ELİF ÇARMAN
Diyabet, dünya genelinde hızla artan bir sağlık sorunu olmasına rağmen, İsveç'te daha düşük bir oranda görülüyor. Dünyanın en uzun ömürlü ve sağlıklı nüfuslarından birine sahip olan İsveç'in diyabetten korunma sırrı ne? Yapılan araştırmalar; İsveç'te diyabet riskinin oldukça az olmasının sebebinin beslenme şeklinden dolayı olduğunu gösteriyor. Peki İsveçliler neden diyabete yakalanmıyor? Bilim insanlarının araştırmalarına göre İsveç'te diyabet riskinin az olmasının sebebi 'İsveç diyeti'. Peki İsveç diyeti nedir, nasıl uygulanır? İsveç diyeti diyabet riskini azaltır mı? İsveçlilerin beslenme alışkanlıkları nedir? Tüm cevaplar haberimizde...
İsveç, İsveç diyeti olarak bilinen sağlıklı beslenme modelini takip ediyor. İsveçlilerin beslenme modeli sebze, meyve, tam tahıllar, balık ve fermente süt ürünler açısından oldukça zengin. Bilim insanları birçok araştırmayla İsveç diyetinin diyabet riskini azalttığını kanıtlayan tezler sundu.
İsveç Halk Sağlığı Araştırması'nda; tam tahıl, balık ve sebze tüketimi fazla olan bireylerde kan şekeri seviyeleri daha stabil bulundu. Bu sebeple İsveç halkının yüksek lif tüketimi sayesinde de obezite ve tip 2 diyabet oranı düşük seviyede çıktı.
Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) 2021 raporunda; İsveç'te tip 2 diyabet oranı %4,8'ken Avrupa'daki ortalama %6-8 civarında olduğu belirtiliyor. Bu veriler ise İsveç'in diyabetin en az görüldüğü ülkelerden biri olduğunu gösteriliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre; İsveç'te yetişkin nüfusun sadece %20'si obez olarak sınıflandırılıyor. ABD'de bu oran %40'a, Türkiye'de %32'ye kadar çıkıyor. Obezite, tip 2 diyabetin en büyük risk faktörlerinden biri olduğu için İsveç'te diyabetin az olmasının nedenlerinden biri düşük obezite oranı olarak belirtiliyor.
İsveç diyetinde; tam tahıllar, balık, sebzeler, sağlıklı yağlar ve fermente süt ürünler yer alır. Bilimsel araştırmalar, İsveç diyetinin diyabet riskini azalttığını ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler oluşturduğunu gösteriyor. İsveç diyeti, Akdeniz diyetine benzer ancak daha fazla balık, tam tahıllı ürünler, kök sebzeler ve fermente süt ürünleri içerir. Peki, İsveç diyeti tam olarak nedir ve diyabetten nasıl korur? İşte detaylar...
İsveç diyeti, düşük glisemik indeksli besinler içerir. Tam tahıllı ekmek, yulaf ve arpa gibi lif açısından zengin gıdalar, kan şekerinin yavaş yükselmesini ve insülin seviyelerinin dengede kalmasını sağlar.
Balık, sebze ve sağlıklı yağların tüketimi sayesinde iltihaplanma azalır, bu da insülin direncinin önlenmesine yardımcı olur. Özellikle Omega-3 yağ asitleri, insülinin vücutta daha etkili çalışmasını sağlar.
İsveç'te obezite oranı düşük olduğu için diyabet oranları da düşük görülür. İsveç diyetinde bulunan sağlıklı yağlar ve lifli gıdalar, tokluk hissini artırarak aşırı kalori alımını engeller.
İsveç diyeti, rafine şeker, beyaz ekmek ve işlenmiş gıdalardan kaçınır. Bu tür besinler kan şekerini hızla yükseltip insülin seviyelerini bozduğu için, diyabet gelişme riskini artırır.
İsveç diyetinde bulunan fermente süt ürünleri (filmjölk, kefir, yoğurt) ve lif açısından zengin sebzeler, bağırsak mikrobiyotasını destekleyerek diyabet riskini düşürür. Bağırsak sağlığı, kan şekeri düzenlemesiyle doğrudan ilişkili olduğu için diyabet fazla görülmez.
Tam tahıllar (çavdar ekmeği, yulaf, arpa),
Yağlı balıklar (somon, ringa balığı, uskumru),
Taze sebzeler (lahana, pancar, havuç),
Fermente süt ürünleri (filmjölk, kefir, yoğurt),
Sağlıklı yağlar (kanola yağı, fındık, ceviz),
Baklagiller (mercimek, nohut, bezelye),
Orman meyveleri (yaban mersini, ahududu, kuşburnu),
İsveç diyetinde tüketilmeyen veya minimum düzeyde bulunan yiyecekler:
Rafine şeker ve işlenmiş gıdalar,
Beyaz un ve beyaz ekmek,
Kızartmalar ve trans yağlar,
Şekerli içecekler ve hazır meyve suları.