Merve Kantarcı Çulha
Okul hayatının başlaması her çocuk tarafından heyecanla karşılanmadığı gibi bazı çocuklarda travmaya dahi sebep olabiliyor. 1. Sınıf ve okul öncesi bazı çocuklar okulda ağlayabiliyor ya da endişeli olabiliyor. Çocuklarda okul korkusunu uzmanına sorduk.
Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan Uzm. Klinik Psikolog Aybige Üstüner, okulda kaygılı çocuklar için ebeveynlere önerilerde bulundu.
Ebeveynler nasıl hazırlık yapmalı?
Okul başlamadan önce hem fiziksel hem de duygusal hazırlıklar yapılmalıdır. Tatilde esneyen düzenin toparlanması ve çocuğun okula zihinsel olarak hazırlanması, süreci daha kolay hale getirir.
* Rutinlerin Düzenlenmesi: Tatilde bozulan uyku, yemek ve ekran süreleri yavaş yavaş düzenlenmelidir. Örneğin, çocuğun uyku saatleri okulun açılmasına en az bir hafta kala yeniden ayarlanmalıdır. Böylece okul başladığında ani bir değişiklik yaşanmaz.
* Okul Ortamıyla Tanıştırma: Mümkünse okul açılmadan önce okulun bahçesi gezdirilmeli, sınıf gösterilmeli ya da öğretmeniyle kısa bir tanışma sağlanmalıdır. Bu, çocuk için yabancılık hissini azaltır.
* Duygusal Hazırlık: Çocuğa okulun nasıl bir yer olduğu, gün içinde neler olacağı, öğretmenin ve arkadaşlarının nasıl bir rol oynayacağı somut örneklerle anlatılmalıdır. Bu, çocuğun zihninde daha net bir resim oluşmasına yardımcı olur.
* Olumlu Tutum: Ebeveynler kendi kaygılarını çocuklarına yansıtmamalıdır. Çocuğun yanında okulla ilgili olumlu ve güven verici bir dil kullanılmalıdır.
Adaptasyon süreci nasıl gözlenmeli?
Her çocuğun adaptasyon süreci farklıdır. Bazı çocuklar birkaç gün içinde kolayca alışırken, bazıları için bu süreç haftalar sürebilir.
* İlk günlerde ayrılma kaygısı, kapıda ağlama ya da gitmek istememe gibi tepkiler normaldir.
* Bedensel tepkiler de (karın ağrısı, mide bulantısı, iştahsızlık) adaptasyon sürecinin parçası olabilir.
* Zamanla çocuk öğretmenine alıştıkça, arkadaş ilişkileri geliştikçe bu belirtiler azalır.
* Önemli olan ebeveynin sürece sabırla yaklaşması ve çocuğun yanında güven veren bir duruş sergilemesidir.
EBEVEYNLERE ÖNERİLER VE TAVSİYELER
* Çocuğun duygularını kabul edin: "Korkuyor olman normal, ben de senin yanında olacağım" gibi cümlelerle duygusunu anlamaya çalışın.
* Kısa ve net vedalaşmalar yapın: Uzayan vedalaşmalar çocuğun kaygısını artırır. Kapıda güven verici ama kısa bir şekilde ayrılmak en sağlıklısıdır.
* Okul hakkında olumlu konuşun: Çocuğa okulda yapacağı keyifli aktivitelerden bahsedin, öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla ilgili pozitif örnekler verin.
* Düzenli ve güvenli bir ev ortamı sağlayın: Çocuk için evde düzenin ve sınırların net olması okula uyumu kolaylaştırır.
* Öğretmenle iş birliği yapın: Süreci tek başınıza yönetmek zorunda değilsiniz. Öğretmenin gözlemleri çok değerli olabilir.
* Küçük başarılarını övün: Çocuğunuz ilk gün sınıfa tek başına girebildiyse ya da gün içinde keyif aldığı bir şey anlattıysa bunu mutlaka takdir edin.
* Sabırlı olun: Her çocuğun uyum süresi farklıdır. Birkaç günde alışmayan çocuğunuzu "hata" gibi görmeyin.
EN ÇOK YAPILAN 5 HATA
* Çocuğu zorla sınıfa sokmayın: Zorlama, kaygıyı artırır ve süreci uzatır.
* Korkutucu ifadeler kullanmayın: "Ağlarsan öğretmen kızar" gibi cümleler güven duygusunu zedeler.
* Kendi kaygınızı çocuğa yansıtmayın: Çocuğun yanında endişeli veya kararsız görünmek, onun da kaygısını artırır.
* Kıyaslama yapmayın: "Bak, diğer çocuklar hiç ağlamıyor" gibi kıyaslamalar çocuğun öz güvenini zedeler.
* Okuldan erken almayın: Ağladığı için okuldan almak, çocuğun kaygısını pekiştirir ve okula uyumu daha da zorlaştırır.