DHA
Kadınlar ve erkekler arasında farklı konulara dair birçok çalışma veya araştırma yapılıyor. Bunlardan biri de ilişkilerde fedakârlık konusu oldu. İki kadın akademisyen ortaklaşa yaptıkları bir araştırmada, ilişkide daha fedakâr tarafın kadın olduğu sonucuna ulaştıklarını duyurdu. Peki, kadınlar en çok hangi konularda fedakârlık yapılıyor? İlişkilerde taraf değiştiren kim oluyor? İşte cevaplar...
Evlilikte fedakârlık konusu son yıllarda dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çalışılmaya başlandı. İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) Türkiye Araştırmaları Merkezi & Kadın Araştırmaları Koordinatörlüğü Müdür Yardımcısı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Duygu Dinçer ve Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Öğretim Üyesi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Didem Aydoğan evlilikte fedakârlık konusunda yapmış oldukları araştırmanın sonuçlarını paylaştı.
KADINLARIN EN ÇOK FEDAKÂRLIK YAPTIĞI KONULAR
En çok fedakârlık yapılan konulara değinen Dr. Duygu Dinçer ve Dr. Didem Aydoğan şu şekilde konuştu:
“Fiziksel görünümü ve giyim tarzını değiştirme, eşin ailesiyle birlikte yaşama, eşinin ev içi sorumluluklarını üstlenme, evde ve işte çifte mesaili bir hayat sürme gibi fedakârlık davranışlarını daha çok kadınlar sergiliyor. Yerleşim yeri, iş ve kariyer değişikliği, iş hayatını sonlandırma, eğitim hayatına ara verme ya da son verme gibi büyük fedakârlıkların da yine en çok kadınlar tarafından yapıldığı gözleniyor.”
İLİŞKİLERDE NEDEN FEDAKÂRLIK DAVRANIŞLARI SERGİLENİR?
Dr. Duygu Dinçer ve Dr. Didem Aydoğan “Evlilikte sergilenen fedakârlık davranışının altında iki temel güdü bulunuyor. Bunlardan birincisi, eşi daha mutlu etme ve onunla daha yakın ilişki içinde olma çabasıyla ortaya çıkan yaklaşma motivasyonudur. İkincisi ise ‘Aman yapayım da tadımız kaçmasın’ düşüncesinin baskın olduğu olumsuz sonuçlardan kaçınma motivasyonudur. İlişkinin tadı kaçmasın diye yapılan fedakârlık davranışlarında eş, diğer eşin ilgisini kaybetmek istemez ve çoğunlukla da çatışmadan kaçınmak için istemeye istemeye fedakârlıkta bulunur. Bu durum onda zaman zaman kızgınlık yaratır ve eşler arasındaki ilişkinin kalitesini olumsuz etkiler.” diyor.
NE TÜR FEDAKÂRLIKLAR YAPILIYOR?
Dr. Dinçer ve Dr. Aydoğan yürüttükleri çalışmalardan hareketle bireylerin evlilik ilişkisinde hangi fedakârlık davranışları sergiledikleriyle ilgili şunları söyledi:
"Evli bireyler birbiri için yerleşim yeri değişikliği, iş ve kariyer değişikliği, iş hayatını sonlandırma, eğitim hayatına ara verme ya da son verme gibi büyük fedakârlıklar yapabiliyor.
Fakat elbette bu büyük fedakârlıkların yanı sıra daha gündelik ve küçük çaplı olan (ama süreklilik gösteren) fedakârlıklarda da bulunabiliyorlar.
Örneğin ev işlerinin idaresi, çocuk bakımı, tartışmalarda alttan alma, kendi ihtiyaçlarını erteleyip eşinin ihtiyaçlarına öncelik verme, harcamaları azaltma, hobilerinden vazgeçme gibi gündelik fedakârlıklar eşler tarafından deneyimlenen diğer fedakârlık davranışları arasında öne çıkıyor.”
FEDAKÂRLIK HER ZAMAN FAYDALI MI?
Dr. Dinçer ve Dr. Aydoğan evlilikteki her fedakârlık davranışının ilişkiyi güçlendirici bir etkiye sahip olmadığı konusunda da şu uyarıda bulunuyor:
“Kişinin içinden geldiği için yapılan fedakârlıklar elbette kişiyi daha mutlu ve ilişkiyi daha dayanaklı kılma potansiyeli taşıyor. Fakat bunu her tür fedakârlık davranışı için söylemek mümkün değil. Eğer eşlerden biri, diğeri için ya da ilişkilerini sürdürmek için istemediği hâlde fedakârlıkta bulunuyor ve sonrasında mutsuz oluyorsa ya da tükenmiş hissediyorsa bu eşlere ve ilişkiye yarardan çok zarar getiriyor. Örneğin kişi özgürlüklerinin kısıtlandığını ya da anlaşılmadığını düşünebiliyor. Sonucunda da evliliklerden ‘Senin için saçımı süpürge ettim, karşılığı bu muydu?’ şeklinde sesler yükselmeye başlayabiliyor. Tabii bu noktada diğer eş kendini suçlu hissetmemek için fedakârlık yapmaya yönelebiliyor fakat bu tür bir fedakârlık içten gelerek yapılmadığı ya da kişide mecburiyet hissi uyandırdığı için yine ilişkiyi güçlendirici bir fedakârlık olmaktan uzaklaşıyor. Yani evliliklerde eşleri hangi motivasyonun fedakârlıkta bulunmaya yönelttiği çok önemli.”