Paleo ismi, paleolitik taş devrinden gelmektedir. İsminden de anlaşılacağı gibi bu diyet dönemin beslenme şartlarını yansıtan yani daha çok hayvansal beslenmenin ön planda olduğu bir beslenme modelidir. Bu sebeple bu diyette bazı besinler serbest olurken bazıları ise yasaktır. Hadi gelin birlikte bu diyetin içeriğini inceleyelim.
Paleo Diyeti Nedir?
Paleo diyeti yüzyıllar öncesi ilkel hayatta yaşamış insanların beslenme tarzını baz alan bir diyet yaklaşımıdır. Paleo diyetini savunan bilim insanları taş devrinden günümüze genetik ve anatomik olarak çok az değiştiğimizi söyleyerek, insan sağlığı için en iyi beslenme şeklinin o dönem şartlarında oluşan beslenme tarzının olduğunu söylemektedir.
Avcı-toplayıcı dönemde insanlar her türlü hayvan etini, doğada buldukları bitkileri yemekteydiler fakat bunun yanında fiziksel olarak oldukça aktif bir yaşamları olması sebebiyle obezite, diyabet ve kalp hastalıkları gibi yaşam tarzı oldukça bağlı olan hastalıkların görülme sıklığı çok daha azdı.
Temel felsefe; her türün evrimsel süreçte ataları tarafından uygulanan diyete göre genetik olarak adapte edilmesidir.
Paleo Diyetinde Neler Yemeliyim?
Yukarıda dediğimiz gibi avcı-toplayıcı döneme ait olan bu diyette hayvansal etler ve hayvansal yağlar büyük bir yere sahipken işlenmiş ürünlerin bu diyette yeri yoktur.
Paleolitik insanların diyetleri, bulundukları coğrafyaya bağlı olarak değişmektedir. Diyetin temel konsepti, bütün yiyecekleri yemek ve işlenmiş gıdalardan kaçınmaktır. Bu sebeple yakın dönem popüler diyetleri gibi sabit bir liste olmamakla beraber, yasaklar ve serbestler olarak ayırabildiğimiz besinler mevcuttur. Sabit bir kalori değeri olmamasına rağmen makro dağılımı bilinmektedir.
Geleneksel bir paleolitik diyette günlük alınan toplam enerjinin (kalori miktarının):
%35'i yağlardan
%35'i karbonhidratlardan
%30'u da proteinlerden gelmektedir. Bu sebeple aslında düşük karbonhidratlı diyetlerle benzerlik gösteren bir diyet şeklidir. Paleo diyeti, düşük karbonhidratlı diyete göre daha yüksek miktarda diyet lifi (günde 45-100 g'a kadar) sağlamaktadır.
Hayvansal besinlere dayalı bir diyet olması sebebiyle protein tüketimi %30'ların üzerine çıkabilmektedir.
Serbest Besinler: Et, balık, yumurta, sebze, meyve, kuruyemiş, tohumlar, otlar, baharatlar, sağlıklı katı ve sıvı yağlar.
Uzak Durulması Gereken Besinler: İşlenmiş gıdalar, şeker, alkolsüz içecekler, tahıllar, çoğu süt ürünü, baklagiller, yapay tatlandırıcılar, bitkisel yağlar, margarin ve trans yağlar.
Aslında temel mantık işlenmiş olan bütün gıdalardan kaçınmak ve mümkün olduğunda doğal işlenmemiş ürünlere yönelmektir.
Serbest Besinler
Et: Sığır eti, kuzu eti, tavuk, hindi, domuz eti ve diğerleri.
Balık ve deniz ürünleri: Somon, alabalık, mezgit balığı, karides, kabuklu deniz ürünleri vb.
Yumurtalar: Serbest gezen, otlatılmış veya zenginleştirilmiş yumurtalar.
Sebzeler: Brokoli, karalahana, biber, soğan, havuç, domates vb.
Çok işlenmiş gıdalar: "Diyet" veya "az yağlı" olarak etiketlenmiş veya birçok katkı maddesi içeren her şey.