Merve Kantarcı Çulha
Her aile çocuğunun LGS'de başarılı olmasını ve iyi bir liseye yerleşmesini ister. Bunun için birçok sınava hazırlık aşamasından geçen öğrenci en zor soruları çözerken sınav kaygısıyla baş edemeyebilir. Bu da başarıyı doğrudan olumsuz etkiler. Peki, LGS başarısı için ne yapmak gerek?
Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan Klinik Psikoloğu Derya Büşra Güneş, LGS başarısı için ailelerin en çok yaptığı hataları sıraladı.
LGS'ye girecek olan öğrencilerin en çok korktuğu şey heyecan ve stres. Bunu nasıl yönetmeliler?
Sınav öncesi en çok endişe duyulan şey sınavdan önceki günlerde stres ve kaygı düzeyinin artacağı, bu yüzden uykusunu alamadan yorgun ve bitkin bir şekilde, bazı durumlarda baş ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi gibi fiziksel şikâyetlerle sınava gidileceği tahayyülü olabiliyor.
En çok endişe duyulan bir diğer durum ise sınav anında açığa çıkan kaygının yoğunlaşıp okuduğunu anlamaya engel olacak düzeyde yüksek olması, dikkati zayıflatması yönünde oluyor.
Sınavdan birkaç gün önce ve sınav gününde kaygı düzeyinde artış doğal bir durumdur. 'Eyvah endişeleniyorum, sınavım kötü geçecek' benzeri düşünceleri kaygının söylemiş olduğu bir şarkı gibi hayal etmek gerekir.
Elimizde bir tuş olduğunu varsayarak bu şarkının sesini olabildiğince azaltmaya çalışmak faydalı olacaktır. Sınava girecek öğrenciler sınavın birkaç gün öncesinde aile ve arkadaşlarla keyifli vakit geçirmek, doğada yürüyüşler yapmak gibi rahatlatıcı aktivitelerde bulunabilirler.
Sınav anında özellikle art arda yapılamayan sorularda, zorlanılan derslerde kaygı düzeyinin artışı doğaldır. Sınav anında kaygı düzeyinde ciddi artışlarla karşılaşılması sınavın tamamının kötü geçeceği, toparlanmayacağının işareti değildir. Böyle durumlarda birkaç dakika ara verip nefes ve gevşeme egzersizleri yapmak işe yarayacaktır. 'Endişelendim fakat kontrol bende, üstesinden gelebilirim, baş edebilirim' gibi telkinler faydalı olabilir.
Endişemizin artması demek çok kısa süre sonra azalacağını da ifade ettiğini unutulmamalıdır. Sınava girerken kaygı düzeyimizin sıfır olması beklentisi gerçekçi değildir. Bir miktar kaygı doğaldır, sınav anında artsa bile rahatça toparlanılabilir.
Ailelerin en çok yaptığı hatalar neler?
Ailelerin sıklıkla yaptığı hatalardan biri beklentilerini öğrenciye yansıtmaktır. Sınavdan iyi puan yapacağını, başaracağını vurgulamak 'Ailemi hayal kırıklığına uğratmamalıyım' düşüncesine yol açabilir.
Çocukların ve gençlerin en çok endişe duydukları şeylerden biri kötü giden bir şey olursa ailenin bunu nasıl karşılayacağı oluyor. Ailenin sınavı hayati bir mesele olarak görmemesi çok mühim. Sınavın hayat başarısı olmadığını, sadece atlatılması gereken bir aşama olduğundan özellikle bahsedilmelidir.
Bir diğer hata ise kaygı duygusunu kapsamakta, yol göstermekte zorlanmalarıdır. 'Sınav için kaygılanacak ne var, abartıyorsun, yeterince çalışmadığın için bu haldesin' ve benzeri söylemler rahatlatıcı değil stres verici olacaktır. Bunun yerine 'Sınav yaklaştığı için kaygı düzeyin arttı bu çok doğal, senin için yapabileceğim neler var' gibi anlayışlı, empatik, destekleyici bir yaklaşım sergilenmelidir.
Sınavdan bir gün önce beslenme nasıl olmalı?
Sınav öncesi beslenme içeriğinin rutinden farklı olması önerilmemektedir. Yüksek miktarda şeker, kahve vb. tüketiminden kaçınmak önerilebilir. Daha önce denenmemiş gıdalar, rahatlatıcı olabilir düşüncesiyle verilen bitki çayları, doktora danışılmamış ilaçlar kullanılmamalıdır. Sınav gününde ise açlık, aşırı tokluk dikkati toparlama güçlüğü oluşturabilir. Hafif bir kahvaltı yapmak sınavı zinde atlatmak için yardımcı olabilir.