse de, abartılı beklentilere karşı uyardı.
Londra'daki King's College'dan Dr. Tom Sanders, "Chia tohumu, besleyici bir gıda, ancak mucizevi bir çözüm değil. Dengeli bir diyete ek olarak tüketilmeli" dedi.
Benzer şekilde, Mayo Clinic'ten Dr. Brent Bauer, chia tohumunun antioksidanlarının iltihapla mücadelede etkili olduğunu, ancak aşırı tüketimde kalori alımına dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı:
"Chia tohumu kalori açısından yoğun. Günde 1-2 yemek kaşığı idealdir."
Masum sanılan 3 besin zehir saçıyor! Sofralardaki sinsi düşmanlar Masum sanılan 3 besin zehir saçıyor! Sofralardaki sinsi düşmanlar
CHİA TOHUMU NASIL TÜKETİLMELİ?
Chia tohumunun en dikkat çekici özelliklerinden biri, suyla temas ettiğinde jel oluşturması. Bu özellik, onu smoothie'ler, yoğurtlar, pudingler ve hatta salatalar için ideal bir bileşen yapıyor. Ancak uzmanlar, chia tohumunu tüketmeden önce suya batırarak jel kıvamına getirmenin sindirimi kolaylaştırdığını belirtti.
Dr. Kirkpatrick, "Chia tohumunu çiğ tüketmek yerine sıvıyla karıştırarak tüketmek, hem besin emilimini artırır hem de boğazda şişme riskini azaltır" dedi.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Chia tohumunun sağlık faydaları olsa da, bazı riskler de mevcut. Aşırı tüketim, yüksek lif içeriği nedeniyle mide rahatsızlığına veya ishale neden olabilir. Ayrıca, kan inceltici ilaç kullananlar, chia tohumunun kan sulandırıcı etkisi nedeniyle doktorlarına danışmalı.
Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi, nadir de olsa chia tohumuna alerji riskine karşı dikkatli olunmasını önerdi.
CHİA TOHUMU VE MODERN BESLENME
Chia tohumu, vegan ve vejetaryen diyetlerde protein ve omega-3 kaynağı olarak öne çıktı. Ayrıca glütensiz olması, çölyak hastaları için güvenli bir seçenek sundu.
Food Chemistry dergisinde yayımlanan bir çalışma, chia tohumunun antioksidan kapasitesinin, özellikle polifenoller sayesinde, yaşlanmayı yavaşlatıcı etkiler sunabileceğini gösterdi.
Uzmanlar, chia tohumunun faydalarından yararlanmak için düzenli ve dengeli tüketimin önemli olduğunu vurguladı.
ANTİK GIDANIN GÜNÜMÜZ MASALARINDAKİ YERİ
Chia tohumu, Maya ve Azteklerin güç kaynağı olmaktan çıkıp modern dünyanın süper gıdası haline geldi. Bilimsel çalışmalar, kalp sağlığından sindirime kadar pek çok alanda faydalarını doğruladı.
Uzmanlar, chia tohumunun tek başına bir çözüm olmadığını, sağlıklı bir yaşam tarzının parçası olarak tüketilmesi gerektiğini hatırlattı.
Dr. Willett, "Chia tohumu, beslenmenize ekleyebileceğiniz güçlü bir müttefik, ancak her şeyin anahtarı denge" sözlerini kullandı.