ELİF ÇARMAN
Japonlar neden dünyada en uzun yaşayan milletlerden biri? Bilim insanları bu sorunun yanıtını yıllardır araştırıyor. Artık Japonların uzun ömürlerinin sır perdesi aralandı.
Dünyanın en uzun yaşayan insanları arasında yer alan Japonlar, bu başarılarını sadece genetik faktörlere değil, yaşam tarzlarına da borçlu. Kalp dostu etkisiyle bilinen balık, Japonların hem fiziksel sağlığını koruyor hem de zihinsel yaşlanmayı yavaşlatıyor. Kızartmadan, buharda ya da çiğ olarak tüketilen balık adeta Japon mutfağının vazgeçilmezi. Peki Japonların sofralarından eksik etmediği balığın bu uzun ömür formülündeki yeri ne? İşte detaylar...
Japon mutfağının temel taşı olan balık, özellikle somon, uskumru, sardalya ve ton balığı gibi yağlı türleri, zengin Omega-3 yağ asitleri içerir. Balığın içeriğinde bulunan sağlıklı yağlar kötü kolesterolü (LDL) düşürür, iyi kolesterolü (HDL) artırır, kan basıncını dengeler, damar tıkanıklıklarını önlemeye yardımcı olur ve kalp krizi ve inme riskini azaltır. Bu etki sadece teorik değil; Japonya'da kalp hastalıklarına bağlı ölüm oranı, Batılı ülkelere göre çok daha düşüktür.
Araştırmalar, düzenli balık tüketiminin alzheimer riskini düşürdüğünü, bilişsel fonksiyonları güçlendirdiğini, depresyon ve anksiyete belirtilerini azalttığını gösteriyor. Bu da Japon yaşlılarının ileri yaşta bile aktif ve zihinsel olarak berrak kalmasının nedenlerinden biri olabilir.
Balık, özellikle küçük kemikli türler (örneğin hamsi, sardalya) kalsiyum ve D vitamini açısından da zengin. Bu da kemik erimesini önler, yaşlılıkta düşmeye bağlı kırık riskini azaltır. Ayrıca balıkta bulunan selenyum ve çinko gibi mineraller, vücudu oksidatif strese karşı koruyarak yaşlanma sürecini yavaşlatır.
Japonya'da kişi başı yıllık balık tüketimi ortalama 45–50 kg civarında. Bu rakam, birçok Batı ülkesinden 2–3 kat daha fazla. Balık kahvaltıda ızgara ve miso çorbasıyla, öğle veya akşam yemeğinde sashimi, sushi, teriyaki gibi formlarda tüketiliyor. Genellikle yağda kızartılmadan, ızgara, buharda ya da çiğ olarak hazırlanıyor. Bu da besin değerini korurken ekstra yağ yüklenmesini engelliyor.