Maydanozgiller familyasından olan kişniş Akdeniz ülkelerinde yetişmektedir. Yapısı itibariyle maydanoza benzer. Şifalı ve lezzetli bir bitki olan kişniş herkes tarafından sıkça tüketilmekte. Gerek baharat olarak gerekte yapraklarından salata yapılarak kullanılıyor. Sağlığa çok faydalı olan kişniş popüler bitkiler arasında yerini alıyor. Kişniş nedir ve kişnişin faydaları nelerdir hakkında merak edilenler haberimizin detayında sizlerle…
KİŞNİŞ NEDİR?
Kişniş, maydanozgiller familyasına ait yaprakları maydanozu andıran bir bitki olup; tohumları baharat olarak kullanılmaktadır. İngilizce’de cilantro veya coriander olarak bilinir. Ülkemizde aşotu olarak bilinir.
Çok güçlü antioksidan özelliği olan kişnişte kuarsetin, apigenin gibi flavonoidler bulunur. Bu baharatın, kalbi koruduğu ve pek çok kanser türüne karşı vücudu koruduğu çalışmalarda ortaya çıkmıştır. Ayrıca glikoz mekanizmasına etki ederek, diyabeti önlediği ileri sürülmüştür. Ayrıca kişniş çayının sindirime yardımcı olduğu ve toksin atıcı özelliklerinin bulunduğu bilinmelidir.
Bakteri öldürücü özelliği de bulunan kişnişin içerisinde; demir, manganez ve magnezyum mineralleri vardır. Ayrıca; diyet lifi açısından da zengindir.
Yapılan çalışmalarda; kişniş tohumunun hiperglisemiyi bastırdığı ve kan şekeri değerini normal seviyelere getirmede başarı sağladığı görülmüştür. Kötü kolesterol olan LDL’yi düşürdüğü, damarlarda plak oluşumunu engellediği ve böylece kalp sağlığına katkı sunduğu belirlenmiştir. Kişnişin içerisinde C vitamini, linoleik asit, palmitik asit, oleik asit, stearik asit gibi kanda kötü kolesterol seviyesini düşüren ve kalp krizi – felç gibi durumları önlemektedir.
Göz ve deri iltihaplanmalarında, ishal, ağız ülseri, anemi, adet bozuklukları, cilt bozuklukları gibi sorunlarda da fayda sağlayan bir baharattır.
CİLT İLTİHABINA KARŞI KİŞNİŞİN FAYDALARI
Gerek cineol, gerekse linoleik asit antiromatizmal ve anti artrit etkileri bilinmektedir. Bu iki madde, ayrca ödem gibi durumlarda da etki göstermekte şişlikleri azaltmaktadır. Deri iltihabına karşı da önemli faydalar sağlamaktadır. Bunun yanı sıra egzema, mantar ve cilt kuruluğu gibi sorunlar içinde kullanılabilmektedir.
Eski zamanlarda yani diş macunu henüz icat edilmeden önce insanların ağız kokusunu gidermek ve ağız hijyeni sağlamak için kişniş tohumu çiğnedikleri bilinmektedir.
Alerjik hastalıklara karşı kişnişin faydaları
Özellikle saman nezlesi (rinit) sorununa karşı güçlü bir anti-histamindir. Ancak kişniş yağının kendisi bazı bünyelerde alerjiye neden olabilir.
SALMONELLA’YA KARŞI KORUMA SAĞLAR
Salmonella dünyada gıda yolu ile insana geçen en tehlikeli bakterilerden birisidir. Tifo, paratifo ve besin zehirlenmesine neden olur. Yemeklerde aşotu kullanılması, özellikle tavuk etinin kişnişle terbiye edilmesi, bu bakterinin öldürülmesini sağlamaktadır. (Özellikle kümes hayvanları ve çiğ yumurta salmonella içerebilir) Ayrıca geçmişte çiçek hastalığı için kullanılmıştır.
Yukarıda belirttiğimiz gibi sindirim sistemi için oldukça faydalı bir baharattır. Hazımsızlık sorununa çok iyi gelir.
Kemik sağlığı içinde çok etkili olan aşotu, romatizma ve iltihaplı eklem ağrısı için bulunmaz bir nimettir. Kişnişte bulunan kalsiyumla birlikte diğer etken bileşikler; Osteoporoz hastaları için çok faydalıdır.
Aştotu, libido arttırıcı bir baharat olarak bilinmektedir. Afrodizyak pek çok karışımın içerisinde bulunmaktadır.
KİŞNİŞ HANGİ YEMEKLERDE KULLANILIR?
Aşotu Türk mutfağında deniz ürünleri yemeklerinde, çorba ve pilavlarda, dolmalarda sıklıkla kullanılır. Ülkemizde bol miktarda hem yabanisi hem de ıslahlı çeşitleri yetişir. Aşotu tohumları pastacılıkta ve baharatçılıkta kullanılır ayrıca bazı içkilerde kişniş şekeri kullanılır. Bazı yörelerde sap ve yaprakları; salata ve yemeklerde kullanılır.
Ayrıca kişnişle buhur şekeri olarak bilinen geleneksel bir şekerleme de yapılır. Günümüzde unutulan bu lezzet bir zamanlar misafirlere ikram edilirdi.
KİŞNİŞ ÇAYI
Mükemmel bir toksin atıcı olan kişniş çayını yapmak için iki çay kaşığı kişniş bir fincan sıcak suya eklenir ve 5 dakika beklendikten sonra içine az miktarda bal ilave edilerek içilebilir. Tercihe göre limon kabuğu da eklenebilir.
Dikkat: Her besinde olduğu gibi kişnişte az miktarda tüketilmesi gereken bir baharattır. Aşırı tüketiminde güneş ışınlarına karşı hassasiyet oluşabilir. Bu durum ise cilt kanserini tetikleyebilir. Ayrıca fazla kullanımı alerjiye neden olabilir. Her ne kadar araştırmalarda kişniş tüketiminin anne sütünü arttırıcı etkisi gözlemlenmişse de, hamile kadınların kişniş kullanmaması gerekmektedir. Emziren kadınların bu baharatı tükettiklerinde çok dikkatli olmaları, mümkünse doktor tavsiyesine uymaları önemlidir.