AKSAM.COM.TR/MOR PAPATYA
Merve Kantarcı Çulha
“Vücuttan ödem nasıl atılır?” sorusunun cevabı birçok kişi tarafından araştırılıyor. Ödem genellikle ayak, bacak, el ve kollarda görülen şişlikler olarak biliniyor. Peki, ödemin sebepleri nelerdir? Ödemin tedavisi var mı? Ödem attırıcı besinler nelerdir?
Aksam.com.tr’den Merve Kantarcı Çulha’nın sorularını yanıtlayan Medipol Mega Üniversite Hastanesi Fiziksel Tıp Rehabilitasyon Bölümü’nden Doç. Dr Didem Sezgin Özcan, “Vücuttan ödem nasıl atılır?” sorusunun cevabını anlattı. Özcan, ödem attırıcı besinlerden ödemin sebeplerine kadar ödemle ilgili birçok bilgi verdi. İşte röportajın detayları…
Ödemin sebepleri nelerdir?
Ödem, dokularda fazla miktarda sıvı birikmesi sonucu genellikle ayak, bacak, el ve kollarda görülen şişliklerdir. Uzun süre oturmak veya ayakta durmak, çok tuzlu besinler yemek, bayanların menstruasyon dönemi öncesi ya da gebelik döneminde geçici olarak saptanabileceği gibi altta yatan ciddi hastalıklar sonucu da görülebilmektedir. Bu nedenle hastalar hekimlerine ödem şikâyetiyle başvurduklarında, böbrek ve karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, bacaklarda toplardamarlarda yetmezlik ve tiroid bozuklukları gibi durumlar açısından hastalar değerlendirilmektedir. Yine fil hastalığı olarak da bilinen lenfödem, değerlendirme ve tedavi açısından özellik gösteren önemli bir ödem sebebidir.
ÖDEMDE PROTEİN KONUSU YANLIŞ BİLİNİYOR
Vücuttan ödem nasıl atılır? Ödem şikâyeti olan hastalar günlük hayatlarında ve diyetlerinde nelere dikkat etmeliler?
Ödem şikâyeti olan kişilerin kilolarını ideal düzeyde tutmaları, düzenli egzersiz yapmaları, sağlıklı ve dengeli beslenmeleri gereklidir. Tuz ve karbonhidrat tüketiminin kısıtlandırılması, yeşil yapraklı sebzeler, yüksek probiyotik içeren doğal yoğurt, kefir gibi mayalı süt ürünleri, protein kaynağı olarak kırmızı ya da beyaz et, yumurta, baklagiller, antioksidan etkinlik nedeniyle C ve E vitamini kaynaklarını tüketmeleri, yüksek lif içeren ananas gibi meyveleri diyetlerine dâhil etmeleri önerilmektedir. Toplumda yaygın görüşün aksine lenfödemde proteinden fakir beslenmek uygun bir tedavi yöntemi değildir. Bu hastalarda protein kısıtlaması ödem artışıyla bile sonuçlanabilmektedir. Yine günlük tuz alımı tamamen kesilmemeli, 2 gram ile sınırlandırılmalıdır. Günlük su ihtiyacı da ortalama 2 litre civarı olup sıcak havalarda ihtiyaç artmaktadır. Çay ve kahve tüketimi ise günde 2 fincanı geçmemelidir.
Lenfödem nedir? Nasıl oluşmaktadır?
Lenfödem, lenfatik dolaşım sistemindeki bozukluk nedeniyle dokularda proteinden zengin sıvının birikimiyle oluşan bir hastalıktır. Lenfatik sistem, vücudumuzu lenf damarları sayesinde ağ gibi sarmaktadır. Dokular arası sıvının, proteinin ve birçok maddenin dolaşıma tekrar kazandırılmasında ve vücudun savunma sisteminde görev almaktadır. Lenfatik sistemdeki bozukluk doğuştan olabildiği gibi enfeksiyon, travma, ilerlemiş varisler ve obezite gibi kazanılmış durumlarda da karşımıza çıkabilmektedir. Yine meme, prostat ve over kanseri tanısı alan hastalarda lenf bezlerinin çıkarılması, kemoterapi ve radyoterapi alımıyla birlikte lenfödem riskinin arttığını görmekteyiz.
TEDAVİ EDİLMEZSE HER GEÇEN GÜN SORUN BÜYÜYECEK
Lenfödemin tedavisi mümkün müdür?
Lenfödemde erken tanı ve tedavi yapıldığı takdirde tedavinin başarı oranı yüksektir. Tüm dünyada kabul görmüş olan altın standart tedavi; cilt bakımı, eğitim, elle yapılan lenfatik drenaj masajı, çok tabakalı bandajlama ve özel egzersizlerden oluşan kombine boşaltıcı tedavidir. Hastalara uygulanan yoğun tedavi sonrası, elde edilen kazanımları korumak amacıyla lenfödem bası giysileri reçete edilmektedir. Kilo kontrolü, riskli vücut bölgesini darbe, bası, enfeksiyon ve yaralanmalardan koruma ve düzenli egzersizin önemine yönelik eğitim de verilmektedir.
Ödemin zararları nelerdir?
Ödem yeterli düzeyde tedavi edilmezse hacmi gün geçtikçe artacak ve çeşitli sorunlara yol açacaktır. Kozmetik sorunlar, hareket ve yürüme güçlüğü, ciltte kolay yaralanma, ülser gelişimi, enfeksiyon riski ve kan dolaşımının bozulması bu sorunlardan birkaçıdır. Yine düşük ihtimal de olsa ilerlemiş lenfödem, lenfanjiosarkom denilen kötü huylu tümörün gelişimine de yol açabilir.