Safran birçok faydası olan bir bitkidir. Türkiye’de de yetişen safran, ülkemizde Safranbolu’da yetişmektedir. Toz hali pahalı bir baharat olan safranın üretimi de biraz zordur. Birçok faydası bulunan safranın aşırı kullanımından kaçınılmalıdır. Bunun yanı sıra ciltten kansere, karaciğerden, gözlere kadar uzun bir yelpazede sayısız faydaları bulunmaktadır.
SAFRAN NEDİR?
Saffron (Crocus sativus), süsengiller (Iridaceae) familyasından, sonbaharda çiçek açan, 20–30 cm boyunda, çiğdem (Crocus) cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden çıkarılan bir baharattır. Safran bitkisi yaprakları şerit seklinde, mor çiçekleri üç tepecikten oluşur.
Safranın kullanılabilir hali Çiçeği ve tepecikleri bitkiye bağlayan yaprak sapı da dahil olmak üzere erkek organları kurutulur.
Genellikle gıda boyası ve tat verici olarak kullanılmaktadır. Dünyada en çok İspanya, Fransa, İtalya ve İran’da yetiştirilir.
Türkiye’de ise safran ismi üstünde Safranbolu’da yetiştirilmektedir.
Gramına göre satılan safranın toz hali en pahalı baharattır. Gramı yaklaşık olarak 8 dolara kadardır. 100 gram safran tozu elde etmek için 8 bin safran çiçeğine ihtiyaç vardır. İşin ilginç tarafı ise 1 gram safranı 100 bin litre suyu sarı rengine boyayabilir.
Gıdalara altın sarısı rengi veren safranın, saman ve iyot karışımı bir kokusu vardır.
Tıpta kullanılan safranın içindeki krosin adı verilen karotenoit bir boya maddesi gıdalara altın rengini vermektedir.
SAFRANIN BİLİNMEYEN FAYDALARI NELERDİR?
“Safran, kramplardan kurtulmaya, kaşıntıya ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur. Safran, açlığı ve porsiyon büyüklüğünü azaltmaya fayda sağlar. Aroması ise östrojen miktarını arttırır ve kadınlarda kortizol seviyesini azaltır. Özellikle depresyon, kaygı, hafıza kaybı ve nörolojik hastalıklara karşı koruyor.
C vitamini, magnezyum, demir, potasyum yönünden zengin olan safran, kan şekeri seviyesini düzenliyor. Doku, kemik ve hormonların oluşumuna katkı sağlıyor. Omega-3 yağ asitleri ile metabolizmaya olumlu etki eder ve kan dolaşımını düzenler. B6 Vitamini ile kırmızı kan hücrelerinin oluşmasına yardımcı olur ve sinir sisteminin sağlıklı çalışmasını sağlar. Safran bronşiyal astım belirtileri ile iltihabı da hafifletir.
Haftada 3 kez sütlü safran tüketen erkeklerin sperm hareketliliği de artar. Analjezik özelliklere sahip olan bu baharat tümörlerin büyümesini azaltır. Topikal olarak uygulandığında, cilt kanseri gelişiminin durdurulmasına yardımcı oluyor. Cildimizi UV ışınlarına karşı korur. Ayrıca karaciğer kanserinde de fayda sağlar. Yaşa bağlı görme kalitesi düşen bireylerde görme keskinliğini arttır ve katarakt oluşumunu önler. Tansiyon ve kötü kolesterolü de düşürücü etkisi vardır.”
Hamilelerin safran kullanmamasını vurgulayan Uzm.Dr.Özcan, “Günde 2 kez 15 mg safran, sürekli kullanım için önerilen dozdur. Dozu iki katına çıkarmak, iki haftalık kullanımdan sonra toksik olabilir. Tehlikeli safran dozu 200 mg ile başlar ve kan sayımında değişikliklere neden olur. Safranın zararı aşırı kullanımı ile ilişkilidir. 10 gram safran kullanımı düşüğe bile yol açabilir” dedi.
SAFRANIN ZARARLARI:
Safranı kullanmak isterseniz fazla tüketmemeye dikkat edin. Çünkü fazla kullanılması takdirde zehirleyici ve öldürücü olabilir, böbreklere zarar verebilir ve kanamaların artmasına neden olur. Bu nedenle özellikle hamileler ve emziren anneler hiç kullanmamalıdır.
SAFRAN NEREDE YETİŞİR?
Dünyada en çok İspanya, Fransa, İtalya ve İran’da yetiştirilir. Türkiye'de ise Safranbolu'da yetiştirilmektedir. Safranın İspanyol, İran, Keşmir, Fransız, İtalyan ve Türk safranı diye bilinen birçok çeşidi bulunmaktadır. Bu isimleri yetiştirildikleri yerlerden alır.