Konuşma geriliği otizm belirtisi mi? Uzmanı açıkladı, bebeklikten itibaren belli oluyor

Uzmanlar, her 40 çocuktan birinde otizm belirtilerinin görüldüğüne dikkat çekiyor. Otizmin başlıca belirtileri konuşma geriliği, göz teması kuramama ve dikkat eksikliği olarak belirtiliyor. Peki, günümüz çocuklarını baz aldığımızda bu belirtileri taşıyan her çocuk otizmli midir? Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Yasemin Topçu, 1 yaşından itibaren otizm belirtilerini anlattı. İşte detaylar…

Merve Kantarcı Çulha

Otizmin belirtileri 1 yaşından hatta bebeklikten itibaren anlaşılabiliyor. Fakat bazı ailelerin bu konuda bilinçsiz olması çocuklar ve aile arasındaki iletişimi zorlaştırıyor.

Merve Kantarcı Çulha'ya açıklamalarda bulunan Çocuk Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Yasemin Topçu, "Otizmin ilk belirtilerini gözden kaçırmayın." dedi. İşte en çok merak edilen soruların cevapları...

Otizm belirtileri neler?

Otizm belirtileri sıklıkla 1 ila 3 yaş arasında görülür. Otizmde en çok ortaya çıkan belirtiler konuşma geriliği ve göz teması kuramamaktır. Hastaların 2 aylıktan itibaren başlaması gereken sosyal gülümsemesinin olmaması, göz teması kurmaması, agulama gibi konuşma basamaklarının gecikmesi, 1 yaşına geldiğinde anlamlı bir kelime çıkaramaması, ismi ile seslenildiğinde tepki vermemesi, kucağa alınmaktan hoşlanmıyor olması ilk belirtiler olarak ortaya çıkıyor.

KONUŞMA GERİLİĞİ VE GÖZ TEMASINA DİKKAT

Otizm bebekken anlaşılır mı?

Otizm belirtileri sıklıkla 1 ila 3 yaş arasında aileler tarafından fark edilmektedir. Otizmli çocukların en çok ortaya çıkan belirtileri konuşma geriliği ve göz teması kuramamalarıdır. Hastaların 2 aylıktan itibaren başlaması gereken sosyal gülümsemesinin olmaması, agulama gibi konuşma basamaklarının gecikmesi, 1 yaşına geldiğinde çocukların anlamlı bir kelime çıkaramıyor olması, ismi ile seslenildiğinde tepki vermemesi, kucağa alınmaktan hoşlanmıyor olması ilk belirtiler olarak ortaya çıkıyor.

Otizm belirtileri bulunan çocuklar dokunmaya hiç cevap vermezler ya da aşırı tepki verirler, oyun çağına geldiği zaman yaşıtlarına ilgi duymazlar ve yaşıtlarıyla birlikte oyun oynamak istemezler.

Özellikle oyun kurmada sorun yaşarlar ve cümle kuramazlar. Otizm spektrum bozukluğu bulunan çocukların ön önemli ortak özellikleri sosyal ilişkiler, iletişim alanlarında sorun olması, ortak dikkati sağlayamaması, ilgi alanlarının kısıtlı olması ve tekrarlayıcı davranışları bulunmasıdır. Günümüzde otizm konusundaki farkındalık arttı. Çünkü aileler artık bilgiye çok kolay ulaşabiliyor ve çocuklarındaki değişimi daha erken fark edebiliyor.

Otizm belirtileri her çocukta aynı mıdır, hangi belirtilerde tedavi şarttır?

Otizm spektrum bozukluğu denmesinin nedeni belirtilerin çocuktan çocuğa farklılık göstermesi ve ağırlık derecesinin değişmesidir. Yani bir çocukta bir tek bulgu varken bazı çocuklarda iki ya da üç bulgu bir arada olabilir. Hiçbir olgu birbirinin standardı ya da eşi değildir, farklı bulguları bir arada gösterebilir. Otizm spektrum bozukluğu bulunan çocukların mental kapasitesi ve dil gelişimi ne kadar iyiyse tedaviden yarar görme olasılığı o kadar yüksek olmaktadır. Tabii erken teşhis de çok önemli.

Aileler tarafından belirtilerin fark edilmesi durumunda mutlaka çocuk nöroloji, çocuk psikiyatri ve çocuk gelişimi uzmanları tarafından çocukların değerlendirilmesi gereklidir. Otizm spektrum bozukluğu bulunan çocukların öncelikli tedavisi bireysel eğitimdir. Belirtiler fark edilir edilmez çocuğun hangi gelişim alanında gerilik varsa o yönde çocuğa uyarı verilmesi öncelikli hedeftir.

Ayrıca otizme eşlik eden epilepsi, dikkat eksikliği, davranış bozukluğu, dürtüsellik, depresyon gibi ek nörolojik ve psikolojik problemler varsa tedavi edilmesi gereklidir. Ayrıca, tedavide son dönemde daha çok ön plana çıkan vitamin, Omega-3 desteği, probiyotikler ve diyet uygulamaları var. Diyet, vitamin desteği ve probiyotiklerle ilgili bilgilerimiz çok kısıtlı.

Genel olarak bir çocuğun bağırsak sistemi ile ilgili kabızlık gibi bir sıkıntısı varsa, kilo almasında ve gelişiminde bir problem bulunuyorsa, bu çocukların beslenme ve diyet desteği açısından gözden geçirilmesini öneriyoruz. Fakat günümüzde kullanılan yoğun diyet uygulamalarının aslında otizm üzerine kanıtlanmış net bir etkisi gösterilememiştir. Ancak ketojenik diyetin özellikle ağır davranış bozukluğu ve epilepsinin eşlik ettiği otizm spektrum bozukluğu olgularında etkili olduğunu gösteren net bilgiler saptanmıştır.

Özellikle bazı epilepsi türlerinin de otizm gibi belirti verebileceğini, davranış bozukluğuyla gelebileceğini ve otizm spektrum bozukluğu adı altında hasta araştırırken mutlaka çocuk nöroloji değerlendirmenin yapılması gerektiğini öneriyoruz.

Otizmin nedeni ne?

Otizm bebeklik çağında başlayan, erken çocukluk çağından itibaren görülebilen bir hastalıktır. Günümüzde otizm gelişiminde genetik faktörlerin ağırlıklı bir rol oynadığı kesinleşmiştir. Genetik demek anne ya da babada otizm bulunması demek değildir. Çünkü gebelik esnasında çocuk gelişirken DNA üzerinde nedeni bilinmeyen bir şekilde ortaya çıkan küçük farklılıklar, otizme neden olabiliyor. Çevresel faktörlerinin de otizm gelişiminde etkili olduğu bilinmektedir. Çevresel faktörlerden otizme neden olan en önemli sebeplerden biri ise annenin gebelikte geçirdiği hastalıklar başta olmak üzere kullandığı ilaçlardır.

ÇEVRESEL FAKTÖRLER VE MENTAL GERİLİK RİSKİ ARTIRIYOR

Cep telefonu otizmi tetikler mi?

Anne ve babanın 40 yaş üstünde olması, gebelik esnasında radyasyona maruz kalmak, erken doğum öyküsünün olması yani 35 haftadan önce ve 2500 gramın altında doğması, yoğun bakımda ünitesinde kalma öyküsü bulunması otizm açısından risk faktörleri arasındadır. Ayrıca büyükşehirlerde yaşayan, hava kirliliği, ağır metal teması olan, cep telefonu, tablet ve televizyon gibi teknolojik iletişim araçlarına fazla maruz kalan, sosyal çevreden uzak büyüyen çocuklarda özellikle risk artmaktadır. Aşıların ise otizm riskini artırdığına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Genetik olarak Frajil X sendromu, tuberoskleroz gibi bazı özel hastalık gruplarında görülebilmekle birlikte sadece mental geriliği bulunan çocuklarda da otizm sık olarak karşımıza çıkabilmektedir.